Mercurial > emacs
comparison etc/TUTORIAL.nl @ 52365:1b05fe1d8e09
Many changes.
author | Richard M. Stallman <rms@gnu.org> |
---|---|
date | Fri, 29 Aug 2003 16:05:05 +0000 |
parents | 23a1cea22d13 |
children | 695cf19ef79e |
comparison
equal
deleted
inserted
replaced
52364:347fda2e0936 | 52365:1b05fe1d8e09 |
---|---|
21 terwijl je de v typt.) | 21 terwijl je de v typt.) |
22 Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het | 22 Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het |
23 lezen van een scherm. | 23 lezen van een scherm. |
24 | 24 |
25 Merk op dat er een tweeregelige overlap is als je van een scherm naar | 25 Merk op dat er een tweeregelige overlap is als je van een scherm naar |
26 het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuiteit bij het lezen van | 26 het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuïteit bij het lezen van |
27 de tekst. | 27 de tekst. |
28 | 28 |
29 Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de | 29 Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de |
30 tekst kan bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met | 30 tekst kunt bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met |
31 C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META toets ingedrukt | 31 C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META toets ingedrukt |
32 en type v, of type <ESC>v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt). | 32 en type v, of type <ESC>v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt). |
33 | 33 |
34 >> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v. | 34 >> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v. |
35 | 35 |
36 | 36 |
37 * SAMENVATTING | 37 * SAMENVATTING |
38 -------------- | 38 -------------- |
39 | 39 |
40 De volgende commando's zijn handig volledige schermen te bekijken: | 40 De volgende commando's zijn handig om volledige schermen te bekijken: |
41 | 41 |
42 C-v ga een scherm vooruit | 42 C-v ga een scherm vooruit |
43 M-v ga een scherm terug | 43 M-v ga een scherm terug |
44 C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst | 44 C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst |
45 opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor | 45 opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor |
55 ---------------------------------- | 55 ---------------------------------- |
56 | 56 |
57 Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu | 57 Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu |
58 naar een specifieke plaats op het scherm? | 58 naar een specifieke plaats op het scherm? |
59 | 59 |
60 Er is een aantal manieren waarop je dit kan doen. De basismanier is | 60 Er is een aantal manieren waarop je dit kunt doen. De basismanier is |
61 m.b.v de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's | 61 m.b.v de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's |
62 verplaatst de cursor precies een rij of colomn in een bepaalde richting | 62 verplaatst de cursor precies een regel of teken in een bepaalde richting |
63 op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de | 63 op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de |
64 richting waarin ze de cursor bewegen: | 64 richting waarin ze de cursor bewegen: |
65 | 65 |
66 vorige regel, C-p | 66 vorige regel, C-p |
67 : | 67 : |
73 | 73 |
74 >> Verplaats, m.b.v. C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van | 74 >> Verplaats, m.b.v. C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van |
75 de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het | 75 de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het |
76 centrum te plaatsen. | 76 centrum te plaatsen. |
77 | 77 |
78 Met een beetje kennis van het engels zijn deze commando's gemakkelijk te | 78 Met een beetje kennis van het Engels zijn deze commando's gemakkelijk te |
79 onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de | 79 onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de |
80 B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de | 80 B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de |
81 basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze CONTINUE | 81 basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze CONTINUE |
82 gebruiken: Het is slim als je ze nu leert te gebruiken. | 82 gebruiken: Het is slim als je ze nu leert te gebruiken. |
83 | 83 |
84 >> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen. | 84 >> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen. |
85 | 85 |
86 >> Beweeg binnen de regel met C-f (herhaaldelijk) en terug omhoog met C-p | 86 >> Beweeg binnen de regel met C-f (herhaaldelijk) en terug omhoog met C-p |
87 Let op wat C-P doet als de cursor midden in een regel staan. | 87 Let op wat C-p doet als de cursor midden in een regel staat. |
88 | 88 |
89 Elke regel eindigt met een Newline teken (het engelse `new line' betekent | 89 Elke regel eindigt met een Newline teken (het Engelse `new line' betekent |
90 `nieuwe regel'); dit teken scheidt elke regel van de volgende. De laatste | 90 `nieuwe regel'); dit teken scheidt elke regel van de volgende. De laatste |
91 regel in een bestand moet eigenlijk ook met een Newline eindigen (maar dat | 91 regel in een bestand moet eigenlijk ook met een Newline eindigen (maar dat |
92 is niet noodzakelijk voor Emacs ). | 92 is niet noodzakelijk voor Emacs ). |
93 | 93 |
94 >> Type een C-b terwijl de cursor aan het begin van een regel staat. | 94 >> Type het commando C-b terwijl de cursor aan het begin van een regel |
95 De cursor zal naar het eind van de vorige regel bewegen, omdat je | 95 staat. De cursor zal naar het eind van de vorige regel bewegen, |
96 achteruit over het Newline teken gaat. | 96 omdat je achteruit over het Newline teken gaat. |
97 | 97 |
98 Net als C-b kan ook C-f over Newline tekens heen bewegen. | 98 Net als C-b kan ook C-f over Newline tekens heen bewegen. |
99 | 99 |
100 >> Type nog wat C-b's zodat je door krijgt waar de cursor is. | 100 >> Type nog een aantal keren het commando C-b, zodat je door krijgt waar de |
101 Type dan C-f's om terug naar het einde van de regel te bewegen. | 101 cursor is. |
102 Een C-f beweegt dan naar de volgende regel. | 102 Type dan enkele keren C-f om de cursor terug naar het einde van de regel |
103 te bewegen. | |
104 Een C-f commnado beweegt de cursor dan naar de volgende regel. | |
103 | 105 |
104 Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt | 106 Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt |
105 zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of | 107 zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of |
106 `schuiven' in goed nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat | 108 `schuiven' in goed Nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat de |
107 de cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het | 109 cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het scherm |
108 scherm af beweegt. | 110 af beweegt. |
109 | 111 |
110 >> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met | 112 >> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met |
111 C-n en zie wat er gebeurt. | 113 C-n en zie wat er gebeurt. |
112 | 114 |
113 Als beweging op karakterbasis te langzaam gaat, kan je ook per woord | 115 Als beweging op letterteken te langzaam gaat, kun je de cursor ook per |
114 bewegen. M-f (Meta-f) beweegt een woord vooruit en M-b een woord | 116 woord bewegen. M-f (Meta-f) beweegt de cursor een woord vooruit en M-b |
115 achteruit. | 117 een woord achteruit. |
116 | 118 |
117 >> Type een paar M-f's en M-b's. | 119 >> Type enkele keren M-f en M-b. |
118 | 120 |
119 Als je midden in een woord staan beweegt M-f naar het eind van het | 121 Als je midden in een woord staat beweegt M-f de cursor naar het eind van |
120 woord. Als je op witruimte tussen woorden staat beweegt M-f naar het | 122 het woord. Als je op een witte ruimte tussen woorden staat beweegt M-f de |
121 eind van het volgende woord. M-b beweegt analoog, de andere kant op. | 123 cursor naar het eind van het volgende woord. Het commando M-b beweegt |
122 | 124 analoog, de andere kant op. |
123 >> Type een paar M-f's en M-b's met tussendoor wat C-f's en C-b's zodat | 125 |
124 je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een woord en | 126 >> Type enkele keren M-f en M-b en daar tussendoor enkele keren C-f en C-b, |
125 tussen twee woorden. | 127 zodat je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een |
128 woord en tussen twee woorden. | |
126 | 129 |
127 Merk op dat er een analogie zit tussen enerzijds C-f en C-b en | 130 Merk op dat er een analogie zit tussen enerzijds C-f en C-b en |
128 anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat Meta tekens | 131 anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat Meta tekens |
129 gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden, | 132 gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden, |
130 zinnen, paragrafen) terwijl Control tekens te maken hebben met dingen | 133 zinnen, alinea's) terwijl Control tekens te maken hebben met dingen die |
131 die los staan van wat je aan het editen bent (tekens, regels, etc). | 134 los staan van wat je aan het editten bent (tekens, regels, etc). |
132 | 135 |
133 Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen naar | 136 Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen de |
134 het begin of eind van een regel, terwijl M-a en M-e naar het begin of | 137 cursor naar het begin of eind van een regel, terwijl met M-a, |
135 eind van een zin gaan. | 138 respectievelijk M-e, de cursor naar het begin of eind van een zin gaat. |
136 | 139 |
137 >> Probeer een paar C-a's gevolgd door een paar C-e's. | 140 >> Type enkele keren C-a en dan enkele keren C-e. |
138 Probeer een paar M-a's gevolgd door een paar M-e's. | 141 Type enkele keren M-a en dan enkele keren M-e. |
139 | 142 |
140 Zie hoe herhaalde C-a's niets doen, terwijl herhaalde M-a's steeds een | 143 Zie hoe herhaalde C-a commando's niets doen, terwijl herhaalde M-a |
141 zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig overeenkomen is het gedrag | 144 commando's steeds een zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig |
142 van allebei niet onnatuurlijk. | 145 overeenkomen is het gedrag van allebei niet onnatuurlijk. |
143 | 146 |
144 De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder | 147 De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder |
145 lidwoord, `point' in het engels). Anders gezegd: de cursor laat op het | 148 lidwoord, `point' in het Engels). Anders gezegd: de cursor laat op het |
146 scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat. | 149 scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat. |
147 | 150 |
148 Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingsoperaties, | 151 Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingsoperaties, |
149 inclusief die commando's die per woord of zin bewegen: | 152 inclusief die commando's die per woord of zin bewegen: |
150 | 153 |
165 | 168 |
166 >> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening. | 169 >> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening. |
167 Deze commando's worden het frequentst gebruikt. | 170 Deze commando's worden het frequentst gebruikt. |
168 | 171 |
169 Er zijn nog twee belangrijk cursorbewegingsoperaties: M-< | 172 Er zijn nog twee belangrijk cursorbewegingsoperaties: M-< |
170 (Meta kleiner-dan) beweegt naar het begin van het bestand, | 173 (Meta kleiner-dan) beweegt de cursor naar het begin van het bestand, |
171 en M-> (Meta groter-dan) beweegt naar het eind. | 174 en M-> (Meta groter-dan) beweegt de cursor naar het eind. |
172 | 175 |
173 Op de meeste toetsenborden zit de "<" boven de comma, zodat je de Shift | 176 Op de meeste toetsenborden zit de '<' boven de komma, zodat je de Shift |
174 toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het "<" | 177 toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het '<' |
175 teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift gebruiken | 178 teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift gebruiken |
176 om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (Meta komma) typen. | 179 om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (Meta komma) typen. |
177 | 180 |
178 >> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan. | 181 >> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan. |
179 Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen. | 182 Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen. |
180 | 183 |
181 >> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen. | 184 >> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen. |
182 Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen. | 185 Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen. |
183 | 186 |
184 Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft kan je ook die gebruiken om de | 187 Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft kun je ook die gebruiken om de |
185 cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p op zijn | 188 cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p op zijn |
186 minst te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle | 189 minst te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle |
187 toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken | 190 toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken |
188 dat, wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in omgaan met Emacs, | 191 dat, wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in het omgaan met |
189 het gebruik van deze CTRL tekens sneller is dan de pijltjestoetsen (omdat | 192 Emacs, het gebruik van deze CTRL tekens sneller gaat dan het werken met |
190 je handen in de typehouding kunnen blijven). Ten derde, als je eenmaal | 193 pijltjestoetsen (omdat je handen in de typehouding kunnen blijven). Ten |
191 gewend bent aan deze commando's met CTRL tekens, kan je makkelijk andere | 194 derde, als je eenmaal gewend bent aan deze commando's met CTRL tekens, |
192 geavanceerde cursorbewegingscommandos leren. | 195 kun je makkelijk andere geavanceerde cursorbewegingscommando's leren. |
193 | 196 |
194 De meeste Emacs commando's accepteren een numeriek argument. Voor de | 197 De meeste Emacs commando's accepteren een numeriek argument. Voor de |
195 meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando | 198 meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando |
196 herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan door voor het | 199 herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan, dat vooraf |
197 commando, C-u gevolgd door de cijfers van het getal te typen. Als je | 200 gegaan wordt door het commando C-u, de cijfers van het getal te typen. |
198 toetsenbord een META (of EDIT of ALT) toets heeft, is er ook een andere | 201 Als je toetsenbord een META (of EDIT of ALT) toets heeft, is er ook |
199 manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl je de META toets | 202 een andere manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl |
200 ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te leren omdat die werkt | 203 je de META toets ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te |
201 op elk willekeurig toetsenbord. | 204 leren omdat die werkt op elk willekeurig toetsenbord. |
202 | 205 |
203 Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren. | 206 Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren. |
204 | 207 |
205 >> Probeer eens om met C-n of C-p en een numeriek argument de cursor | 208 >> Probeer eens om met C-n of C-p en één numeriek argument de cursor |
206 met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin | 209 met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin te |
207 te bewegen. | 210 bewegen. |
208 | 211 |
209 Voor de meeste commando's is het numerieke argument het aantal keren dat | 212 Voor de meeste commando's is het numerieke argument het aantal keren dat |
210 het commando herhaald moet worden. Voor sommige commando's betekent het | 213 het commando herhaald moet worden. Voor sommige commando's betekent het |
211 echter iets anders, en C-v en M-v vallen hier ook onder. Met een numeriek | 214 echter iets anders, en C-v en M-v vallen hier ook onder. Met een numeriek |
212 argument verschuiven deze commando's de tekst het aangegeven aantal regels | 215 argument verschuiven deze commando's de tekst het aangegeven aantal regels |
213 in plaats van (bijna) een heel scherm. Bijvoorbeeld, C-u 4 C-v verschuift | 216 in plaats van (bijna) een heel scherm. Bijvoorbeeld, C-u 4 C-v verschuift |
214 de tekst 4 regels. | 217 de tekst 4 regels. |
215 | 218 |
216 >> Probeer nu C-u 8 C-v. | 219 >> Probeer nu C-u 8 C-v. |
217 | 220 |
218 Als het goed is is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je het weer | 221 Als het goed is is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je weer |
219 terug omlaag wil scrollen kan je een argument aan M-v geven. | 222 terug omlaag wil scrollen kun je een argument aan M-v geven. |
220 | 223 |
221 Als je een windowing systeem gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een | 224 Als je een windowing systeem gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een |
222 lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze | 225 lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze |
223 rechthoek heet een scrollbar (misschien is `verschuifbalk' een goede | 226 rechthoek heet een scrollbar (misschien is `verschuifbalk' een goede |
224 vertaling). Je kan de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te | 227 vertaling). Je kunt de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te |
225 klikken. | 228 klikken. |
226 | 229 |
227 >> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de | 230 >> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de |
228 scrollbar. Dit zou de tekst moeten scrollen naar een positie die | 231 scrollbar. Dit zou de tekst moeten scrollen naar een positie die |
229 afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt. | 232 afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt. |
230 | 233 |
231 >> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt | 234 >> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt |
232 houdt. Je zal zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt. | 235 houdt. Je zult zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt. |
233 | 236 |
234 | 237 |
235 * ALS EMACS HANGT | 238 * ALS EMACS HANGT |
236 ----------------- | 239 ----------------- |
237 | 240 |
238 Als Emacs niet meer op commando's reageert kan je haar veilig onderbreken | 241 Als Emacs niet meer op commando's reageert kun je haar veilig onderbreken |
239 door C-g te typen. Je kan C-g gebruiken om een commando te stoppen als | 242 door C-g te typen. Je kunt C-g gebruiken om een commando te stoppen als |
240 het te lang duurt om uit te voeren. | 243 het te lang duurt om het uit te voeren. |
241 | 244 |
242 Je kan C-g ook gebruiken om een numeriek argument weg te gooien of | 245 Je kunt C-g ook gebruiken om een numeriek argument weg te gooien of |
243 om het begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten. | 246 om het begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten. |
244 | 247 |
245 >> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en | 248 >> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en |
246 type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar | 249 type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar |
247 een positie verplaatst, omdat het argument weggegooid hebt met C-g. | 250 één positie verplaatst, omdat je het argument weggegooid hebt met C-g. |
248 | 251 |
249 Als je per ongeluk een <ESC> typt kan je daarvan komen met een C-g. | 252 Als je per ongeluk een <ESC> typt kun je dat ongedaan maken met het |
253 commando C-g. | |
250 | 254 |
251 | 255 |
252 * ONMOGELIJKE COMMANDO'S | 256 * ONMOGELIJKE COMMANDO'S |
253 ------------------------ | 257 ------------------------ |
254 | 258 |
255 Sommige Emacs commando's zijn onmogelijk gemaakt zodat beginnende | 259 Sommige Emacs commando's zijn onmogelijk gemaakt zodat beginnende |
256 gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren. | 260 gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren. |
257 | 261 |
258 Als je een van de onmogelijke commando's intypt laat Emacs uitleg zien | 262 Als je één van de onmogelijke commando's intypt laat Emacs uitleg zien |
259 over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk uit | 263 over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk uit |
260 wilt voeren. | 264 wilt voeren. |
261 | 265 |
262 Wanneer je het commando echt wilt uitvoeren, type dan Spatie (de | 266 Wanneer je het commando echt wilt uitvoeren, type dan Spatie (de |
263 spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaliter wil je het commando niet | 267 spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaliter wil je het commando niet |
269 | 273 |
270 * VENSTERS | 274 * VENSTERS |
271 ---------- | 275 ---------- |
272 | 276 |
273 Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst. | 277 Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst. |
274 We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kan gaan. Op | 278 We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kunt gaan. Op |
275 dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt | 279 dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt |
276 komen en terug kan keren naar simpelweg editen met 1 venster. Het is | 280 komen en terug kunt keren naar simpelweg editten met 1 venster. Het is |
277 eenvoudig: | 281 eenvoudig: |
278 | 282 |
279 C-x 1 een enkel venster (i.e. gooi alle andere vensters weg) | 283 C-x 1 een enkel venster (i.e. gooi alle andere vensters weg) |
280 | 284 |
281 Het commando is Control-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het | 285 Het commando is Control-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het |
292 | 296 |
293 * TOEVOEGEN EN WEGHALEN | 297 * TOEVOEGEN EN WEGHALEN |
294 ----------------------- | 298 ----------------------- |
295 | 299 |
296 Als je tekst toe wilt voegen type je die eenvoudigweg in. Tekens die je | 300 Als je tekst toe wilt voegen type je die eenvoudigweg in. Tekens die je |
297 kan zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst | 301 kunt zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst |
298 ge-interpreteerd en meteen aan de tekst toegevoegd. Type <Return> (de | 302 geïnterpreteerd en meteen aan de tekst. Type <Return> (de `volgende regel' |
299 `volgende regel' toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe | 303 toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe regel te beginnen. |
300 regel te beginnen. | 304 |
301 | 305 Je kunt het laatste teken dat je intypte weghalen door <Delete> te typen. |
302 Je kan het laatste teken dat je intypte weghalen door <Delete> te typen. | 306 <Delete> is een toets op het toetsenbord, die soms ook wel "Del" |
303 <Delete> is een toets op het toetsenbord, die misschien ook wel "Del" | |
304 heet. In sommige gevallen dient de "Backspace" toets als <Delete>, maar | 307 heet. In sommige gevallen dient de "Backspace" toets als <Delete>, maar |
305 niet altijd! | 308 niet altijd! |
306 | 309 |
307 In het algemeen haalt <Delete> het teken dat juist voor de cursorpositie | 310 In het algemeen haalt <Delete> het teken dat juist voor de cursorpositie |
308 staat weg. | 311 staat weg. |
309 | 312 |
310 >> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar | 313 >> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar |
311 keer op <Delete> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit | 314 keer op <Delete> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit |
312 bestand verandert; je zal niets veranderen aan de originele versie van | 315 bestand verandert; je zult niets veranderen aan de originele versie van |
313 deze uitleg. Je zit slechts je eigen copie te wijzigen. | 316 deze uitleg. Je zit slechts je eigen kopie te wijzigen. |
314 | 317 |
315 Als een regel tekst te lang wordt om op een regel op het scherm te laten | 318 Als een regel tekst te lang wordt om de regel op het scherm te laten |
316 zien dan gaat de regel verder op een volgende schermregel. Een backslash | 319 zien dan gaat de regel verder op een volgende schermregel. Een backslash |
317 ("\") in de rechtermarge laat dan zien dat de regel op de volgende | 320 ("\") in de rechtermarge laat dan zien dat de regel op de volgende |
318 schermregel verder gaat. | 321 schermregel verder gaat. |
319 | 322 |
320 >> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf | 323 >> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf |
321 toevoegen. Je zal zien dat er een vervolgregel verschijnt. | 324 toevoegen. Je zult zien dat er een vervolgregel verschijnt. |
322 | 325 |
323 >> Type weer wat <Delete>s om zoveel tekens weg te halen tot de regel weer | 326 >> Type weer enkele keren <Delete> om zoveel tekens weg te halen tot |
324 op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen. | 327 de regel weer op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen. |
325 | 328 |
326 Je kan een Newline weggooien als elk ander teken. Als je een Newline | 329 Je kunt een Newline weggooien als elk ander teken. Als je een Newline |
327 weggooit voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een | 330 weggooit voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een |
328 enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op | 331 enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op |
329 een schermregel past zal ze getoond worden met een vervolgregel. | 332 een schermregel past zal hij getoond worden met een vervolgregel. |
330 | 333 |
331 >> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delete>. Dit | 334 >> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delete>. Dit |
332 voegt de huidige en vorige regel samen. | 335 voegt de huidige en vorige regel samen. |
333 | 336 |
334 >> Type <Return> om de Newline die je net weggooide weer toe te voegen. | 337 >> Type <Return> om de Newline die je net weggooide weer toe te voegen. |
335 | 338 |
336 Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs commando's het aantal keren dat | 339 Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs commando's het aantal keren dat |
337 het herhaald moet worden op kan geven. Dit geldt ook voor gewone tekens. | 340 iets herhaald moet worden, op kunt geven. Dit geldt ook voor gewone tekens. |
338 Als je een gewoon teken herhaalt wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd. | 341 Als je een gewoon teken herhaalt wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd. |
339 | 342 |
340 >> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen. | 343 >> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen. |
341 | 344 |
342 Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te | 345 Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te |
343 corrigeren. Je kan tekst ook per woord of regel weggooien. Hier volgt | 346 corrigeren. Je kunt tekst ook per woord of regel weggooien. Hier volgt |
344 een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen: | 347 een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen: |
345 | 348 |
346 <Delete> haal het teken weg dat voor de cursor staat | 349 <Delete> haal het teken weg dat voor de cursor staat |
347 C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat | 350 C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat |
348 | 351 |
349 M-<Delete> gooi het woord weg dat voor de cursor staat | 352 M-<Delete> gooi het woord weg dat voor de cursor staat |
350 M-d gooi het woord weg dat achter de cursor staat | 353 M-d gooi het woord weg dat achter de cursor staat |
351 | 354 |
352 C-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de regel | 355 C-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de regel |
356 met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat | 359 met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat |
357 <Delete> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op | 360 <Delete> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op |
358 C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen. | 361 C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen. |
359 | 362 |
360 Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt bewaart Emacs de tekst | 363 Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt bewaart Emacs de tekst |
361 die je weggooit zodat je haar weer terug kan halen. Weggegooide tekst | 364 die je weggooit zodat je hem weer terug kunt halen. Weggegooide tekst |
362 terughalen heet "yanken". Je kan weggegooide tekst terugbrengen op de | 365 terughalen heet "yanken". Je kunt weggegooide tekst terugbrengen op de |
363 plaats waar je haar hebt weggegooid of op een andere plaats in de tekst. | 366 plaats waar je hem hebt weggegooid of op een andere plaats in de tekst. |
364 Je kan ook meerdere keren yanken om er meedere copi-en van te maken. Het | 367 Je kunt ook meerdere keren yanken om er meedere kopieën van te maken. Het |
365 yank-commando is C-y. | 368 yank-commando is C-y. |
366 | 369 |
367 Merk op dat er een verschil is tussen het weghalen en weggooien van iets: | 370 Merk op dat er een verschil is tussen het weghalen en weggooien van iets: |
368 iets dat je hebt weggooid kan je terugbrengen, maar iets dat je hebt | 371 iets dat je hebt weggooid kun je terugbrengen, maar iets dat je hebt |
369 weggehaald niet. (In het engels is het verschil tussen `killing' en | 372 weggehaald niet. (In het Engels is het verschil tussen `killing' en |
370 `deleting' duidelijker dan tussen de nederlandse vertaling `weggooien' en | 373 `deleting' duidelijker dan tussen de Nederlandse vertaling `weggooien' en |
371 `weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan | 374 `weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan |
372 een enkel teken, Newline of spatie verwijderen deze tekst bewaren zodat ze | 375 een enkel teken, Newline of spatie verwijderen deze tekst bewaren zodat die |
373 geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een | 376 geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een |
374 enkel teken weghalen. | 377 enkel teken weghalen. |
375 | 378 |
376 >> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leef is. | 379 >> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leeg is. |
377 Type C-k om de tekst op die regl weg te gooien. | 380 Type C-k om de tekst op die regel weg te gooien. |
378 >> Type C-k een tweede keer. Nu gooit dit commando het Newline teken | 381 >> Type C-k een tweede keer. Nu gooit dit commando het Newline teken |
379 weggooit. | 382 weg. |
380 | 383 |
381 Merk op hoe een enkele C-k de inhoud van een regel weggooit, een tweede | 384 Merk op hoe een enkel C-k commando de inhoud van een regel weggooit, een |
382 C-k de regel zelf zodat alle volgende regels een regel omhoog komen. Het | 385 tweede C-k commando de regel zelf zodat alle volgende regels een regel |
383 numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven aantal regels zal | 386 omhoog komen. Het numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven |
384 worden weggegooid, inclusief de inhoud. Dit is meer dan simpelweg | 387 aantal regels zal worden weggegooid, inclusief de inhoud. Dit is meer dan |
385 herhaling: C-u 2 C-k gooit twee regels weg, terwijl tweemaal C-k typen dat | 388 simpelweg herhaling: C-u 2 C-k gooit twee regels weg, terwijl tweemaal |
386 niet doet. | 389 C-k typen dat niet doet. |
387 | 390 |
388 Om de laatst weggegooide tekst terug te halen naar de plaats waar de | 391 Om de laatst weggegooide tekst terug te halen naar de plaats waar de |
389 cursor nu op staat (te yanken), type C-y. | 392 cursor nu op staat (te yanken), type C-y. |
390 | 393 |
391 >> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken. | 394 >> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken. |
397 | 400 |
398 >> Probeer het nu: type C-k een paar keer. | 401 >> Probeer het nu: type C-k een paar keer. |
399 | 402 |
400 Om de weggegooide tekst terug te halen: | 403 Om de weggegooide tekst terug te halen: |
401 | 404 |
402 >> Type C-y. Beweeg de cursor wat regels naar beneden en type weer C-y. | 405 >> Type C-y. Beweeg de cursor enkele regels naar beneden en type weer C-y. |
403 Je ziet nu hoe je tekst kan copieren. | 406 Je ziet nu hoe je tekst kunt kopiëren. |
404 | 407 |
405 Wat nu te doen als je wat tekst terug wilt brengen, maar je hebt intussen | 408 Wat nu te doen als je tekst terug wilt brengen, maar je hebt intussen al |
406 al iets anders weggegooid? C-y zou datgene terugbrengen wat je het | 409 iets anders weggegooid? C-y zou datgene terugbrengen wat je het |
407 recentst hebt weggegooid. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren | 410 recentst hebt weggegooid. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren |
408 gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt | 411 gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt |
409 om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst | 412 om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst |
410 met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om | 413 met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om |
411 tekst terug te halen die je steeds langer geleden hebt weggegooid. Als je | 414 tekst terug te halen die je reeds langer geleden hebt weggegooid. Als |
412 de tekst te pakken hebt die je zocht hoe je niets te doen om die daar te | 415 je de tekst te pakken hebt die je zocht hoef je niets te doen om die |
413 houden. Je kan gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst met rust | 416 daar te houden. Je kunt gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst |
414 laten. | 417 met rust laten. |
415 | 418 |
416 Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de recentst | 419 Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de recentst |
417 weggegooide tekst. | 420 weggegooide tekst. |
418 | 421 |
419 >> Gooi een regel weg, beweeg de cursor wat, en gooi nog een regel weg. | 422 >> Gooi een regel weg, beweeg de cursor wat, en gooi nog een regel weg. |
420 Type C-y om de tweede regel die je weggooide terug te halen. | 423 Type C-y om de tweede regel die je weggooide terug te halen. |
421 Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel | 424 Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel |
422 die je weggooide. | 425 die je weggooide. |
423 Type nog wat M-y's en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de | 426 Type nog enkele keren M-y en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de |
424 tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer. | 427 tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer. |
425 Je kan ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan | 428 Je kunt ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan |
426 M-y. | 429 M-y. |
427 | 430 |
428 | 431 |
429 * HERSTELLEN | 432 * HERSTELLEN |
430 ------------ | 433 ------------ |
431 | 434 |
432 Als je de tekst veranderd hebt en je daar toch niet tevreden mee bent, | 435 Als je de tekst veranderd hebt en als je daar toch niet tevreden mee bent, |
433 dan kan je de verandering ongedaan maken met het herstel commando, C-x u. | 436 dan kun je de verandering ongedaan maken met het herstel commando, C-x u. |
434 | 437 |
435 Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van | 438 Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van |
436 een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds | 439 een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds |
437 eerdere commando's hersteld. | 440 eerdere commando's hersteld. |
438 | 441 |
439 Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen, | 442 Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen, |
440 zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg | 443 zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg |
441 de ingetypte letter aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd | 444 de ingetypte letter aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd |
442 in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder C-x u's hoeft te | 445 in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder vaak het commando |
443 type om het toevoegen van teksts te herstellen. | 446 C-x u hoeft te typen om het toevoegen van tekst te herstellen. |
444 | 447 |
445 >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou ze weer moeten verschijnen. | 448 >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou hij weer moeten verschijnen. |
446 | 449 |
447 C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat | 450 C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat |
448 op, maar is makkelijker om een paar keer achter elkaar te typen. Een | 451 op, maar het is makkelijker om dat een paar keer achter elkaar te typen. |
449 nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan niet | 452 Een nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan |
450 triviaal is. Dat is ook de reden het alternatief, C-x u. Op sommige | 453 niet triviaal is. Dat is ook de reden voor het alternatief, C-x u. Op |
451 terminals kan je C-_ typen door te doen alsof je C-/ typt. | 454 sommige terminals kun je C-_ typen door te doen alsof je C-/ typt. |
452 | 455 |
453 Een numeriek argument aan C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan. | 456 Een numeriek argument aan C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan. |
454 | 457 |
455 | 458 |
456 * BESTANDEN | 459 * BESTANDEN |
457 ----------- | 460 ----------- |
458 | 461 |
459 Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de | 462 Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de |
460 tekst in een bestand bewaren (`to save a file' in het engels). Als je | 463 tekst in een bestand bewaren (`to save a file' in het Engels). Als je |
461 dat niet doet ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je uit | 464 dat niet doet ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je uit |
462 Emacs gaat. Je kan een bestand veranderen door het bestand `bezoeken'. | 465 Emacs gaat. Je kunt een bestand veranderen door het bestand te `bezoeken'. |
463 (Ook wel `vinden'; `finding' of `visiting' in het engels.) | 466 (Ook wel `vinden'; `finding' of `visiting' in het Engels.) |
464 | 467 |
465 Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand | 468 Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand |
466 in Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het | 469 in Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het |
467 veranderen bent. Echter, deze veranderingen zijn slechts tijdelijk | 470 veranderen bent. Echter, deze veranderingen zijn slechts tijdelijk |
468 zolang je het bestand niet bewaart. Op deze manier kan je nooit per | 471 zolang je het bestand niet bewaart. Op deze manier kun je nooit per |
469 ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs | 472 ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs |
470 als je het bestand bewaart, zorgt Emacs ervoor dat het originele | 473 als je het bestand bewaart, zorgt Emacs ervoor dat het originele |
471 bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het | 474 bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het |
472 geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo'n goed plan | 475 geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo'n goed plan |
473 waren. | 476 waren. |
474 | 477 |
475 In de buurt van de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en | 478 In de buurt van de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en |
476 eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets | 479 eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets |
477 dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand | 480 dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand |
478 zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand | 481 zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand |
479 dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen copie van de nederlandstalige | 482 dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen kopie van de Nederlandstalige |
480 Emacs uitleg (`tutorial' in het engels). Als je in Emacs een bestand | 483 Emacs uitleg (`tutorial' in het Engels). Als je in Emacs een bestand |
481 bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats. | 484 bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats. |
482 | 485 |
483 De commando's om een bestand te bezoek of te bewaren zijn anders dan de | 486 De commando's om een bestand te bezoeken of te bewaren zijn anders dan de |
484 commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee | 487 commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee |
485 tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een | 488 tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een |
486 heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's | 489 heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's |
487 hebben te maken met bestanden, buffers, en daaraan gerelateerde zaken. | 490 hebben te maken met bestanden, buffers, en daaraan gerelateerde zaken. |
488 Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens. | 491 Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens. |
494 | 497 |
495 C-x C-f bezoek bestand (met de f van `find file') | 498 C-x C-f bezoek bestand (met de f van `find file') |
496 | 499 |
497 hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je | 500 hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je |
498 intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel | 501 intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel |
499 voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kan de | 502 voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kunt de |
500 gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen. | 503 gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen. |
501 | 504 |
502 Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat | 505 Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat |
503 voor minibuffer invoer) kan je het commando afbreken met C-g. | 506 voor minibuffer invoer) kun je het commando afbreken met C-g. |
504 | 507 |
505 >> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit breekt de minibuffer af en | 508 >> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit commando breekt de minibuffer af en |
506 ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte. | 509 ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte. |
507 Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt. | 510 Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt. |
508 | 511 |
509 Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het | 512 Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het |
510 af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en bezoekt | 513 af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en haalt |
511 het bestand dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando klaar is, | 514 het bestand op dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando daarmee |
512 verdwijnt de minibuffer. | 515 klaar is,verdwijnt de minibuffer. |
513 | 516 |
514 Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kan | 517 Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kun |
515 je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het | 518 je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het |
516 commando | 519 commando |
517 | 520 |
518 C-x C-s bewaar bestand (met de s van `save file') | 521 C-x C-s bewaar bestand (met de s van `save file') |
519 | 522 |
520 Dit bewaart de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand. De eerste | 523 Dit commando bewaart de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand. |
521 keer dat je dit doet bewaart Emacs het originele bestand onder een andere | 524 De eerstekeer dat je dit doet bewaart Emacs het originele bestand onder een |
522 naam zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de oude | 525 andere naam zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de |
523 naam gevolgd door een "~". | 526 oude naam gevolgd door een "~". |
524 | 527 |
525 Als Emacs klaar is het bestand te bewaren laat ze de naam van het bestand | 528 Als Emacs klaar is het bestand te bewaren laat ze de naam van het bestand |
526 zien. Het is een goede gewoonte een bestand redelijk vaak te bewaren | 529 zien. Het is een goede gewoonte een bestand redelijk vaak te bewaren |
527 zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht. | 530 zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht. |
528 | 531 |
529 >> Type C-x C-s, om je copie van deze uitleg te bewaren. Als het goed is | 532 >> Type C-x C-s, om je kopie van deze uitleg te bewaren. Als het goed is |
530 verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel. | 533 verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel. |
531 | 534 |
532 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s | 535 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s |
533 typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de | 536 typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de |
534 machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s | 537 machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s |
535 stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om | 538 stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om |
536 deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry | 539 deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry |
537 to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan | 540 to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan |
538 met deze situatie. | 541 met deze situatie. |
539 | 542 |
540 Je kan een bestaand bestand bezoeken, om het te bekijken of het te | 543 Je kunt een bestaand bestand bezoeken, om het te bekijken of het te |
541 wijzigen. Je kan ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is | 544 wijzigen. Je kunt ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is |
542 de manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat | 545 dé manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat |
543 initieel leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst bewaart | 546 initieel leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst bewaart |
544 wordt het bestand werkelijk gecreeerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat | 547 wordt het bestand werkelijk gecreëerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat |
545 moment ben je dus bezig met een bestaand bestand. | 548 moment ben je dus bezig met een bestaand bestand. |
546 | 549 |
547 | 550 |
548 * BUFFERS | 551 * BUFFERS |
549 --------- | 552 --------- |
550 | 553 |
551 Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand | 554 Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand |
552 gewoon in Emacs. Je kan naar dat bestand terug door het gewoon nog een | 555 gewoon in Emacs. Je kunt naar dat bestand terug door het gewoon nog een |
553 keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kan je een behoorlijk aantal | 556 keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kun je een behoorlijk aantal |
554 bestanden in Emacs krijgen. | 557 bestanden in Emacs krijgen. |
555 | 558 |
556 >> Cre-eer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo | 559 >> Creëer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo |
557 <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe, wijzig haar, en bewaar "foo" | 560 <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe en bewaar "foo" |
558 door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om | 561 door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om |
559 weer hier, in de uitleg, terug te komen. | 562 weer hier, in de uitleg, terug te komen. |
560 | 563 |
561 Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer" | 564 Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer" |
562 genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer | 565 genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer |
575 | 578 |
576 >> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen. | 579 >> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen. |
577 | 580 |
578 Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand | 581 Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand |
579 bezoekt dan wordt het eerste bestand niet bewaard. De wijzigingen blijven | 582 bezoekt dan wordt het eerste bestand niet bewaard. De wijzigingen blijven |
580 in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het cre-eren of | 583 in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het creëren of |
581 modificeren van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de | 584 modificeren van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de |
582 eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige | 585 eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige |
583 manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend | 586 manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend |
584 zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te | 587 zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te |
585 kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we | 588 kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we het commando: |
586 | 589 |
587 C-x s bewaar een paar buffers | 590 C-x s bewaar een paar buffers |
588 | 591 |
589 C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet | 592 C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet |
590 opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren. | 593 opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren. |
591 | 594 |
592 >> Voeg een wat tekst toe en type C-x s. | 595 >> Voeg wat tekst toe en type C-x s. |
593 Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren. | 596 Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren. |
594 Bewantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van | 597 Beantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van |
595 "yes", engels voor "ja"). | 598 "yes", Engels voor "ja"). |
596 | 599 |
597 | 600 |
598 * UITGEBREIDE COMMANDO'S | 601 * UITGEBREIDE COMMANDO'S |
599 ------------------------ | 602 ------------------------ |
600 | 603 |
601 Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het | 604 Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het |
602 toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de | 605 toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de |
603 control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X | 606 control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X |
604 commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt in | 607 commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt in |
605 twee smaken: | 608 twee smaken voor: |
606 | 609 |
607 C-x teken eXtensie; wordt gevolgd door een teken | 610 C-x teken eXtensie; wordt gevolgd door een teken |
608 M-x genaamd commando eXtensie; wordt gevolgd door een naam. | 611 M-x genaamd commando eXtensie; wordt gevolgd door een naam. |
609 | 612 |
610 Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt | 613 Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt |
614 is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen | 617 is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen |
615 die niet bewaard zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt | 618 die niet bewaard zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt |
616 bewaren voordat Emacs daadwerkelijk eindigt.) | 619 bewaren voordat Emacs daadwerkelijk eindigt.) |
617 | 620 |
618 C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer | 621 C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer |
619 terug kan keren in dezelfde Emacs sessie. | 622 terug kunt keren in dezelfde Emacs sessie. |
620 | 623 |
621 Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer | 624 Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer |
622 terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kan je | 625 terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kun je |
623 Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs". | 626 Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs". |
624 | 627 |
625 Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten | 628 Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten |
626 cre-eert C-z een subshell onder Emacs om je zo in de gelegenheid te | 629 creëert C-z een subshell onder Emacs om je zo in de gelegenheid te |
627 stellen andere programma's uit te voeren en daarna weer in Emacs terug te | 630 stellen andere programma's uit te voeren en daarna weer in Emacs terug te |
628 keren; Emacs wordt dus niet werkelijk verlaten. In dit geval is het | 631 keren; Emacs wordt dus niet werkelijk verlaten. In dit geval is het |
629 shellcommando "exit" de normale manier om de subshell te verlaten en in | 632 shellcommando "exit" de normale manier om de subshell te verlaten en in |
630 Emacs terug te keren. | 633 Emacs terug te keren. |
631 | 634 |
632 Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is | 635 Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is |
633 ook het juiste commando om Emacs te be-eindigen wanneer Emacs opgestart | 636 ook het juiste commando om Emacs te beëindigen wanneer Emacs opgestart |
634 was door een mail programma of iets dergelijks, aangezien die misschien | 637 was door een mail programma of iets dergelijks, aangezien die misschien |
635 niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het | 638 niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het |
636 echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten, | 639 echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten, |
637 behalve als je uit wilt loggen natuurlijk. | 640 behalve als je uit wilt loggen natuurlijk. |
638 | 641 |
643 C-x C-s bewaar bestand | 646 C-x C-s bewaar bestand |
644 C-x C-b laat bufferlijst zien | 647 C-x C-b laat bufferlijst zien |
645 C-x C-c verlaat Emacs | 648 C-x C-c verlaat Emacs |
646 C-x u herstel | 649 C-x u herstel |
647 | 650 |
648 Genaamde uitgebreide commando's worden nog minder vaak gebruikt, of worden | 651 Commando's waaraan een uitgebreid commando wordt toegevoegd, worden nog |
649 alleen onder bepaalde omstandigheden gebruikt. Een voorbeeld is het | 652 minder vaak gebruikt, of worden alleen onder bepaalde omstandigheden gebruikt. |
650 commando replace-string, dat in de hele tekst een string vervangt door een | 653 Een voorbeeld is het commando replace-string, dat in de hele tekst een string |
651 andere string (`to replace' betekent `vervangen'). Als je M-x typt echoot | 654 vervangt door een andere string (`to replace' betekent `vervangen'). |
652 Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van het commando | 655 Als je M-x typt echoot Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van |
653 intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon "repl s<TAB>" typt | 656 het commando intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon |
654 maakt Emacs de naam zelf af. Be-eindig het commando met <Return>. | 657 "repl s<TAB>" typt maakt Emacs de naam zelf af. Beëindig het commando |
658 met <Return>. | |
655 | 659 |
656 Het replace-string commando heeft twee argumenten nodig: de string die | 660 Het replace-string commando heeft twee argumenten nodig: de string die |
657 vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden. | 661 vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden. |
658 Je sluit elk argument af met <Return>. | 662 Je sluit elk argument af met <Return>. |
659 | 663 |
660 >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze. | 664 >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze. |
661 Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>. | 665 Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>. |
662 | 666 |
663 Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elk voorkomen van | 667 Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elke keer dat het woord |
664 het woord g-e-w-i-j-z-i-g-d vervangen door "veranderd"; beginnend op | 668 "g-e-w-i-j-z-i-g-d" voor kwam, vervangen door "veranderd"; beginnend op |
665 de plek waar de cursor staat. | 669 de plek waar de cursor staat. |
666 | 670 |
667 | 671 |
668 * AUTOMATISCH BEWAREN | 672 * AUTOMATISCH BEWAREN |
669 --------------------- | 673 --------------------- |
670 | 674 |
671 Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet bewaard hebt, zouden | 675 Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet bewaard hebt, zouden |
672 de veranderinge verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of | 676 de veranderingen verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of |
673 herstarten. Om je hiertegen te beschermen bewaart Emacs om de zoveel tijd | 677 herstarten. Om je hiertegen te beschermen bewaart Emacs om de zoveel tijd |
674 de veranderde tekst automatisch. De naam van het bestand waarin de tekst | 678 de veranderde tekst automatisch. De naam van het bestand waarin de tekst |
675 automatisch bewaard wordt begint en eindigt met een #. Bijvoorbeeld, als | 679 automatisch bewaard wordt begint en eindigt met een #. Bijvoorbeeld, als |
676 je het bestand "hello.c" aan het bewerken bent dan wordt de tekst | 680 je het bestand "hello.c" aan het bewerken bent dan wordt de tekst |
677 automatisch bewaard in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra je het | 681 automatisch bewaard in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra je het |
678 bestand werkelijk bewaart, wordt het automatisch bewaarde bestand weer | 682 bestand werkelijk bewaart, wordt het automatisch bewaarde bestand weer |
679 weggegooid. | 683 weggegooid. |
680 | 684 |
681 Als de computer crasht kan je de automatisch bewaarde tekst terugkrijgen | 685 Als de computer crasht kun je de automatisch bewaarde tekst terugkrijgen |
682 door de file normal te bezoeken (de originele file, niet de automatisch | 686 door de file normaal te bezoeken (de originele file, niet de automatisch |
683 bewaarde), gevolgd door M-x recover file<Return>. Als Emacs vraagt om | 687 bewaarde), gevolgd door M-x recover file<Return>. Als Emacs vraagt om |
684 bevestiging, antwoord dan yes<Return> en de automatisch bewaarde | 688 bevestiging, antwoord dan:"yes<Return>", en de automatisch bewaarde |
685 informatie wordt teruggehaald. | 689 informatie wordt teruggehaald. |
686 | 690 |
687 | 691 |
688 * ECHO GEBIED | 692 * ECHO GEBIED |
689 ------------- | 693 ------------- |
690 | 694 |
691 Als je een commando langzaam intypt echoot Emacs de tekens aan de | 695 Als je een commando langzaam intypt echoot Emacs de tekens aan de |
692 onderkant van het scherm, in een deel dat het "echo gebied" genoemd wordt. | 696 onderkant van het scherm, in een deel dat het "echo gebied" genoemd wordt. |
693 Dit gebied bevat de onderste regel van het scherm. | 697 Dit gebied omvat de onderste regel van het scherm. |
694 | 698 |
695 | 699 |
696 * MODE-REGEL | 700 * MODE-REGEL |
697 ------------ | 701 ------------ |
698 | 702 |
699 De regel direct boven het echo gebied heet de "mode-regel". De mode-regel | 703 De regel direct boven het echo gebied heet de "mode-regel". De mode-regel |
700 zier er ongeveer zo uit: | 704 ziet er ongeveer zo uit: |
701 | 705 |
702 --**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------ | 706 --**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------ |
703 | 707 |
704 Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die | 708 Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die |
705 je aan het bewerken bent. | 709 je aan het bewerken bent. |
707 Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand | 711 Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand |
708 dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN | 712 dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN |
709 procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf | 713 procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf |
710 het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--. | 714 het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--. |
711 Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van | 715 Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van |
712 `bottom', `onderkant' in het nederlands). Als de tekst zo klein is dat ze | 716 `bottom', `onderkant' in het Nederlands). Als de tekst zo klein is dat die |
713 volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel. | 717 volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel. |
714 | 718 |
715 De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst gemodificeerd hebt. | 719 De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst gemodificeerd hebt. |
716 Direct na het bezoeken of bewaren staan er gewoon streepjes. | 720 Direct na het bezoeken of bewaren staan er gewoon streepjes. |
717 | 721 |
718 In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken | 722 In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken |
719 bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode | 723 bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode |
720 zoals nu (`fundamental' is `basis' in het nederlands). Een dergelijke | 724 zoals nu (`fundamental' is `basis' in het Nederlands). Een dergelijke |
721 mode heet een hoofdmode (`major mode' in het engels). | 725 mode heet een hoofdmode (`major mode' in het Engels). |
722 | 726 |
723 Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoelt voor | 727 Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoeld voor |
724 het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld | 728 het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld |
725 Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode | 729 Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode |
726 actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu | 730 actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu |
727 "Fundamental" staat. | 731 "Fundamental" staat. |
728 | 732 |
729 Elke hoofdmode zorgt ervoor dat sommige commando's zich anders gedragen. | 733 Het komt voor dat sommige commado's zich in verschillende modes anders |
730 Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te typen, en | 734 gedragen. Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te |
731 aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe commentaar | 735 typen, en aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe |
732 eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het commentaar | 736 commentaar eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het |
733 beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando, en met | 737 commentaar beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando, |
734 dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld | 738 en met dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld |
735 M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen. | 739 M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen. |
736 | 740 |
737 Als je nederlandse of engelse tekst wil gaan bewerken, zoals bijvoorbeeld | 741 Als je Nederlandse of Engelse tekst wil gaan bewerken, zoals bijvoorbeeld |
738 dit bestand, kan je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een | 742 dit bestand, kun je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een |
739 gewone taal te bewerken: | 743 gewone taal te bewerken: |
740 | 744 |
741 >> Type M-x text-mode<Return>. | 745 >> Type M-x text-mode<Return>. |
742 | 746 |
743 Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor | 747 Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor |
744 grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kan merken is | 748 grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kunt merken is |
745 bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrophes als onderdeel van een woord | 749 bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrofs als onderdeel van een woord |
746 beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de | 750 beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de |
747 apostrophe als ruimte tussen twee woorden. | 751 apostrof als ruimte tussen twee woorden. |
748 | 752 |
749 Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben. | 753 Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben. |
750 De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode. | 754 De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode. |
751 | 755 |
752 Met het commando C-h m kan je de documentatie over de huidige hoofdmode | 756 Met het commando C-h m kun je de documentatie over de huidige hoofdmode |
753 lezen. | 757 lezen. |
754 | 758 |
755 >> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant | 759 >> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant |
756 van het scherm te krijgen. | 760 van het scherm te krijgen. |
757 >> Type C-h m om te zien hoe Text mode verschilt van Fundamental mode. | 761 >> Type C-h m om te zien hoe Text mode verschilt van Fundamental mode. |
758 >> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen. | 762 >> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen. |
759 | 763 |
760 Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn | 764 Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn |
761 geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine modificaties | 765 geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine modificaties |
762 daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van | 766 daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van |
763 andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kan dus nul, een, | 767 andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kunt dus nul, een, |
764 of willekeurig veel minor modes gebruiken. | 768 of willekeurig veel minor modes gebruiken. |
765 | 769 |
766 Een nuttige bijmode voor het bewerken van tekst in een natuurlijke taal, | 770 Een nuttige bijmode voor het bewerken van tekst in een natuurlijke taal, |
767 zoals nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch | 771 zoals Nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch |
768 uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat breekt Emacs automatisch een regel | 772 uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat breekt Emacs automatisch een regel |
769 tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden. | 773 tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden. |
770 | 774 |
771 Je kan Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze | 775 Je kunt Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze |
772 mode al aanstaat, kan je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. | 776 mode al aanstaat, kun je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. |
773 Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat zet dit | 777 Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat zet dit |
774 commando de mode uit. Het commando zet de mode steeds aan en uit zet (`to | 778 commando de mode uit. Het commando zet de mode steeds aan en uit zet (`to |
775 toggle' in het engels). | 779 toggle' in het Engels). |
776 | 780 |
777 >> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een | 781 >> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een |
778 regel zodat je kan zien dat de regel in twee-en gesplitst wordt. Er | 782 regel zodat je kunt zien dat de regel in tweeën gesplitst wordt. Er |
779 moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode | 783 moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode |
780 alleen op spaties de regel breekt. | 784 alleen op spaties de regel afbreekt. |
781 | 785 |
782 De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kan je veranderen | 786 De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kun je veranderen |
783 met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument | 787 met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument |
784 dat de gewenste kantlijn is. | 788 om de gewenste kantlijn te verkrijgen. |
785 | 789 |
786 >> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f). | 790 >> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f). |
787 Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens. | 791 Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens. |
788 Zet de kantlijn nu terug op 70, weer met C-x f. | 792 Zet de kantlijn nu terug op 70, dus met C-u 70 C-x f. |
789 | 793 |
790 Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode | 794 Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode |
791 de regel niet opnieuw. | 795 de regel niet opnieuw. |
792 Om een paragraaf opnieuw te vullen, type M-q (Meta-q) terwijl de | 796 Om een alinea opnieuw te vullen, type M-q (Meta-q) terwijl de |
793 cursor in de paragraaf staat. | 797 cursor in de alinea staat. |
794 | 798 |
795 >> Plaats de cursor in de voorgaande paragraaf en type M-q. | 799 >> Plaats de cursor in de voorgaande alinea en type M-q. |
796 | 800 |
797 | 801 |
798 * ZOEKEN | 802 * ZOEKEN |
799 -------- | 803 -------- |
800 | 804 |
811 search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van | 815 search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van |
812 `reverse' of achteruit). WACHT nog even met ze te proberen. | 816 `reverse' of achteruit). WACHT nog even met ze te proberen. |
813 | 817 |
814 Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit | 818 Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit |
815 betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele | 819 betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele |
816 zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> be-eindigt | 820 zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> beëindigt |
817 het zoeken. | 821 het zoeken. |
818 | 822 |
819 >> Type nu C-s om het zoeken te start. Type nu, LANGZAAM, een letter per | 823 >> Type nu C-s om het zoeken te starten. Type nu, LANGZAAM, één letter per |
820 keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kan | 824 keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kunt |
821 zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord | 825 zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord |
822 `cursor' gezocht. | 826 `cursor' gezocht. |
823 >> Type nogmaals C-s, om naar het volgende voorkomen van `cursor' te | 827 >> Type nogmaals C-s, om het volgende woord `cursor' te zoeken |
824 zoeken. | 828 |
825 >> Type nu viermaal <Delete> en let op de cursorbewegingen. | 829 > Type nu viermaal <Delete> en let op de cursorbewegingen. |
826 >> Type <RET> om het zoeken te be-eindigen. | 830 >> Type <RET> om het zoeken te beëindigen. |
827 | 831 |
828 Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar | 832 Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar |
829 de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt | 833 de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt |
830 hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er | 834 hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er |
831 geen volgende plek is piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht faalt | 835 geen volgende plek is gevonden piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht |
832 (`failing' in het engels); met C-g kan je het zoeken afbreken. | 836 is beëindigd. (`failing' in het Engels); met C-g kun je het zoeken afbreken. |
833 | 837 |
834 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s | 838 Als je tijdens incrementeel zoeken <Delete> typt, zul je zien dat het |
835 typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de | |
836 machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s | |
837 stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om | |
838 deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry | |
839 to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan | |
840 met deze situatie. | |
841 | |
842 Als je tijdens incrementeel zoeken <Delete> typt, zal je zien dat het | |
843 laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt en dat het | 839 laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt en dat het |
844 zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint | 840 zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint |
845 met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar het eerste voorkomen van een | 841 met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar de plaats waar de "c" het |
846 "c". Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar het eerste | 842 eerst voorkomt. Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar de |
847 voorkomen van de string "cu". Als je nu <Delete> typt, dan wordt de "u" | 843 plaats waar de string "cu" het eerst voorkomt". Als je nu <Delete> typt, dan |
848 van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de plaats waar | 844 wordt de "u" van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de |
849 hij stond voordat je de "u" intypte, i.e. het eerste voorkomen van de "c". | 845 plaats waar hij stond voordat je de "u" intypte, i.e. de plaats waar "c" het |
846 eerst voorkomt. | |
850 | 847 |
851 Als je tijdens een zoekoperatie een control- of meta-teken intypt dan | 848 Als je tijdens een zoekoperatie een control- of meta-teken intypt dan |
852 wordt het zoeken be-eindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk | 849 wordt het zoeken beëindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk |
853 tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r. | 850 tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r. |
854 | 851 |
855 Met C-s begin je te zoeken naar het eerste voorkomen van de zoekstring NA | 852 Met C-s begin je te zoeken naar de plaats waar de zoekstring voor het eerst |
856 de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in de tekst | 853 voorkomt NA de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in |
857 moet voorkomen, gebruik dan C-r i.p.v. C-s. Alles wat we nu weten over | 854 de tekst moet voorkomen, gebruik dan C-r i.p.v. C-s. Alles wat we nu weten |
858 C-s geldt ook voor C-r, alleen de zoekrichting is omgedraaid. | 855 over C-s geldt ook voor C-r, alleen de zoekrichting is omgedraaid. |
859 | 856 |
860 | 857 |
861 * MEERDERE VENSTERS | 858 * MEERDERE VENSTERS |
862 ------------------- | 859 ------------------- |
863 | 860 |
864 Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het | 861 Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het |
865 scherm kan laten zien. | 862 scherm kunt laten zien. |
866 | 863 |
867 >> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l. | 864 >> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l. |
868 | 865 |
869 >> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen. | 866 >> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen. |
870 Beide vensters laten deze uitleg zien; de cursor blijft in het | 867 Beide vensters laten deze uitleg zien; de cursor blijft in het |
871 bovenste venster. | 868 bovenste venster. |
872 | 869 |
873 >> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven. | 870 >> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven. |
874 (Als je geen Meta toets hebt, type dan ESC C-v.) | 871 (Als je geen Meta toets hebt, type dan ESC C-v.) |
875 | 872 |
876 >> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het nederlands) | 873 >> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het Nederlands) |
877 om de cursor naar het andere venster te verplaatsen. | 874 om de cursor naar het andere venster te verplaatsen. |
878 | 875 |
879 >> Verschuif de tekst in het onderste venster, m.b.v. C-v en M-v. | 876 >> Verschuif de tekst in het onderste venster, m.b.v. C-v en M-v. |
880 Zorg ervoor dat je deze uitleg in het bovenste venster leest. | 877 Zorg ervoor dat je deze uitleg in het bovenste venster leest. |
881 | 878 |
882 >> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster | 879 >> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster |
883 te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar | 880 te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar |
884 hij stond toen je het venster verliet. | 881 hij stond toen je het venster verliet. |
885 | 882 |
886 Je kan C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk | 883 Je kunt C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk |
887 venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar | 884 venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar |
888 in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster | 885 in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster |
889 waar de cursor in staat. Dit venster is het `geselecteerde venster' | 886 waarin de cursor staat. Dit venster is het `geselecteerde venster' |
890 (`selected window' in het engels). | 887 (`selected window' in het Engels). |
891 | 888 |
892 Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken bent in | 889 Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken bent in |
893 het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt. | 890 het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt. |
894 Je kan de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent, | 891 Je kunt de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent, |
895 terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt. | 892 terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt. |
896 | 893 |
897 C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte META | 894 C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte META |
898 toets hebt kan je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te | 895 toets hebt kun je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te |
899 houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je de CTRL | 896 houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je de CTRL |
900 en META indrukt; het gaat erom welke ingedrukt zijn terwijl je typt. | 897 en META indrukt; het gaat erom welke toetsen ingedrukt zijn terwijl je typt. |
901 | 898 |
902 Als je geen echte META toets hebt kan je ESC gebruiken; de volgorde maakt | 899 Als je geen echte META toets hebt kun je ESC gebruiken; de volgorde maakt |
903 dan wel uit. Je moet dan ESC typen, gevolgd door CTRL-v; CTRL-ESC v zal | 900 dan wel uit. Je moet dan ESC typen, gevolgd door CTRL-v; CTRL-ESC v zal |
904 niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is, terwijl CTRL en META | 901 niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is, terwijl CTRL en META |
905 dat niet zijn. | 902 dat niet zijn. |
906 | 903 |
907 >> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten | 904 >> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten |
923 | 920 |
924 | 921 |
925 * RECURSIEVE BEWERKINGSNIVEAUS | 922 * RECURSIEVE BEWERKINGSNIVEAUS |
926 ------------------------------ | 923 ------------------------------ |
927 | 924 |
928 Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (engels: | 925 Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (Engels: |
929 `recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de rechte | 926 `recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de rechte |
930 haken om de haakjes die om naam van de hoofdmode staan. Dan staat er | 927 haken die om de haakjes van de naam van de hoofdmode staan. Dan staat er |
931 bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental). | 928 bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental). |
932 | 929 |
933 Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is | 930 Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is |
934 een generiek `ontsnappingscommando'. Je kan het ook gebruiken om extra | 931 een generiek `ontsnappingscommando'. Je kunt het ook gebruiken om extra |
935 vensters weg te gooien of om uit de minibuffer te komen. | 932 vensters weg te gooien of om uit de minibuffer te komen. |
936 | 933 |
937 >> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC | 934 >> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC |
938 om er weer uit te komen. | 935 om er weer uit te komen. |
939 | 936 |
971 >> Type C-h c Control-p. | 968 >> Type C-h c Control-p. |
972 De beschrijving die getoond wordt zou zoiets moeten zijn als | 969 De beschrijving die getoond wordt zou zoiets moeten zijn als |
973 | 970 |
974 C-p runs the command previous-line | 971 C-p runs the command previous-line |
975 | 972 |
976 (nederlands: C-p voert het commando previous-line uit.) | 973 (Nederlands: C-p voert het commando previous-line uit.) |
977 | 974 |
978 Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral | 975 Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral |
979 gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te | 976 gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te |
980 passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de | 977 passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de |
981 functie doet, zijn ze ook geschikt als erg korte documentatie; genoeg om | 978 functie doet, zijn ze ook geschikt als erg korte documentatie; genoeg om |
990 >> Type C-h k Control-p. | 987 >> Type C-h k Control-p. |
991 | 988 |
992 Dit laat de documentatie van de functie zien, inclusief de naam van de | 989 Dit laat de documentatie van de functie zien, inclusief de naam van de |
993 functies, in een apart venster. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1 | 990 functies, in een apart venster. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1 |
994 om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te | 991 om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te |
995 doen. Je kan ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt. | 992 doen. Je kunt ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt. |
996 | 993 |
997 Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h: | 994 Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h: |
998 | 995 |
999 C-h f Beschrijf een functie. Je moet de naam van de functie | 996 C-h f Beschrijf een functie. Je moet de naam van de functie |
1000 intypen. | 997 intypen. |
1010 dit commando direct uitgevoerd kan worden. | 1007 dit commando direct uitgevoerd kan worden. |
1011 | 1008 |
1012 >> Type C-h a file<Return>. | 1009 >> Type C-h a file<Return>. |
1013 | 1010 |
1014 Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun | 1011 Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun |
1015 naam. Je zal teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende | 1012 naam. Je zult teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende |
1016 commandonaam zoals find-file. | 1013 commandonaam zoals find-file. |
1017 | 1014 |
1018 >> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven. | 1015 >> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven. |
1019 | 1016 |
1020 >> Type C-x 1 om het hulpvenster weg te gooien. | 1017 >> Type C-x 1 om het hulpvenster weg te gooien. |
1029 De bedoeling van deze uitleg is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe | 1026 De bedoeling van deze uitleg is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe |
1030 Emacs gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen blijf | 1027 Emacs gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen blijf |
1031 dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Klaag erover! | 1028 dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Klaag erover! |
1032 | 1029 |
1033 | 1030 |
1034 * COPI-EREN | 1031 * KOPIËREN |
1035 ----------- | 1032 ----------- |
1036 | 1033 |
1037 (De engelse versie van) deze uitleg is voorafgegaan door een lange reeks | 1034 (De Engelse versie van) deze uitleg is voorafgegaan door een lange reeks |
1038 van Emacs tutorials, die begon met de uitleg die Stuart Cracraft schreef | 1035 van Emacs tutorials, die begon met de uitleg die Stuart Cracraft schreef |
1039 voor de originele Emacs. Deze nederlandse vertaling is gemaakt door | 1036 voor de originele Emacs. Deze Nederlandse vertaling is gemaakt door |
1040 Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2 | 1037 Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2 |
1041 TUTORIAL. | 1038 TUTORIAL. |
1042 | 1039 |
1043 (Wat nu volgt is een vertaling naar het nederlands van de condities voor | 1040 (Wat nu volgt is een vertaling naar het Nederlands van de condities voor |
1044 gebruik en verspreiding van deze uitleg. Deze vertaling is niet | 1041 gebruik en verspreiding van deze uitleg. Deze vertaling is niet |
1045 gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de | 1042 gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de |
1046 vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het engelse | 1043 vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het Engelse |
1047 origineel.) | 1044 origineel.) |
1048 | 1045 |
1049 Deze versie van de uitleg valt onder copyright, net als GNU Emacs. | 1046 Deze versie van de uitleg valt onder copyright, net als GNU Emacs. |
1050 Je mag deze uitleg distribu-eren onder bepaalde condities: | 1047 Je mag deze uitleg distribueren onder bepaalde condities: |
1051 | 1048 |
1052 Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation | 1049 Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation |
1053 | 1050 |
1054 Iedereen mag letterlijke copi-en van dit document, zoals ontvangen, | 1051 Iedereen mag letterlijke kopieën van dit document, zowel ontvangen als |
1055 verspreiden, op elke medium, vooropgesteld dat de copyrightmelding en | 1052 verspreiden, op elke medium, vooropgesteld dat de copyrightmelding en |
1056 toestemmingsmelding niet aangetast worden en dat de verspreider aan de | 1053 toestemmingsmelding niet aangetast worden en dat de verspreider aan de |
1057 ontvanger dezelfde distributierechten verleend als aan hem verleend | 1054 ontvanger dezelfde distributierechten verleent als aan hem verleend |
1058 door deze melding. | 1055 door deze melding. |
1059 | 1056 |
1060 Toestemming wordt verleend om gemodificeerde versies van dit document, | 1057 Toestemming wordt verleend om gemodificeerde versies van dit document, |
1061 of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande condities, | 1058 of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande condities, |
1062 vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als | 1059 vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als |
1063 laatste modificaties doorgevoerd heeft. | 1060 laatste modificaties doorgevoerd heeft. |
1064 | 1061 |
1065 De condities voor het copi-eren van Emacs zelf zijn complexer dan dit, | 1062 De condities voor het kopiëren van Emacs zelf zijn complexer dan dit, |
1066 maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef | 1063 maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef |
1067 vervolgens copi-en van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien | 1064 vervolgens kopieën van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien |
1068 van softwarebeschermingspolitiek (`software eigendom') door vrije software | 1065 van softwarebeschermingspolitiek (`software eigendom') door vrije software |
1069 te gebruiken, schrijven en delen! | 1066 te gebruiken, te schrijven en te delen! |
1070 | 1067 |
1071 (Engels origineel van de copyrightmelding en condities: | 1068 (Engels origineel van de copyrightmelding en condities: |
1072 | 1069 |
1073 This version of the tutorial, like GNU Emacs, is copyrighted, and | 1070 This version of the tutorial, like GNU Emacs, is copyrighted, and |
1074 comes with permission to distribute copies on certain conditions: | 1071 comes with permission to distribute copies on certain conditions: |