Mercurial > emacs
comparison etc/TUTORIAL.pl @ 49582:6592ceddab7b
Make first page fit, and other updates.
author | Richard M. Stallman <rms@gnu.org> |
---|---|
date | Tue, 04 Feb 2003 10:38:29 +0000 |
parents | b027da192726 |
children | 23a1cea22d13 |
comparison
equal
deleted
inserted
replaced
49581:1da238f2a17d | 49582:6592ceddab7b |
---|---|
1 Copyright (c) 1985, 2001 Free Software Foundation, Inc. Szczegóły na | 1 Czytasz właśnie krótki samouczek Emacsa. Copyright (c) 1985, 2001 |
2 końcu pliku. Czytasz właśnie krótki podręcznik Emacsa. | 2 Free Software Foundation, Inc. Szczegóły na końcu pliku. |
3 | |
4 Niniejszy akapit celowo nie zawiera polskich liter. Jesli polskie znaki | |
5 w dalszej czesci podrecznika nie sa poprawnie wyswietlane, to znaczy, ze | |
6 Twoj Emacs nie zostal jeszcze prawidlowo skonfigurowany. Pomoc w tym | |
7 zakresie mozesz znalezc pod adresem: | |
8 <URL:http://www.agh.edu.pl/ogonki> | |
9 | 3 |
10 Polecenia Emacsa wymagają na ogół wciśnięcia klawisza CONTROL (oznaczanego | 4 Polecenia Emacsa wymagają na ogół wciśnięcia klawisza CONTROL (oznaczanego |
11 czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT | 5 czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT |
12 albo ALT). Zamiast pisać META czy CONTROL, za każdym razem gdy będziesz | 6 albo ALT). Dalej będziemy stosować następujące skróty: |
13 miał przycisnąć jeden z tych klawiszy, będziemy używali następujących skrótów: | 7 |
14 | 8 C-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza CONTROL przy naciskaniu |
15 C-<znak> będzie oznaczało przytrzymywanie klawisza CONTROL podczas | 9 klawisza <znak>. Na przykład C-f będzie odpowiadało |
16 wciskania klawisza <znak>. Na przykład C-f będzie odpowiadało | 10 naciśnięciu f przy wciśniętym klawiszu CONTROL. |
17 naciśnięciu f, wówczas gdy klawisz CONTROL jest wciśnięty. | 11 M-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza META lub ALT przy naciskaniu |
18 M-<znak> będzie oznaczało przytrzymywanie klawisza Meta lub Alt podczas | 12 klawisza <znak>. Zamiast tego można nacisnąć i puścić klawisz |
19 wciskania klawisza <znak>. Jeśli na klawiaturze nie ma klawisza META, | 13 ESC, a potem nacisnąć klawisz <znak>. |
20 to trzeba nacisnąć i puścić klawisz ESC, a potem nacisnąć klawisz <znak>. | |
21 | 14 |
22 Uwaga: aby zakończyć sesję Emacsa, naciśnij C-x C-c (kolejno dwa znaki). | 15 Uwaga: aby zakończyć sesję Emacsa, naciśnij C-x C-c (kolejno dwa znaki). |
23 Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczają w dalszej części tego podręcznika | 16 Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczają w dalszej części tego samouczka |
24 ćwiczenia dla Ciebie. Na przykład: | 17 ćwiczenia dla Ciebie. Na przykład: |
25 | 18 <<Blank lines inserted around following line by help-with-tutorial>> |
26 <<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>> | 19 [Dodatkowe odstępy zostały zrobione w celach dydaktycznych.] |
27 [W celach dydaktycznych są zrobione dodatkowe odstępy. Tekst jest kontynuowany niżej.] | |
28 | |
29 >> Teraz naciśnij C-v (następny ekran), aby przejść na następny ekran | 20 >> Teraz naciśnij C-v (następny ekran), aby przejść na następny ekran |
30 podręcznika (zrób to naciskając jednocześnie klawisze CONTROL i v). | 21 samouczka (zrób to naciskając jednocześnie klawisze CONTROL i v). |
31 Od tego momentu powinieneś robić to zawsze, gdy dojdziesz | 22 Od tego momentu powinieneś robić to zawsze, gdy dojdziesz |
32 do końca ekranu. | 23 do końca ekranu. |
33 | 24 |
34 Zwróć uwagę na to, że kilka linii się powtarza, gdy przechodzisz z | 25 Zwróć uwagę na to, że kilka linii się powtarza, gdy przechodzisz z |
35 ekranu na następny; ma to zapewnić wrażenie ciągłości podczas przesuwania | 26 ekranu na następny; ma to zapewnić wrażenie ciągłości podczas przesuwania |
36 się w obrębie pliku. | 27 się w obrębie pliku. |
37 | 28 |
41 wciśnij kombinację klawiszy M-v (to znaczy wciśnij i przytrzymaj | 32 wciśnij kombinację klawiszy M-v (to znaczy wciśnij i przytrzymaj |
42 klawisz META lub Alt i jednocześnie naciśnij v albo naciśnij kolejno | 33 klawisz META lub Alt i jednocześnie naciśnij v albo naciśnij kolejno |
43 klawisze <ESC> v, jeśli nie masz klawisza META lub Alt). | 34 klawisze <ESC> v, jeśli nie masz klawisza META lub Alt). |
44 | 35 |
45 >> Spróbuj nacisnąć M-v, a potem C-v, by przesunąć się w przód i w tył | 36 >> Spróbuj nacisnąć M-v, a potem C-v, by przesunąć się w przód i w tył |
46 kilka razy. | 37 kilka razy. |
47 | 38 |
48 | 39 |
49 PODSUMOWANIE | 40 PODSUMOWANIE |
50 ------------ | 41 ------------ |
51 | 42 |
52 Następujące polecenia służą do przeglądania tekstu po jednym ekranie: | 43 Następujące polecenia służą do przeglądania tekstu po jednym ekranie: |
53 | 44 |
54 C-v Przesuń się o jeden ekran do przodu | 45 C-v Przesuń się o jeden ekran do przodu |
55 M-v Przesuń się o jeden ekran do tylu | 46 M-v Przesuń się o jeden ekran do tyłu |
56 C-l Wyczyść ekran i wyświetl go na nowo, umieszczając | 47 C-l Wyczyść ekran i wyświetl go na nowo, umieszczając |
57 tekst z okolic kursora w środku ekranu. | 48 tekst z okolic kursora w środku ekranu. |
58 (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) | 49 (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) |
59 | 50 |
60 >> Znajdź kursor i zapamiętaj, jaki tekst jest w jego pobliżu. | 51 >> Znajdź kursor i zapamiętaj, jaki tekst jest w jego pobliżu. |
61 Naciśnij następnie C-l. | 52 Naciśnij następnie C-l. |
62 Znajdź kursor jeszcze raz i zwróć uwagę, że znajduje się on | 53 Znajdź kursor jeszcze raz i zwróć uwagę, że znajduje się on |
63 w pobliżu tego samego tekstu. | 54 w pobliżu tego samego tekstu. |
64 | 55 |
56 Możesz także użyć klawiszy PageUp i PageDn, jeśli są dostępne na | |
57 Twojej klawiaturze, do przemieszczania się między stronami, ale użycie | |
58 C-v i M-v jest bardziej efektywne. | |
65 | 59 |
66 PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM | 60 PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM |
67 ---------------------------- | 61 ---------------------------- |
68 | 62 |
69 Przesuwanie się z ekranu na ekran jest użyteczne, ale jak przejść do | 63 Przesuwanie się z ekranu na ekran jest użyteczne, ale jak przejść do |
71 | 65 |
72 Można to zrobić na kilka sposobów. Najprostszym jest użycie poleceń | 66 Można to zrobić na kilka sposobów. Najprostszym jest użycie poleceń |
73 C-p, C-b, C-f oraz C-n. Każde z nich przesuwa kursor o jeden wiersz | 67 C-p, C-b, C-f oraz C-n. Każde z nich przesuwa kursor o jeden wiersz |
74 albo kolumnę w określonym kierunku. Oto schemat, który to obrazuje: | 68 albo kolumnę w określonym kierunku. Oto schemat, który to obrazuje: |
75 | 69 |
76 Poprzednia linia, C-p | 70 Poprzednia linia, C-p |
77 (ang. previous line) | 71 (ang. previous line) |
78 : | 72 : |
79 : | 73 : |
80 Do tyłu, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f | 74 Do tyłu, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f |
81 (ang. back) : (ang. forward) | 75 (ang. back) : (ang. forward) |
82 : | 76 : |
83 : | 77 : |
84 Następna linia, C-n | 78 Następna linia, C-n |
85 (ang. next line) | 79 (ang. next line) |
86 | 80 |
87 >> Przesuń kursor na środek tego schematu za pomocą C-n lub C-p. | 81 >> Przesuń kursor na środek tego schematu za pomocą C-n lub C-p. |
88 Potem naciśnij C-l, by zobaczyć cały diagram na środku ekranu. | 82 Potem naciśnij C-l, by zobaczyć cały diagram na środku ekranu. |
89 | 83 |
90 To są podstawowe polecenia kierujące położeniem kursora, których | 84 To są podstawowe polecenia kierujące położeniem kursora, których |
91 będziesz używał bardzo często, warto więc je zapamiętać. | 85 będziesz używał bardzo często, warto więc je zapamiętać. |
92 | 86 |
93 >> Naciśnij kilka razy C-n, by przesunąć kursor do tej linii. | 87 >> Naciśnij kilka razy C-n, by przesunąć kursor do tej linii. |
94 | 88 |
95 >> Przesuń się w głąb linii za pomocą C-f, a potem do góry za pomocą | 89 >> Przesuń się w głąb linii za pomocą C-f, a potem do góry za pomocą |
96 C-p. Zwróć uwagę na zachowanie się C-p, gdy kursor jest w środku | 90 C-p. Zwróć uwagę na zachowanie się C-p, gdy kursor jest w środku |
97 linii. | 91 linii. |
98 | 92 |
99 Każda linia tekstu kończy się znakiem nowej linii, który oddziela ją | 93 Każda linia tekstu kończy się znakiem nowej linii, który oddziela ją |
100 od następnej. Każdy Twój plik powinien się kończyć znakiem nowej | 94 od następnej. Każdy Twój plik powinien się kończyć znakiem nowej |
101 linii (ale Emacs tego nie wymaga). | 95 linii (ale Emacs tego nie wymaga). |
102 | 96 |
103 >> Spróbuj nacisnąć C-b na początku linii. Powinno Cię to przenieść | 97 >> Spróbuj nacisnąć C-b na początku linii. Powinno Cię to przenieść |
104 na koniec poprzedniej linii. Dzieje się tak dlatego, że kursor | 98 na koniec poprzedniej linii. Dzieje się tak dlatego, że kursor |
105 przechodzi wówczas nad znakiem nowej linii. | 99 przechodzi wówczas nad znakiem nowej linii. |
106 | 100 |
107 C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b. | 101 C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b. |
108 | 102 |
109 >> Naciśnij kilka razy C-b i obserwuj położenie kursora. | 103 >> Naciśnij kilka razy C-b i obserwuj położenie kursora. |
110 Naciskaj potem C-f, by wrócić na koniec linii. W końcu naciśnij | 104 Naciskaj potem C-f, by wrócić na koniec linii. W końcu naciśnij |
111 jeszcze raz C-f, by przejść do następnej linii. | 105 jeszcze raz C-f, by przejść do następnej linii. |
112 | 106 |
113 Gdy przesuwasz kursor poza dolną krawędź ekranu, tekst położony | 107 Gdy przesuwasz kursor poza dolną krawędź ekranu, tekst położony |
114 za krawędzią przesuwa się na ekran (ang. scrolling). Dzięki temu | 108 za krawędzią przesuwa się na ekran (ang. scrolling). Dzięki temu |
115 Emacs może przesunąć kursor do określonego miejsca bez umieszczania | 109 Emacs może przesunąć kursor do określonego miejsca bez umieszczania |
116 go poza ekranem. | 110 go poza ekranem. |
117 | 111 |
118 >> Spróbuj przesunąć kursor poza dolną granicę ekranu za pomocą C-n | 112 >> Spróbuj przesunąć kursor poza dolną granicę ekranu za pomocą C-n |
119 i zobacz, co się stanie. | 113 i zobacz, co się stanie. |
120 | 114 |
121 Jeśli przesuwanie się o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne, | 115 Jeśli przesuwanie się o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne, |
122 to spróbuj przesuwać się o słowa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o słowo | 116 to spróbuj przesuwać się o słowa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o słowo |
123 do przodu, a M-b przesuwa go o słowo do tyłu. | 117 do przodu, a M-b przesuwa go o słowo do tyłu. |
124 | 118 |
128 Jeśli natomiast jesteś w przerwie miedzy słowami, to M-f przesuwa | 122 Jeśli natomiast jesteś w przerwie miedzy słowami, to M-f przesuwa |
129 kursor na koniec następnego słowa. M-b zachowuje się podobnie | 123 kursor na koniec następnego słowa. M-b zachowuje się podobnie |
130 dla ruchu do tyłu. | 124 dla ruchu do tyłu. |
131 | 125 |
132 >> Naciśnij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak byś | 126 >> Naciśnij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak byś |
133 mógł zauważyć działanie M-f i M-b naciśniętych w różnych miejscach | 127 mógł zauważyć działanie M-f i M-b naciśniętych w różnych miejscach |
134 wewnątrz i między słowami. | 128 wewnątrz i między słowami. |
135 | 129 |
136 Zauważ podobieństwo między C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo często | 130 Zauważ podobieństwo między C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo często |
137 kombinacje zawierające Meta (Alt) oznaczają operacje związane | 131 kombinacje zawierające Meta (Alt) oznaczają operacje związane |
138 z jednostkami językowymi (słowa, zdania, akapity), podczas gdy | 132 z jednostkami językowymi (słowa, zdania, akapity), podczas gdy |
139 kombinacje z klawiszem Control działają na jednostkach podstawowych, | 133 kombinacje z klawiszem Control działają na jednostkach podstawowych, |
142 Oto zależność, która stosuje się do linii i zdań: C-a i C-e przesuwają | 136 Oto zależność, która stosuje się do linii i zdań: C-a i C-e przesuwają |
143 kursor na początek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwają go na początek | 137 kursor na początek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwają go na początek |
144 i koniec zdania. | 138 i koniec zdania. |
145 | 139 |
146 >> Naciśnij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e. | 140 >> Naciśnij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e. |
147 Powtórz to z M-a, a potem z M-e. | 141 Powtórz to z M-a, a potem z M-e. |
148 | 142 |
149 Czy zauważyłeś, że powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne | 143 Czy zauważyłeś, że powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne |
150 M-a przesuwa Cię o jedno zdanie? Chociaż nie ma tu pełnej analogii, | 144 M-a przesuwa Cię o jedno zdanie? Chociaż nie ma tu pełnej analogii, |
151 wydaje się to jednak naturalne. | 145 wydaje się to jednak naturalne. |
152 | 146 |
153 Położenie kursora w tekście jest określane mianem "punktu". | 147 Położenie kursora w tekście jest określane mianem "punktu". |
154 | 148 |
155 Oto podsumowanie prostych poleceń służących do przesuwania kursora, | 149 Oto podsumowanie prostych poleceń służących do przesuwania kursora, |
156 włącznie z operacjami dotyczącymi słów i zdań: | 150 włącznie z operacjami dotyczącymi słów i zdań: |
157 | 151 |
158 C-f Do przodu o jeden znak | 152 C-f Do przodu o jeden znak |
159 C-b Do tyłu o jeden znak | 153 C-b Do tyłu o jeden znak |
160 | 154 |
161 M-f Do przodu o słowo | 155 M-f Do przodu o słowo |
162 M-b Do tyłu o słowo | 156 M-b Do tyłu o słowo |
163 | 157 |
164 C-n Następna linia | 158 C-n Następna linia |
165 C-p Poprzednia linia | 159 C-p Poprzednia linia |
166 | 160 |
167 C-a Początek linii | 161 C-a Początek linii |
168 C-e Koniec linii | 162 C-e Koniec linii |
169 | 163 |
170 M-a Do tyłu na początek zdania | 164 M-a Do tyłu na początek zdania |
171 M-e Do przodu na koniec zdania | 165 M-e Do przodu na koniec zdania |
172 | 166 |
173 >> Przećwicz kilka razy dla wprawy wszystkie powyższe polecenia. | 167 >> Przećwicz kilka razy dla wprawy wszystkie powyższe polecenia. |
174 Należą one do najczęściej używanych. | 168 Należą one do najczęściej używanych. |
175 | 169 |
176 Dwa inne ważne polecenia przesuwające kursor to M-< (Meta lub Alt | 170 Dwa inne ważne polecenia przesuwające kursor to M-< (Meta lub Alt |
177 i znak mniejszości), które przesuwa kursor na początek całego tekstu | 171 i znak mniejszości), które przesuwa kursor na początek całego tekstu |
178 i M-> (Meta lub Alt i znak większości), które przesuwa kursor na koniec | 172 i M-> (Meta lub Alt i znak większości), które przesuwa kursor na koniec |
179 całego tekstu. | 173 całego tekstu. |
180 | 174 |
181 Na większości klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz więc użyć | 175 Na większości klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz więc użyć |
182 klawisza Shift, by nacisnąć "<", i podobnie musisz użyć klawisza Shift, | 176 klawisza Shift, by nacisnąć "<", i podobnie musisz użyć klawisza Shift, |
183 by nacisnąć M-<. Bez Shift uzyskałbyś M-przecinek. | 177 by nacisnąć M-<. Bez Shift uzyskałbyś M-przecinek. |
184 | 178 |
185 >> Naciśnij M-<, by przejść na początek podręcznika, a potem kilka razy | 179 >> Naciśnij M-<, by przejść na początek samouczka, a potem kilka razy |
186 użyj C-v, by powrócić do tego miejsca. | 180 użyj C-v, by powrócić do tego miejsca. |
187 | 181 |
188 >> Teraz naciśnij M->, by przejść na koniec podręcznika, i wróć do tego | 182 >> Teraz naciśnij M->, by przejść na koniec samouczka, i wróć do tego |
189 miejsca za pomocą kilkakrotnego M-v. | 183 miejsca za pomocą kilkakrotnego M-v. |
190 | 184 |
191 Jeśli Twoja klawiatura ma klawisze strzałek, to możesz ich użyć do | 185 Jeśli Twoja klawiatura ma klawisze strzałek, to możesz ich użyć do |
192 przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczyć się się kombinacji C-b, C-f, | 186 przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczyć się się kombinacji C-b, C-f, |
193 C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, działają one na wszystkich | 187 C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, działają one na wszystkich |
194 typach terminali. Po drugie, gdy już zdobędziesz pewną praktykę w | 188 typach terminali. Po drugie, gdy już zdobędziesz pewną praktykę w |
209 terminalach. | 203 terminalach. |
210 | 204 |
211 Na przykład C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków. | 205 Na przykład C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków. |
212 | 206 |
213 >> Spróbuj użyć C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesunąć kursor | 207 >> Spróbuj użyć C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesunąć kursor |
214 do jednej z linii w pobliżu tego zdania za pomocą tylko jednego | 208 do jednej z linii w pobliżu tego zdania za pomocą tylko jednego |
215 polecenia. | 209 polecenia. |
216 | 210 |
217 Większość poleceń używa argumentu liczbowego jako liczby powtórzeń. | 211 Większość poleceń używa argumentu liczbowego jako liczby powtórzeń. |
218 Jest kilka poleceń, które używają go w inny sposób. Do takich wyjątków | 212 Jest kilka poleceń, które używają go w inny sposób. Do takich wyjątków |
219 należą C-v i M-v. Jeśli poda się im argument, to przesuwają zawartość | 213 należą C-v i M-v. Jeśli poda się im argument, to przesuwają zawartość |
220 ekranu w górę lub w dół o podaną liczbę linii zamiast o tyleż ekranów. | 214 ekranu w górę lub w dół o podaną liczbę linii zamiast o tyleż ekranów. |
229 lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje | 223 lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje |
230 się prostokątny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku | 224 się prostokątny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku |
231 suwakiem. Za jego pomocą możesz przewijać tekst, używając do tego myszy. | 225 suwakiem. Za jego pomocą możesz przewijać tekst, używając do tego myszy. |
232 | 226 |
233 >> Spróbuj nacisnąć środkowy klawisz myszy u góry podświetlonego | 227 >> Spróbuj nacisnąć środkowy klawisz myszy u góry podświetlonego |
234 obszaru na suwaku. To powinno przewinąć tekst do miejsca | 228 obszaru na suwaku. To powinno przewinąć tekst do miejsca |
235 określonego przez wysokość, na której nacisnąłeś klawisz myszy. | 229 określonego przez wysokość, na której nacisnąłeś klawisz myszy. |
236 | 230 |
237 >> Przesuń mysz do miejsca oddalonego od górnego końca suwaka o mniej | 231 >> Przesuń mysz do miejsca oddalonego od górnego końca suwaka o mniej |
238 więcej trzy linie i naciśnij lewy klawisz myszy kilka razy. | 232 więcej trzy linie i naciśnij lewy klawisz myszy kilka razy. |
239 | 233 |
240 | 234 |
241 * KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA | 235 * GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY |
236 ---------------------------- | |
237 | |
238 Jeśli Emacs przestaje odpowiadać na Twoje polecenia, to możesz go | |
239 bezpiecznie zatrzymać, przyciskając C-g. Klawisza C-g możesz też użyć do | |
240 przerwania polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu. | |
241 | |
242 Możesz także użyć C-g do anulowania argumentu liczbowego albo początku | |
243 polecenia, którego nie zamierzasz dokończyć. | |
244 | |
245 >> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naciśnij C-g. | |
246 Teraz naciśnij C-f. Powinno to przesunąć kursor zaledwie o | |
247 jeden znak, ponieważ argument liczbowy anulowałeś za pomocą C-g. | |
248 | |
249 Za pomocą klawisza C-g możesz też anulować skutki omyłkowego | |
250 wciśnięcia klawisza <ESC>. | |
251 | |
252 | |
253 * ZABLOKOWANE POLECENIA | |
254 ----------------------- | |
255 | |
256 Pewne polecenia Emacsa są ,,zablokowane'' -- po to, by początkujący | |
257 użytkownicy nie mogli ich wywołać przez przypadek. | |
258 | |
259 Jeśli wywołasz jedno z zablokowanych poleceń, to Emacs wypisze komunikat | |
260 informujący o tym, co to za polecenie, i zapyta Cię, czy istotnie chcesz | |
261 je wywołać. | |
262 | |
263 Jeśli naprawdę chcesz wywołać to polecenie, to odpowiedz na pytanie, | |
264 naciskając spację. Jeśli nie chcesz wywołać zablokowanego polecenia, | |
265 to na pytanie odpowiedz, naciskając n. | |
266 | |
267 >> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n | |
268 na zadane pytanie. | |
269 | |
270 | |
271 * OKNA | |
272 ------ | |
273 | |
274 Emacs może mieć otwartych kilka okien, z których każde wyświetla | |
275 własny tekst. Pojęcie ,,okna'', jeśli chodzi o Emacsa, nie odnosi | |
276 się do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego | |
277 panelu wewnątrz okienka systemowego. (Emacs może też pracować | |
278 na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa | |
279 nazywają się one ramkami. Opisane jest to poniżej.) | |
280 | |
281 Na tym etapie lepiej jest się nie zagłębiać w techniki wykorzystujące | |
282 kilka okien. Powinieneś jedynie wiedzieć, w jaki sposób pozbyć się | |
283 nadmiaru okien, które mogą się pojawić w wyniku wywołania Emacsowego | |
284 systemu pomocy albo niektórych poleceń. Robi się to w prosty sposób: | |
285 | |
286 C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozostałe okna). | |
287 | |
288 Kombinacja ta to klawisz Control-x, po którym występuje cyfra 1. | |
289 Powiększa ona okno, w którym jest kursor tak, by wypełniło ono ekran, | |
290 kasując zarazem pozostałe okna Emacsa. | |
291 | |
292 >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. | |
293 | |
294 (C-l, jak pamiętasz odświeża zawartość ekranu. Jeśli temu poleceniu | |
295 poda się argument liczbowy, to będzie to oznaczało ,,odśwież zawartość | |
296 ekranu i umieść bieżąca linię o tyle linii od góry ekranu''. Tak więc, | |
297 C-u 0 C-1 oznacza ,,odśwież ekran, umieszczając bieżąca linię na samej | |
298 górze''.) | |
299 | |
300 >> Naciśnij Control-x 2 | |
301 Zauważ, że okno się kurczy, a jednocześnie pojawia się nowe, | |
302 wyświetlające ten sam tekst. | |
303 | |
304 >> Naciśnij C-x 1, a nowe okno zniknie. | |
305 | |
306 | |
307 * WSTAWIANIE I USUWANIE | |
308 ----------------------- | |
309 | |
310 Jeśli chcesz wstawić nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, które da | |
311 się wyświetlić, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i | |
312 natychmiast wstawia do dotychczasowego tekstu. Aby wstawić znak nowej | |
313 linii, trzeba nacisnąć klawisz <Return> (na maszynach do pisania tak | |
314 oznaczało się znak powrotu karetki). | |
315 | |
316 Ostatnio napisany znak możesz skasować, naciskając klawisz <Delback>. | |
317 Chodzi tu o klawisz, którego normalnie używasz do skasowania ostatnio | |
318 napisanego znaku. Na większości klawiatur wyróżnia się on wielkością, | |
319 leży nad klawiszem <Return> i jest oznaczony napisem "Delete", "Del" | |
320 albo "Backspace". | |
321 | |
322 Jeśli masz na klawiaturze klawisz oznaczony "Backspace", to właśnie on | |
323 jest wspomnianym <Delback>. Oprócz niego może jeszcze występować | |
324 klawisz oznaczony słowem "Delete", ale to nie on pełni rolę <Delback>. | |
325 | |
326 Mówiąc bardziej ogólnie, <Delback> usuwa znak bezpośrednio | |
327 poprzedzający bieżącą pozycję kursora. | |
328 | |
329 >> Sprawdź to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuń je, kilka razy | |
330 naciskając <Delback>. Nie martw się, że zmieniasz w ten sposób | |
331 niniejszy plik, w istocie nie zmieniasz głównego pliku samouczka. | |
332 Pracujesz teraz na jego kopii. | |
333 | |
334 Gdy linia tekstu staje się zbyt długa, by zmieścić się w jednym | |
335 wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu następnym. | |
336 Znak ,,backslash'' (`\') (albo - jeśli pracujesz w okienkowym | |
337 trybie graficznym - zagięta strzałka) umieszczony na prawym marginesie | |
338 wskazuje, że dana linia jest kontynuowana w następnym wierszu ekranu. | |
339 | |
340 >> Wpisuj jakiś tekst tak długo, aż dojdziesz do prawego marginesu, i | |
341 potem nie przestawaj. Zauważysz, że pojawi się linia kontynuacji. | |
342 | |
343 >> Użyj klawisza <Delback>, by usunąć znaki tekstu, tak by linia znowu | |
344 mieściła się na ekranie; linia kontynuacji zniknie. | |
345 | |
346 Znak nowej linii można skasować tak jak każdy inny znak. Usunięcie znaku | |
347 nowej linii między dwiema liniami spowoduje ich połączenie. Jeśli powstała | |
348 w wyniku tego linia tekstu jest zbyt długa, by zmieścić się na szerokość | |
349 ekranu, to zostanie wyświetlona z linią kontynuacji. | |
350 | |
351 >> Przesuń kursor na początek linii i naciśnij <Delback>. Bieżąca | |
352 linia zostanie połączona z poprzednią. | |
353 | |
354 >> Naciśnij <Return>, by z powrotem wstawić znak nowej linii, który | |
355 skasowałeś. | |
356 | |
357 Jak już wiesz, większość poleceń Emacsa można wywołać z parametrem | |
358 liczby powtórzeń; dotyczy to także znaków tekstu. Argument liczbowy | |
359 powoduje wstawienie znaku odpowiadającą mu liczbę razy. | |
360 | |
361 >> Wypróbuj to teraz -- naciśnij C-u 8 *, a uzyskasz ********. | |
362 | |
363 Nauczyłeś się już większej części podstawowych sposobów pisania oraz | |
364 poprawiania błędów. W Emacsie możesz usuwać również całe słowa lub | |
365 linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków: | |
366 | |
367 <Delback> usuń znak bezpośrednio przed kursorem | |
368 C-d usuń znak bezpośrednio za kursorem | |
369 | |
370 M-<Delback> wytnij słowo bezpośrednio przed kursorem | |
371 M-d wytnij słowo bezpośrednio za kursorem | |
372 | |
373 C-k wytnij zawartość linii od kursora do jej końca | |
374 M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do końca zdania | |
375 | |
376 Warto zauważyć, że stosunek <Delete> i C-d do M-<Delete> i M-d | |
377 rozszerza analogię występującą w zestawieniu C-f i M-f (<Delete> tak | |
378 naprawdę nie jest znakiem sterującym, ale nie jest to tutaj | |
379 istotne). C-k i M-k są podobne do C-e i M-e w tym sensie, że linie są | |
380 odpowiednikami zdań. | |
381 | |
382 | |
383 Oto metoda wycinania części tekstu. Umieść kursor na początku fragmentu, | |
384 który chcesz wyciąć, i naciśnij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejdź | |
385 na drugi koniec wybranego fragmentu i naciśnij C-w. To wytnie cały tekst | |
386 zawarty między punktami początkowym i końcowym. | |
387 | |
388 >> Przesuń kursor na literę O na początku poprzedniego paragrafu. | |
389 | |
390 >> Naciśnij C-SPC. Emacs wyświetli "Mark set" (znacznik ustawiony) | |
391 na dole ekranu. | |
392 | |
393 >> Przesuń kursor do litery o w słowie ,,kursor'' w drugim zdaniu. | |
394 | |
395 >> Naciśnij C-w. Ta komenda wytnie cały fragment zaczynający się od O, | |
396 a kończący tuż przed o. | |
397 | |
398 Gdy usuwasz więcej niż jeden znak naraz, Emacs zachowuje usunięty | |
399 tekst po to, by mógł go z powrotem gdzieś wstawić. Wstawianie | |
400 usuniętego tekstu nazywa się ,,wklejaniem''. Usunięty tekst | |
401 możesz wkleić zarówno w to samo miejsce, z którego został usunięty, | |
402 bądź też w inne miejsca. Ten sam tekst możesz wkleić wielokrotnie, | |
403 w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y. | |
404 | |
405 Zauważ różnicę między ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegającą na tym, | |
406 że rzeczy wycięte można na nowo wklejać, usuniętych natomiast wklejać nie | |
407 można. Na ogół polecenia Emacsa, które kasują dużo tekstu, zachowują go, | |
408 podczas gdy polecenia, które po prostu kasują jeden znak albo puste | |
409 linie lub odstępy, skasowanego tekstu nie zachowują. | |
410 | |
411 >> Przesuń kursor na początek linii, która nie jest pusta. Naciśnij | |
412 C-k, by wyciąć tekst z tej linii. | |
413 | |
414 >> Naciśnij C-k jeszcze raz. Zauważ, że wycina to znak nowej linii, | |
415 który znajduje się za ta linią. | |
416 | |
417 Zwróć uwagę, że pojedyncze C-k wycina zawartość linii, a powtórne C-k | |
418 wycina samą linię, tak że pozostałe linie przesuwają się do góry. C-k | |
419 traktuje argument liczbowy w sposób specjalny: wycina ono tyle linii, | |
420 ile wynosi wartość argumentu, ORAZ ich zawartość. To nie jest jedynie | |
421 powtórzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich | |
422 znakami nowej linii; dwukrotne naciśniecie C-k nie zrobiłoby tego. | |
423 | |
424 By odzyskać ostatnio wycięty tekst i wstawić go w miejsce kursora, | |
425 naciśnij C-y. | |
426 | |
427 >> Twoja kolej. Naciśnij C-y, by z powrotem wstawić tekst. | |
428 | |
429 Zwróć uwagę, że jeśli naciśniesz C-k kilka razy z rzędu, to cały wycięty | |
430 tekst zostanie zachowywany w jednym kawałku, tak że pojedyncze C-y wklei | |
431 wszystkie linie. | |
432 | |
433 >> Naciśnij C-k kilka razy. | |
434 | |
435 A by odzyskać ten wycięty tekst... | |
436 | |
437 >> ...naciśnij C-y. Przesuń potem kursor o kilka linii w dół i | |
438 naciśnij C-y jeszcze raz. Widzisz, że wstawia to ten sam tekst. | |
439 | |
440 Co zrobić, jeśli chcesz wstawić tekst, który wcześniej wyciąłeś, | |
441 a potem wycinasz coś innego? C-y wstawia tekst ostatnio wycięty. | |
442 Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Możesz do niego wrócić, | |
443 używając polecenia M-y. Naciskając C-y, wstawiasz tekst ostatnio | |
444 wycięty, a naciskając M-y, zastępujesz ten tekst wyciętym uprzednio. | |
445 Dalsze naciskanie M-y przywołuje coraz wcześniejsze fragmenty tekstu. | |
446 Gdy dojdziesz do tekstu, którego szukałeś, po prostu kontynuuj edycję | |
447 tekstu, pozostawiając wklejony tekst tam, gdzie się znajduje. | |
448 | |
449 Naciskając M-y wystarczająco wiele razy, dojdziesz do punktu, | |
450 z którego wystartowałeś (czyli tekstu wyciętego ostatnio). | |
451 | |
452 >> Wytnij jakąś linię, zmień pozycję kursora i wytnij inną. Naciśnij | |
453 potem C-y, by wstawić drugą z wyciętych linii. Potem naciśnij M-y | |
454 i linia ta zostanie zastąpiona przez tą pierwszą. Naciśnij M-y | |
455 jeszcze kilka razy, by zobaczyć, co się dzieje. Powtarzaj to aż | |
456 do ponownego pojawienia się drugiej z linii. Możesz też wypróbować, | |
457 co się stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim | |
458 albo ujemnym. | |
459 | |
460 | |
461 * COFNIJ | |
462 -------- | |
463 | |
464 Jeśli wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, że | |
465 to była pomyłka, to możesz cofnąć zmiany, wydając polecenie ,,cofnij'' | |
466 (ang. undo), C-x u. | |
467 | |
468 C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; jeśli powtórzysz | |
469 C-x u kilka razy z rzędu, to każde powtórzenie cofa kolejne polecenie. | |
470 | |
471 Od tej reguły są dwa wyjątki: polecenia, które nie zmieniają tekstu nie | |
472 liczą się jako polecenia, które można wycofać (dotyczy to zarówno | |
473 przesunięć kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do | |
474 tekstu (np. litery) łączone są w grupy do 20. (Redukuje to liczbę | |
475 naciśnięć C-x u, które musiałbyś wykonać, by wycofać się z niechcianych | |
476 zmian.) | |
477 | |
478 >> Wytnij tę linię za pomocą C-k, a potem naciśnij C-x u; linia | |
479 powinna się pojawić ponownie. | |
480 | |
481 C-_ jest innym sposobem wywołania polecenia "cofnij"; działa to | |
482 dokładnie tak samo jak C-x u, jest jednak łatwiejsze do naciśnięcia | |
483 kilka razy z rzędu. Wadą kombinacji C-_ jest to, że nie jest oczywiste | |
484 w jaki sposób ją uzyskać na niektórych klawiaturach. To właśnie dlatego | |
485 dostępna jest też kombinacja C-x u. Na niektórych terminalach możesz | |
486 nacisnąć C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naciśnięcie /. | |
487 | |
488 Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u określa liczbę powtórzeń | |
489 tego polecenia. | |
490 | |
491 | |
492 * PLIKI | |
493 ------- | |
494 | |
495 Aby edytowany przez Ciebie tekst został na trwałe zachowany, musisz | |
496 umieścić go w pliku. Jeśli tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy | |
497 zamknięty zostanie Emacs, za pomocą którego go edytowałeś. Aby zachować | |
498 tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znaleźć'', i to zanim | |
499 zaczniesz wprowadzać tekst. Czynność znajdowania pliku (ang. "file | |
500 finding") bywa też nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file | |
501 visiting"). | |
502 | |
503 Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wyświetlenie jego zawartości. | |
504 Bardzo często jest to początek edycji pliku. Jednakże zmiany, które | |
505 wprowadzasz do pliku, nie są w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz'' | |
506 (ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, który został | |
507 zmieniony tylko w połowie, a tego chcesz uniknąć. Gdy zachowujesz | |
508 zmieniony plik, Emacs zostawia oryginał (pod inna nazwą) na wypadek, | |
509 gdybyś doszedł do wniosku, że wprowadzone zmiany były błędne. | |
510 | |
511 Jeśli popatrzysz na dół ekranu, to zauważysz linię, która zaczyna się | |
512 i kończy myślnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej | |
513 części ekranu zawsze możesz znaleźć nazwę pliku, który właśnie | |
514 odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, który | |
515 jest Twoją własną kopią samouczka Emacsa. Obojętnie, który plik | |
516 odwiedzisz, właśnie w tym miejscu pojawi się jego nazwa. | |
517 | |
518 Polecenia służące do odwiedzania i zachowywania plików różnią się | |
519 od innych poleceń, które już poznałeś, tym, że składają się z dwóch | |
520 znaków. Obydwa zaczynają się od znaku Control-x. Jest mnóstwo | |
521 poleceń, które zaczynają się od tego właśnie znaku; wiele z nich | |
522 dotyczy plików, buforów oraz rzeczy z nimi związanych. Polecenia | |
523 te mają długość dwóch, trzech lub czterech znaków. | |
524 | |
525 Kolejną nowością odnośnie polecenia odwiedzania pliku jest to, że | |
526 musisz mu podać nazwę pliku, który chcesz znaleźć. Mówimy o tym, że | |
527 polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest | |
528 nazwą pliku). Po wpisaniu polecenia | |
529 | |
530 C-x C-f znajdź plik (ang. find a file) | |
531 | |
532 Emacs poprosi Cię o wpisanie nazwy pliku. Pojawia się ona w dolnej linii | |
533 ekranu. Gdy ta linia jest używana do wprowadzania tego typu danych, | |
534 nazywa się ją ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku | |
535 w minibuforze możesz używać zwykłych poleceń Emacsa. | |
536 | |
537 Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w | |
538 minibuforze) można anulować klawiszem C-g. | |
539 | |
540 >> Naciśnij C-x C-f, po czym naciśnij C-g. Na skutek tego zniknie | |
541 minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, które | |
542 tego minibufora używało. W rezultacie nie odwiedzisz żadnego pliku. | |
543 | |
544 Gdy skończysz wpisywać nazwę pliku, naciśnij <Return>. Wówczas | |
545 polecenie C-x C-f zabierze się do roboty i znajdzie plik, który | |
546 wybrałeś. Z chwilą zakończenia wykonywania polecenia C-x C-f | |
547 zniknie też minibufor. | |
548 | |
549 Zawartość znalezionego pliku po chwili pojawia się na ekranie | |
550 i możesz ją edytować. Gdy chcesz zachować zmiany, by je utrwalić, | |
551 wydaj polecenie | |
552 | |
553 C-x C-s zachowaj plik (ang. save). | |
554 | |
555 Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to | |
556 robisz, Emacs zmienia nazwę oryginalnego pliku, dodając na | |
557 końcu jego nazwy znak ~. W ten sposób powstaje zapasowa kopia | |
558 oryginalnego pliku. | |
559 | |
560 Gdy zachowywanie pliku się kończy, Emacs wypisuje jego nazwę u dołu | |
561 ekranu. Pliki powinieneś zachowywać stosunkowo często, aby nie stracić | |
562 za dużo w wypadku załamania systemu. | |
563 | |
564 >> Naciśnij C-x C-s, by zachować dla siebie kopię samouczka. Emacs | |
565 powinien wypisać "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. | |
566 | |
567 UWAGA: W niektórych systemach naciśnięcie C-x C-s zamraża ekran i w | |
568 rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa | |
569 systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. flow control), | |
570 przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać | |
571 kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w | |
572 rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku | |
573 Emacsa. | |
574 | |
575 Odwiedzić w celu edycji lub odczytu możesz plik istniejący już w | |
576 systemie. Możesz też odwiedzić plik, którego jeszcze nie ma w systemie i | |
577 właśnie w taki sposób tworzy się w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem | |
578 C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniejącej w systemie, wówczas | |
579 Emacs wyświetli puste miejsce, do którego będziesz mógł zacząć wpisywać | |
580 tekst. Gdy zażądasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w | |
581 systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu możesz uważać, że edytujesz | |
582 plik już istniejący. | |
583 | |
584 | |
585 * BUFORY | |
586 -------- | |
587 | |
588 Jeśli za pomocą C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony | |
589 poprzednio pozostanie w Emacsie. Możesz się na niego przełączyć, | |
590 odwiedzając go jeszcze raz za pomocą C-x C-f. W ten sposób możesz | |
591 mieć w Emacsie odwiedzonych jednocześnie wiele plików. | |
592 | |
593 >> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomocą C-x C-f foo <Return>. | |
594 Wpisz w niego jakiś tekst i zachowaj "foo" za pomocą C-x C-s. | |
595 W końcu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wrócić do samouczka. | |
596 | |
597 Emacs przechowuje tekst każdego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''. | |
598 Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewnątrz Emacsa. By | |
599 zobaczyć listę buforów, które istnieją w Twoim Emacsie, naciśnij | |
600 | |
601 C-x C-b lista buforów (ang. list buffers). | |
602 | |
603 >> Naciśnij C-x C-b. | |
604 | |
605 Zwróć uwagę, że każdy bufor ma własną nazwę, może też mieć skojarzoną z | |
606 nim nazwę pliku, który odwiedza. KAŻDY tekst, który oglądasz w Emacsie, | |
607 jest zawsze częścią jednego z buforów. | |
608 | |
609 >> Naciśnij C-x 1 by pozbyć się listy buforów. | |
610 | |
611 Jeśli masz kilka buforów to tylko jeden z nich jest aktualny, ten | |
612 który właśnie edytujesz. Jeśli chcesz edytować inny bufer musisz się | |
613 do niego "przełączyć" (ang. switch). Jeśli chcesz przełączyć się do | |
614 bufora, który odwiedza jakiś plik, możesz to zrobić poprzez ponowne | |
615 odwiedzenie pliku za pomocą C-x C-f. Ale istnieje także łatwiejszy | |
616 sposób: użyj C-x b. Używając tej komendy musisz podać nazwę bufora, do | |
617 którego zamierzasz się przełączyć. | |
618 | |
619 >> Naciśnij C-x b foo <Return> by wrócić do bufora "foo", który | |
620 przechowuje tekst pliku "foo". Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL | |
621 <Return> by wrócić do samouczka. | |
622 | |
623 Zwykle nazwa bufora odpowiada nazwie pliku (bez ścieżki), choć czasami | |
624 zdarza się inaczej. Lista buforów, którą tworzysz za pomocą C-x C-b | |
625 pokazuje nazwy wszystkich buforów. | |
626 | |
627 KAŻDY tekst, który pojawia się w oknie Emacsa jest częścią jakiegoś | |
628 bufora. Niektóre bufory nie odpowiadają żadnemu odwiedzanemu | |
629 plikowi. Na przykład bufor "*Buffer List*" nie odwiedza żadnego pliku; | |
630 zawiera on listę buforów, utworzoną w reakcji na naciśnięcie przez | |
631 Ciebie C-x C-b. Bufor "*Messages*" także nie odwiedza żadnego pliku; | |
632 zawiera komunikaty, które pojawiały się podczas Twojej sesji z | |
633 Emacsem. | |
634 | |
635 >> Naciśnij C-x b *Messages* <Return> by obejrzeć bufor zawierający | |
636 komunikaty. Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL <Return> by wrócić do | |
637 samouczka. | |
638 | |
639 Jeśli zmieniasz tekst w jakimś pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to | |
640 zawartość tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany, | |
641 które wprowadziłeś, pozostają w Emacsie, w buforze tegoż pliku. | |
642 Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma żadnego wpływu na | |
643 pozostałe. Jest to bardzo przydatne, ale też oznacza, że potrzebny jest | |
644 Ci wygodny sposób zachowywania zawartości buforów. Niewygodne na | |
645 przykład byłoby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba było do | |
646 niego przechodzić za pomocą C-x C-f i dopiero potem wywoływać C-x C-s. | |
647 Dlatego istnieje polecenie: | |
648 | |
649 C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) | |
650 | |
651 W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla każdego z buforów, w którym | |
652 występują nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go | |
653 w tej chwili zachować. | |
654 | |
655 >> Wstaw jakąś linię tekstu, a potem naciśnij C-x s. | |
656 Powinieneś zostać zapytany o to, czy chcesz zachować bufor | |
657 TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdząco, naciskając y. | |
658 | |
659 | |
660 * ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEŃ | |
661 ------------------------------ | |
662 | |
663 Poleceń Emacsa jest znacznie, znacznie więcej, niż można by skojarzyć | |
664 z klawiszami klawiatury, uwzględniając nawet kombinacje z META lub Ctrl. | |
665 Emacs radzi sobie z tym problemem, udostępniając polecenia X (ang. | |
666 eXtend). Istnieją dwa rodzaje tych poleceń: | |
667 | |
668 C-x Rozszerzenie o znak. Następuje po nim jeden znak. | |
669 M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Następuje po nim | |
670 pełna, niekiedy długa nazwa polecenia. | |
671 | |
672 Polecenia te są użyteczne, ale używa się ich nie tak często, jak tych, | |
673 których już się nauczyłeś. Miałeś już okazję poznać dwa z nich: C-x C-f, | |
674 służące do odwiedzania plików, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym | |
675 przykładem może być polecenie C-x C-c, które kończy sesję Emacsa. (Nie | |
676 martw się, że w ten sposób stracisz zmiany, które wprowadziłeś do | |
677 tekstów; przed zamknięciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania | |
678 każdego ze zmodyfikowanych plików.) | |
679 | |
680 C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwilę*, tak byś mógł | |
681 wrócić do niej wrócić po jakimś czasie. | |
682 | |
683 W systemach, w których jest to możliwe, C-z zawiesza proces Emacsa; | |
684 powoduje to powrót do powłoki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. | |
685 W najpopularniejszych powłokach możesz wrócić do Emacsa za pomocą | |
686 polecenia `fg' lub `%emacs'. | |
687 | |
688 W systemach, w których nie ma zawieszania procesów, C-z tworzy proces | |
689 podpowłoki (ang. "subshell"), który działa pod Emacsem i daje Ci szansę | |
690 uruchamiania innych programów oraz powrotu do Emacsa po ich skończeniu; w | |
691 systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyjścia z Emacsa i wówczas | |
692 normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyjście z podpowłoki za | |
693 pomocą polecenia "exit". | |
694 | |
695 Polecenia C-x C-c powinieneś używać, gdy masz zamiar się wylogować. | |
696 Zalecane jest także wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przykład przez | |
697 programy obsługujące pocztę elektroniczną lub innego rodzaju narzędzia, | |
698 ponieważ mogą one nie wiedzieć, jak sobie poradzić z zawieszeniem | |
699 Emacsa. Jednakże w zwykłych okolicznościach, jeśli nie musisz | |
700 wylogowywać się z systemu, korzystniej jest zawiesić Emacsa za pomocą | |
701 C-z, niż z niego wyjść. | |
702 | |
703 Istnieje wiele poleceń zaczynających się od C-x. Oto lista tych, | |
704 których już się nauczyłeś: | |
705 | |
706 C-x C-f odwiedź plik | |
707 C-x C-s zachowaj plik | |
708 C-x C-b wyświetl listę buforów | |
709 C-x C-c wyjdź z Emacsa | |
710 C-x u cofnij | |
711 | |
712 Poleceń podawanych za pomocą nazwy używa się jeszcze rzadziej lub używa | |
713 się tylko w niektórych trybach. Przykładem może być polecenie | |
714 replace-string, które zastępuje jeden łańcuch innym w całym tekście. Gdy | |
715 naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ciąg polecenia, wyświetlając na | |
716 dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powinieneś tam wpisać nazwę | |
717 polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, że napisz | |
718 jedynie repl s<Tab>; Emacs dokończy nazwę automatycznie. Wprowadzanie | |
719 nazwy zakończ naciśnięciem klawisza <Return>. | |
720 | |
721 Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: łańcucha, który ma | |
722 zostać zastąpiony, i łańcucha, który ma zostać wstawiony w miejsce tegoż. | |
723 Wpisywanie każdego z tych łańcuchów trzeba zakończyć przyciśnięciem | |
724 klawisza <Return>. | |
725 | |
726 >> Przesuń kursor do czystej linii, dwie linie poniżej tej. | |
727 Naciśnij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>. | |
728 | |
729 Zwróć uwagę, jak ta linia się zmieniła: zastąpiłeś słowem | |
730 ,,zmodyfikuje'' każde wystąpienie słowa z-m-i-e-n-i poniżej początkowej | |
731 pozycji kursora. | |
732 | |
733 | |
734 * AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE | |
735 --------------------------- | |
736 | |
737 Jeśli zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to możesz je stracić w | |
738 wypadku, gdy Twój komputer przestanie działać. By Cię przed tym | |
739 uchronić, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym | |
740 pliku, który ma znak # na początku i na końcu swojej nazwy. Przyjmijmy | |
741 na przykład, że Twój plik nazywa się "hello.c". Odpowiadający mu plik | |
742 zachowywany automatycznie będzie nosił nazwę "#hello.c#". Gdy | |
743 zachowasz plik w zwykły sposób, Emacs skasuje plik | |
744 zachowany automatycznie. | |
745 | |
746 Jeśli Twój komputer przestanie działać, możesz odzyskać Twoje dane z | |
747 pliku automatycznie zachowanego przez zwykłe odwiedzenie tego pliku, | |
748 który edytowałeś (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie | |
749 M-x recover file<Return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to | |
750 dane zachowane automatycznie odzyskasz, jeśli odpowiesz yes<Return>. | |
751 | |
752 | |
753 * OBSZAR ECHA | |
754 ------------- | |
755 | |
756 Jeśli polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, będą one | |
757 pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa | |
758 (ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnią dolną linię ekranu. | |
759 | |
760 | |
761 * LINIA STANU | |
762 ------------- | |
763 | |
764 Linia, która znajduje się bezpośrednio nad obszarem echa, zwana jest | |
765 linią trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do | |
766 następującego: | |
767 | |
768 --:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- | |
769 | |
770 Linia ta podaje użyteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który | |
771 edytujesz. | |
772 | |
773 Wiesz już, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik, | |
774 który odwiedziłeś. --NN%-- informuje o bieżącej pozycji wewnątrz | |
775 tekstu; oznacza to, że NN procent tekstu znajduje się ponad górnym | |
776 brzegiem ekranu. Jeśli początek pliku znajduje się na początku | |
777 ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. | |
778 Podobnie dla końca tekstu pojawi się tam napis --Bot-- (ang. bottom). | |
779 Jeśli wyświetlasz tekst na tyle krótki, że mieści się w | |
780 całości na ekranie, to linia trybu będzie zawierała napis --All--. | |
781 | |
782 Litera L, po której występują cyfry, także opisuje Twoją bieżącą | |
783 pozycję: cyfry oznaczają numer linii, na której obecnie ustawiony jest | |
784 kursor. | |
785 | |
786 Gwiazdki blisko początku linii trybu oznaczają, że wprowadziłeś do | |
787 tekstu jakieś zmiany. Tuż po odwiedzeniu, a także po zachowaniu pliku | |
788 nie będzie w tym miejscu gwiazdek, lecz myślniki. | |
789 | |
790 Wewnątrz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w | |
791 którym właśnie jest Emacs. Domyślnym trybem edycji nazywa się | |
792 podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb używanym właśnie w | |
793 tej chwili. Jest to przykład ,,trybu głównego'' (ang. major mode). | |
794 | |
795 Emacs może działać w wielu trybach głównych. Zostały one zaprojektowane, | |
796 aby ułatwić edycję napisów w rozmaitych językach programowania, takich | |
797 jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekstów, jak tryb tekstowy. W danej | |
798 chwili może być aktywny tylko jeden główny tryb pracy i to jego nazwa | |
799 jest wyświetlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest | |
800 "Fundamental". | |
801 | |
802 Każdy z głównych trybów edycyjnych może zmienić zachowanie niektórych | |
803 poleceń. Na przykład w Emacsie istnieją polecenia służące do tworzenia | |
804 komentarzy w programach. Skoro każdy język programowania sam określa, | |
805 jak powinien wyglądać komentarz, to każdy z głównych trybów edycyjnych | |
806 musi wstawiać komentarze w odpowiedni sposób. Trybowi edycyjnemu | |
807 odpowiada nazwa polecenia, które możesz wykonać, by przełączyć się w ten | |
808 tryb lub go wyłączyć. Przykładem może być M-x fundamental-mode, które | |
809 jest poleceniem przełączającym tryb podstawowy. | |
810 | |
811 Jeśli zamierzasz edytować tekst w języku angielskim, taki jak na | |
812 przykład oryginalna wersja tego samouczka, to prawdopodobnie | |
813 powinieneś użyć trybu tekstowego (ang. text mode). | |
814 | |
815 >> Napisz M-x text-mode<Return>. | |
816 | |
817 Nie musisz się martwić, bo żadne z poleceń, które do tej pory poznałeś, | |
818 nie zmienia Emacsa w poważny sposób. Możesz jednak zauważyć, że teraz | |
819 M-f i M-b traktują apostrofy jako części słów. Poprzednio, w trybie | |
820 podstawowym, polecenia te traktowały apostrofy jako separatory słów. | |
821 | |
822 Główne tryby edycji wprowadzają zwykle subtelne zmiany, takie jak | |
823 opisana powyżej; większość poleceń nadal robi ,,to samo'', chociaż | |
824 być może w troszeczkę inny sposób. | |
825 | |
826 By zobaczyć dokumentację na temat bieżącego głównego trybu edycji, | |
827 naciśnij C-h m. | |
828 | |
829 >> Naciśnij C-u C-v raz lub więcej razy, tak by ta linia znalazła się | |
830 blisko góry ekranu. | |
831 | |
832 >> Naciśnij C-h m, by odczytać dokumentację na temat tego, czym tryb | |
833 tekstowy różni się od trybu podstawowego. | |
834 | |
835 >> Naciśnij q, by usunąć dokumentację trybu z ekranu. | |
836 | |
837 Główne tryby edycji nazywają się właśnie ,,głównymi'', gdyż występują | |
838 także ,,podrzędne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrzędne tryby | |
839 edycji nie są alternatywą dla trybów głównych, lecz jedynie ich | |
840 niewielką modyfikacją. Każdy podrzędny tryb edycji można włączyć lub | |
841 wyłączyć niezależnie od pozostałych trybów podrzędnych, a także | |
842 niezależnie od trybu głównego. Możesz wiec używać jednego, | |
843 kombinacji dowolnych, albo nie używać żadnego trybu podrzędnego. | |
844 | |
845 Jednym z podrzędnych trybów edycji, który jest bardzo użyteczny, | |
846 szczególnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb | |
847 automatycznego wypełniania (ang. auto fill mode). Jeśli jest on | |
848 włączony, to Emacs łamie linie pomiędzy słowami automatycznie, gdy | |
849 podczas wstawiania tekstu linia robi się za szeroka. | |
850 | |
851 Tryb automatycznego wstawiania włącza się na przykład poleceniem M-x | |
852 auto-fill-mode<Return>. Powtórzenie tego polecenie powoduje wyłączenie | |
853 trybu, ponowne powtórzenie --- jego włączenie, i tak dalej. Mówimy, że | |
854 polecenie ,,przełącza tryb''. | |
855 | |
856 >> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstaw potem wiele napisów | |
857 ,,asdf '' tak długo, aż zobaczysz, że linia podzieli na dwie. | |
858 Między literami musisz wstawiać spacje, ponieważ tryb | |
859 automatycznego wypełniania łamie linie tylko tam, gdzie są spacje. | |
860 | |
861 Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale możesz to zmienić | |
862 poleceniem C-x f. Powinieneś poleceniu podać argument liczbowy | |
863 mówiący, w której kolumnie ma zostać ustawiony margines. | |
864 | |
865 >> Wywołaj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f). | |
866 Napisz potem jakiś tekst i zauważ, że Emacs wypełnia linie do | |
867 długości co najwyżej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na | |
868 70 znaków, wywołując jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem. | |
869 | |
870 Jeśli zmieniasz tekst wewnątrz akapitu, to tryb automatycznego | |
871 wypełniania sam z siebie nie wyrówna marginesu. Możesz go wyrównać | |
872 samodzielnie, wydając polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien się | |
873 wówczas znajdować wewnątrz akapitu). | |
874 | |
875 >> Przesuń kursor do poprzedniego akapitu i naciśnij M-q. | |
876 | |
877 | |
878 * SZUKANIE | |
879 ---------- | |
880 | |
881 Emacs potrafi szukać łańcuchów (zwartych ciągów znaków lub słów) | |
882 zarówno wstecz jak i do przodu. Szukanie łańcucha jest poleceniem, | |
883 które przesuwa kursor --- do następnego miejsca, w którym dany | |
884 łańcuch występuje. | |
885 | |
886 Polecenie Emacsa "search" różni się od podobnych poleceń w innych | |
887 edytorach tym, że jest przyrostowe. Znaczy to, że szukanie odbywa | |
888 się w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki łańcucha, który ma zostać | |
889 znaleziony. | |
890 | |
891 Poleceniami rozpoczynającymi szukanie są: C-s dla szukania w przód | |
892 oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZĘ! Nie próbuj ich w tej | |
893 chwili. | |
894 | |
895 Gdy naciśniesz C-s, zauważysz, że w obszarze echa pojawi się | |
896 tekst "I-search". Jest to informacja, że Emacs znajduje się w trybie | |
897 "incremental search" i czeka, byś napisał tekst, który ma znaleźć. | |
898 Naciśnięcie <Return> kończy proces szukania. | |
899 | |
900 >> Rozpocznij teraz szukanie, naciskając C-s. POWOLI, litera po | |
901 literze, napisz słowo kursor, zatrzymując się po każdym znaku | |
902 i obserwując, gdzie zatrzymuje się kursor. Gdy naciśniesz drugie | |
903 r, będzie można powiedzieć, że szukałeś słowa kursor | |
904 jednokrotnie. Naciśnij jeszcze raz C-s, by znaleźć następne | |
905 wystąpienie słowa kursor. Naciśnij teraz cztery razy <Delback> | |
906 i zobacz, co się dzieje z kursorem. Naciśnij <Return>, by skończyć | |
907 szukanie. | |
908 | |
909 Widziałeś, co się działo? Podczas szukania przyrostowego Emacs próbuje | |
910 przejść do miejsca wystąpienia łańcucha, który wpisałeś do tej pory, | |
911 i podświetla go dla Twojej wygody. By znaleźć następne wystąpienie | |
912 słowa kursor, po prostu jeszcze raz naciśnij C-s. Jeśli takiego | |
913 wystąpienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, że szukanie | |
914 ,,skończyło się porażką''. | |
915 | |
916 Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni | |
917 z innymi poleceniami. | |
918 | |
919 UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-s zamraża ekran i w | |
920 rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa | |
921 systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. "flow control"), | |
922 przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać | |
923 kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w | |
924 rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku | |
925 Emacsa. | |
926 | |
927 Jeśli podczas szukania przyrostowego naciśniesz <Delback>, to zauważysz, | |
928 że w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie łańcucha, a | |
929 kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypuśćmy na przykład, że | |
930 nacisnąłeś k i znalazłeś pierwsze wystąpienie tej litery. Jeśli teraz | |
931 naciśniesz u, to kursor przesunie się tuż za najbliższe litery | |
932 ku. Naciśnij teraz <Delback>. Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego | |
933 łańcucha litery u, a kursor wróci do pierwszego wystąpienia litery k. | |
934 | |
935 Jeśli podczas szukania naciśniesz jakiś klawisz w kombinacji z META lub | |
936 Ctrl (z nielicznymi wyjątkami --- znakami, które mają specjalne | |
937 znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie | |
938 przerwane. | |
939 | |
940 C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bieżącą pozycją | |
941 kursora. Jeśli chcesz szukać czegoś położonego w tekście wcześniej, | |
942 to naciśnij C-r. Wszystko, co powiedzieliśmy o poleceniu C-s, stosuje | |
943 się też do C-r, oczywiście w odniesieniu do szukania wstecz. | |
944 | |
945 | |
946 * WIELE OKIEN | |
947 ------------- | |
948 | |
949 Jedną z użytecznych cech Emacsa jest możliwość wyświetlania więcej niż | |
950 jednego okna na raz. | |
951 | |
952 >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. | |
953 | |
954 >> Naciśnij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna | |
955 wyświetlają ten samouczek. Kursor pozostaje w górnym oknie. | |
956 | |
957 >> Naciśnij C-M-v by przewinąć dolne okno. (Jeśli nie masz | |
958 klawisza Meta lub Alt, to naciśnij ESC C-v.) | |
959 | |
960 >> Naciśnij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesunąć kursor do | |
961 dolnego okna. Użyj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewinąć jego | |
962 zawartość. Polecenia, które masz wykonać, odczytuj z górnego okna. | |
963 | |
964 >> Naciśnij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wrócił do górnego okna. | |
965 Kursor w górnym oknie nie zmienił położenia. | |
966 | |
967 Każde okno pamięta położenie swojego kursora, lecz w danej chwili | |
968 tylko jedno z okien wyświetla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne | |
969 stosują się do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane jest | |
970 ,,oknem wybranym''. | |
971 | |
972 Polecenie C-M-v przyda Ci się, gdy będziesz chciał edytować tekst w | |
973 jednym oknie, a drugiego używał jako punktu odniesienia. Dzięki niemu | |
974 kursor może zawsze znajdować się w oknie, którego zawartość edytujesz, a | |
975 Ty możesz przesuwać drugie okno. | |
976 | |
977 C-M-v to przykład kombinacji, który uzyskuje się, wciskając jednocześnie | |
978 klawisze Ctrl i Meta (Alt). Jeśli masz prawdziwy klawisz META (Alt), to | |
979 C-M-v możesz uzyskać przytrzymując jednocześnie Ctrl oraz META (Alt) i | |
980 naciskając v. Nie jest ważne, co zostało naciśnięte wcześniej, Ctrl czy | |
981 META, ponieważ obydwa te klawisze działają jako modyfikatory znaczenia | |
982 znaków. | |
983 | |
984 Jeśli nie masz klawisza META (Alt) i w jego zastępstwie używasz ESC, to | |
985 kolejność naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisnąć i | |
986 puścić ESC, po czym nacisnąć Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadziała. | |
987 Wynika to z tego, że ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. | |
988 | |
989 >> Naciśnij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyć się okna dolnego. | |
990 | |
991 (Jeśli nacisnąłbyś C-x 1 w dolnym oknie, to górne by znikło. Możesz | |
992 sobie to polecenie tłumaczyć jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w | |
993 którym właśnie jestem''.) | |
994 | |
995 Nie musi być tak, że obydwa okna pokazują ten sam bufor. Jeśli użyjesz | |
996 C-x C-f, by odwiedzić jakiś plik w jednym z nich, to zawartość drugiego | |
997 się nie zmieni. Z zasady w różnych oknach możesz niezależnie wyświetlać | |
998 różne pliki. | |
999 | |
1000 Oto inny sposób używania dwóch okien do wyświetlania dwóch różnych | |
1001 rzeczy: | |
1002 | |
1003 >> Naciśnij C-x 4 C-f i nazwę jednego z Twoich plików. Zakończ | |
1004 wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi się w dolnym | |
1005 oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje. | |
1006 | |
1007 >> Naciśnij C-x o, by wrócić do górnego okna, oraz C-x 1 by usunąć | |
1008 dolne okno. | |
1009 | |
1010 | |
1011 * REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI | |
1012 --------------------------- | |
1013 | |
1014 Czasami możesz znaleźć się w czymś, co nazywa się "rekursywnym | |
1015 poziomem edycji". Możesz to rozpoznać po nawiasach kwadratowych w | |
1016 linii trybu, obejmujących nawiasy okrągłe zawierające nazwę głównego | |
1017 trybu edycji. Mógłbyś na przykład zobaczyć [(Fundamental)] zamiast | |
1018 (Fundamental). | |
1019 | |
1020 By wyjść z rekursywnego poziomu edycji, naciśnij ESC ESC ESC. Jest to | |
1021 ogólnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Możesz go użyć także, | |
1022 by pozbyć się nadmiaru okien albo wyjść z minibufora. | |
1023 | |
1024 >> Naciśnij M-x by wejść do minibufora, potem naciśnij ESC ESC ESC, by | |
1025 z niego wyjść. | |
1026 | |
1027 Aby wyjść z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy użyć C-g. Dzieje | |
1028 się tak dlatego, że klawisz C-g jest używany do anulowania poleceń i | |
1029 argumentów WEWNĄTRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji. | |
1030 | |
1031 | |
1032 SZUKANIE POMOCY | |
1033 --------------- | |
1034 | |
1035 W tym samouczku dostarczyliśmy tylko tyle informacji, ile jest | |
1036 niezbędne, byś mógł zacząć używać Emacsa. Emacs jest istną kopalnią | |
1037 najróżniejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisać. Będziesz | |
1038 zapewne chciał dowiedzieć się o Emacsie więcej, ponieważ posiada on | |
1039 wiele pożytecznych cech, o których na razie nic nie wiesz. Między innymi | |
1040 jest w nim zaszyte mnóstwo wewnętrznej dokumentacji. Dotrzeć do tej | |
1041 dokumentacji możesz po naciśnięciu kombinacji C-h. | |
1042 | |
1043 By uzyskać pomoc, naciśnij C-h, a potem znak, który określa jakiego | |
1044 rodzaju pomocy oczekujesz. Jeśli poczujesz się NAPRAWDĘ zagubiony, to | |
1045 napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy może Ci | |
1046 dostarczyć. Jeśli naciśniesz C-h, a potem zadecydujesz, że pomoc nie | |
1047 jest Ci jednak potrzebna, to aby anulować zapoczątkowane polecenie C-h, | |
1048 po prostu wciśnij C-g. | |
1049 | |
1050 Najprostszą pomoc możesz uzyskać naciskając C-h c. Naciśnij C-h a potem | |
1051 c, po czym kombinację klawiszy, której znaczenie chcesz poznać; Emacs | |
1052 wyświetli krótki opis polecenia odpowiadającego tej kombinacji. | |
1053 | |
1054 >> Naciśnij C-h c C-p. | |
1055 | |
1056 Powinno to przywołać komunikat, o treści podobnej do | |
1057 | |
1058 C-p runs the command previous-line | |
1059 | |
1060 W ten sposób możesz uzyskać ,,nazwę funkcji'' przypisanej kombinacji | |
1061 klawiszy. Przydaje się to podczas pisania kodu w Lispie, w którym | |
1062 zapisane są rozszerzenia Emacsa; wystarcza to także do przypomnienia | |
1063 Ci, co dane polecenie robi, jeśli widziałeś je już wcześniej, lecz | |
1064 go nie zapamiętałeś. | |
1065 | |
1066 Jako dopełnienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza też wieloznakowe | |
1067 kombinacje klawiszy, na przykład C-x C-s albo (jeśli nie masz klawisza | |
1068 META lub Alt) <ESC>v. | |
1069 | |
1070 By uzyskać więcej informacji na temat polecenia, naciśnij C-h k | |
1071 zamiast C-h c. | |
1072 | |
1073 >> Naciśnij C-h k C-p. | |
1074 | |
1075 To polecenie wyświetla dokumentację na temat danej funkcji oraz jej | |
1076 nazwę w oknie Emacsa. Gdy skończysz śledzić wynik tego polecenia | |
1077 naciśnij C-x 1, by pozbyć się tekstu pomocy. Nie musisz tego robić od | |
1078 razu. Możesz wykonać pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim | |
1079 naciśniesz C-x 1. | |
1080 | |
1081 Oto kilka innych użytecznych wariantów C-h: | |
1082 | |
1083 C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. | |
1084 | |
1085 >> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie całą | |
1086 informacje, jaką Emacs ma na temat funkcji, która implementuje | |
1087 polecenie C-p. | |
1088 | |
1089 Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentację zmiennych, | |
1090 których wartości możesz zmienić, aby dostosować Emacsa do swoich | |
1091 preferencji. Wpisz nazwę zmiennej, gdy Emacs o nią poprosi. | |
1092 | |
1093 | |
1094 C-h a Apropos. Wpisz słowo, a Emacs wypisze listę | |
1095 wszystkich poleceń, których nazwa zawiera to słowo. | |
1096 Polecenia te można wywoływać za pomocą Meta-x. | |
1097 Dla niektórych poleceń Apropos wypisze jedno- lub | |
1098 dwuznakowe sekwencje, które wywołują te polecenia. | |
1099 | |
1100 >> Napisz C-h a file<Return>. | |
1101 | |
1102 Zobaczysz listę wszystkich poleceń, | |
1103 dostępnych za pomocą M-x, które maja słowo "file" w swojej nazwie. | |
1104 Zauważysz tam także polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, | |
1105 umieszczone obok nazw poleceń "find-file" i "write-file". | |
1106 | |
1107 >> Napisz C-M-v, aby przewinąć okno pomocy. Zrób to kilka razy. | |
1108 >> Napisz C-x 1, aby usunąć okno pomocy. | |
1109 | |
1110 C-h i Czytanie elektronicznych podręczników (w formacie Info). To | |
1111 polecenie przełączy Cię do specjalnego bufora o nazwie | |
1112 *info*, gdzie będziesz mógł przeczytać podręczniki | |
1113 dotyczące pakietów zainstalowanych w Twoim | |
1114 systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapoznać się z | |
1115 podręcznikiem Emacsa. Jeżeli nigdy wcześniej nie używałeś | |
1116 trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci możliwości | |
1117 tego trybu. Po tym, jak zapoznasz się z niniejszym krótkim | |
1118 samouczkiem, w dalszej pracy dostęp do dokumentacji | |
1119 będziesz uzyskiwał właśnie za pomocą Emacs Info. | |
1120 | |
1121 | |
1122 DODATKOWE FUNKCJE | |
1123 ----------------- | |
1124 | |
1125 Więcej o Emacsie możesz się nauczyć czytając jego podręcznik, w formie | |
1126 książkowej lub on-line w postaci Info (użyj menu Help lub naciśnij F10 | |
1127 h r). Dwie dodatkowe właściwości, które szczególnie mogą się przydać | |
1128 to dopełnianie wprowadzanych danych i dired ułatwiające zarządzanie | |
1129 plikami. | |
1130 | |
1131 Dopełnianie pozwala uniknąć niepotrzebnego wpisywania. Na przykład | |
1132 jeśli chcesz się przełączyć do bufora *Messages*, możesz nacisnąć C-x | |
1133 b *M<Tab> a Emacs dopełni dalszą część nazwy za Ciebie na tyle, na ile | |
1134 będzie w stanie ustalić na podstawie tego, co do tej pory wpisałeś. Dopełnianie | |
1135 jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej | |
1136 "Dopłnianie" (ang. Completion). | |
1137 | |
1138 Dired umożliwia Ci zrobienie wykazu plików w danym katalogu (dodatkowo | |
1139 w podkatalogach), przemieszczanie się wewnątrz tej listy, odwiedzanie | |
1140 plików, zmienianie nazw, usuwanie i inne operacje na plikach. Dired | |
1141 jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej | |
1142 "Dired". | |
1143 | |
1144 Podręcznik dodatkowo opisuje wiele innych właściwości Emacsa. | |
1145 | |
1146 | |
1147 * KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA (akapit dodany przez autorów wersji polskiej) | |
242 ----------------------------------- | 1148 ----------------------------------- |
243 | 1149 |
244 Jeśli pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem | 1150 Jeśli pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem |
245 prawdopodobnie łatwiej Ci będzie używać klawiszy strzałek po prawej | 1151 prawdopodobnie łatwiej Ci będzie używać klawiszy strzałek po prawej |
246 stronie klawiatury. Klawisze strzałek: w lewo, w prawo, w górę i w dół | 1152 stronie klawiatury. Klawisze strzałek: w lewo, w prawo, w górę i w dół |
259 przykład, aby przesunąć kursor o 12 słów w prawo, naciśnij C-1 C-2 | 1165 przykład, aby przesunąć kursor o 12 słów w prawo, naciśnij C-1 C-2 |
260 C-prawo. Zwróć uwagę, że jest to łatwe do wpisania, ponieważ nie | 1166 C-prawo. Zwróć uwagę, że jest to łatwe do wpisania, ponieważ nie |
261 musisz puszczać klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr. | 1167 musisz puszczać klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr. |
262 | 1168 |
263 | 1169 |
264 * GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY | 1170 * UŻYWANIE MENU (akapit dodany przez autorów wersji polskiej) |
265 ---------------------------- | |
266 | |
267 Jeśli Emacs przestaje odpowiadać na Twoje polecenia, to możesz go | |
268 bezpiecznie zatrzymać, przyciskając C-g. Klawisza C-g możesz też użyć do | |
269 przerwania polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu. | |
270 | |
271 Możesz także użyć C-g do anulowania argumentu liczbowego albo początku | |
272 polecenia, którego nie zamierzasz dokończyć. | |
273 | |
274 >> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naciśnij C-g. | |
275 Teraz naciśnij C-f. Powinno to przesunąć kursor zaledwie o | |
276 jeden znak, ponieważ argument liczbowy anulowałeś za pomocą C-g. | |
277 | |
278 Za pomocą klawisza C-g możesz też anulować skutki omyłkowego | |
279 wciśnięcia klawisza <ESC>. | |
280 | |
281 | |
282 * ZABLOKOWANE POLECENIA | |
283 ----------------------- | |
284 | |
285 Pewne polecenia Emacsa są ,,zablokowane'' -- po to, by początkujący | |
286 użytkownicy nie mogli ich wywołać przez przypadek. | |
287 | |
288 Jeśli wywołasz jedno z zablokowanych poleceń, to Emacs wypisze komunikat | |
289 informujący o tym, co to za polecenie, i zapyta Cię, czy istotnie chcesz | |
290 je wywołać. | |
291 | |
292 Jeśli naprawdę chcesz wywołać to polecenie, to odpowiedz na pytanie, | |
293 naciskając spację. Jeśli nie chcesz wywołać zablokowanego polecenia, | |
294 to na pytanie odpowiedz, naciskając n. | |
295 | |
296 >> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n | |
297 na zadane pytanie. | |
298 | |
299 | |
300 * OKNA | |
301 ------ | |
302 | |
303 Emacs może mieć otwartych kilka okien, z których każde wyświetla | |
304 własny tekst. Pojęcie ,,okna'', jeśli chodzi o Emacsa, nie odnosi | |
305 się do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego | |
306 panelu wewnątrz okienka systemowego. (Emacs może też pracować | |
307 na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa | |
308 nazywają się one ramkami. Opisane jest to poniżej.) | |
309 | |
310 Na tym etapie lepiej jest się nie zagłębiać w techniki wykorzystujące | |
311 kilka okien. Powinieneś jedynie wiedzieć, w jaki sposób pozbyć się | |
312 nadmiaru okien, które mogą się pojawić w wyniku wywołania Emacsowego | |
313 systemu pomocy albo niektórych poleceń. Robi się to w prosty sposób: | |
314 | |
315 C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozostałe okna). | |
316 | |
317 Kombinacja ta to klawisz Control-x, po którym występuje cyfra 1. | |
318 Powiększa ona okno, w którym jest kursor tak, by wypełniło ono ekran, | |
319 kasując zarazem pozostałe okna Emacsa. | |
320 | |
321 >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. | |
322 | |
323 (C-l, jak pamiętasz odświeża zawartość ekranu. Jeśli temu poleceniu | |
324 poda się argument liczbowy, to będzie to oznaczało ,,odśwież zawartość | |
325 ekranu i umieść bieżąca linię o tyle linii od góry ekranu''. Tak więc, | |
326 C-u 0 C-1 oznacza ,,odśwież ekran, umieszczając bieżąca linię na samej | |
327 górze''.) | |
328 | |
329 >> Naciśnij Control-x 2 | |
330 Zauważ, że okno się kurczy, a jednocześnie pojawia się nowe, | |
331 wyświetlające ten sam tekst. | |
332 | |
333 >> Naciśnij C-x 1, a nowe okno zniknie. | |
334 | |
335 | |
336 * WSTAWIANIE I USUWANIE | |
337 ----------------------- | |
338 | |
339 Jeśli chcesz wstawić nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, które da | |
340 się wyświetlić, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i | |
341 wstawia natychmiast do tekstu dotychczasowego. Aby wstawić znak nowej | |
342 linii, trzeba nacisnąć klawisz <Return> (na maszynach do pisania tak | |
343 oznaczało się znak powrotu karetki). | |
344 | |
345 Ostatni napisany znak możesz skasować przez naciśniecie klawisza <Delete>. | |
346 Klawisz ten może być oznaczony "Del". W pewnych wypadkach za <Delete> | |
347 może służyć klawisz "Backspace", ale to nie jest regułą! | |
348 | |
349 Ogólniej, <Delete> usuwa znak bezpośrednio przed bieżąca pozycją | |
350 kursora. | |
351 | |
352 >> Zrób to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuń je za pomocą | |
353 kilkakrotnego naciśnięcia <Delete>. Nie przejmuj się tym, | |
354 że zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten sposób głównego pliku | |
355 podręcznika. To jest Twoja własna kopia. | |
356 | |
357 Gdy linia tekstu staje się zbyt długa, by zmieścić się w jednym | |
358 wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu następnym. | |
359 Znak ,,backslash'' (`\') (albo, jeśli pracujesz w okienkowym | |
360 trybie graficznym, zagięta strzałka) umieszczony na prawym marginesie | |
361 wskazuje, że dana linia jest kontynuowana w następnym wierszu ekranu. | |
362 | |
363 >> Wpisuj jakiś tekst tak długo, aż dojdziesz do prawego marginesu, i | |
364 potem nie przestawaj. Zauważysz, że pojawi się linia kontynuacji. | |
365 | |
366 >> Użyj klawisza <Delete>, by usunąć znaki tekstu, tak by linia znowu | |
367 mieściła się na ekranie. Linia kontynuacji zniknie. | |
368 | |
369 Znak nowej linii można skasować tak jak każdy inny znak. Usunięcie znaku | |
370 nowej linii między dwiema liniami spowoduje ich połączenie. Jeśli powstała | |
371 w wyniku tego linia tekstu jest zbyt długa, by zmieścić się na szerokość | |
372 ekranu, to zostanie wyświetlona z linią kontynuacji. | |
373 | |
374 >> Przesuń kursor na początek linii i naciśnij <Delete>. Bieżąca | |
375 linia zostanie połączona z poprzednią. | |
376 | |
377 >> Naciśnij <Return>, by z powrotem wstawić znak nowej linii, który | |
378 skasowałeś. | |
379 | |
380 Jak juz wiesz, większość poleceń Emacsa można wywołać z parametrem | |
381 liczby powtórzeń; dotyczy to także znaków tekstu. Argument liczbowy | |
382 powoduje wstawienie znaku odpowiadającą mu liczbę razy. | |
383 | |
384 >> Wypróbuj to teraz -- naciśnij C-u 8 *, a uzyskasz ********. | |
385 | |
386 Nauczyłeś się już większej części podstawowych sposobów pisania oraz | |
387 poprawiania błędów. W Emacsie możesz usuwać również całe słowa lub | |
388 linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków: | |
389 | |
390 <Delete> usuń znak bezpośrednio przed kursorem | |
391 C-d usuń znak bezpośrednio za kursorem | |
392 | |
393 M-<Delete> wytnij słowo bezpośrednio przed kursorem | |
394 M-d wytnij słowo bezpośrednio za kursorem | |
395 | |
396 C-k wytnij zawartość linii od kursora do jej końca | |
397 M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do końca zdania | |
398 | |
399 Warto zauważyć, że stosunek <Delete> i C-d do M-<Delete> i | |
400 M-d rozszerza analogię występującą w zestawieniu C-f i M-f | |
401 (<Delete> tak naprawdę nie jest znakiem sterującym, ale nie miejsce tu na | |
402 roztrząsanie, dlaczego | |
403 tak jest). C-k i M-k są podobne do C-e i M-e w tym sensie, że linie są | |
404 odpowiednikami zdań. | |
405 | |
406 | |
407 Oto metoda wycinania części tekstu. Umieść kursor na początku fragmentu, | |
408 który chcesz wyciąć, i naciśnij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejdź | |
409 na drugi koniec wybranego fragmentu i naciśnij C-w. To wytnie cały tekst | |
410 zawarty między punktami początkowym i końcowym. | |
411 | |
412 >> Przesuń kursor na literę O na początku poprzedniego paragrafu. | |
413 | |
414 >> Naciśnij C-SPC. Emacs wyświetli "Mark set" (znacznik ustawiony) | |
415 na dole ekranu. | |
416 | |
417 >> Przesuń kursor do litery o w słowie ,,kursor'' w drugim zdaniu. | |
418 | |
419 >> Naciśnij C-w. Ta komenda wytnie cały fragment zaczynający się od O, | |
420 a kończący tuż przed o. | |
421 | |
422 Gdy usuwasz więcej niż jeden znak naraz, Emacs zachowuje usunięty | |
423 tekst po to, by mógł go z powrotem gdzieś wstawić. Wstawianie | |
424 usuniętego tekstu nazywa się ,,wklejaniem''. Usunięty tekst | |
425 możesz wkleić zarówno w to samo miejsce, z którego został usunięty, | |
426 bądź też w inne miejsca. Ten sam tekst możesz wkleić wielokrotnie, | |
427 w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y. | |
428 | |
429 Zauważ różnicę między ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegającą na tym, | |
430 że rzeczy wycięte można na nowo wklejać, usuniętych natomiast wklejać nie | |
431 można. Na ogół polecenia Emacsa, które kasują dużo tekstu, zachowują go, | |
432 podczas gdy polecenia, które po prostu usuwają jeden znak albo puste | |
433 linie lub odstępy, usuniętego tekstu nie zachowują. | |
434 | |
435 >> Przesuń kursor na początek linii, która nie jest pusta. Naciśnij | |
436 C-k, by wyciąć tekst z tej linii. | |
437 | |
438 >> Naciśnij C-k jeszcze raz. Zauważ, że wycina to znak nowej linii, | |
439 który znajduje się za ta linią. | |
440 | |
441 Zwróć uwagę, że pojedyncze C-k wycina zawartość linii, a powtórne C-k | |
442 wycina samą linię, tak że pozostałe linie przesuwają się do góry. C-k | |
443 traktuje argument liczbowy w sposób specjalny: wycina ono tyle linii, | |
444 ile wynosi wartość argumentu, ORAZ ich zawartość. To nie jest jedynie | |
445 powtórzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich | |
446 znakami nowej linii; dwukrotne naciśniecie C-k nie zrobiłoby tego. | |
447 | |
448 By odzyskać ostatnio wycięty tekst i wstawić go w miejsce kursora, | |
449 naciśnij C-y. | |
450 | |
451 >> Twoja kolej. Naciśnij C-y, by z powrotem wstawić tekst. | |
452 | |
453 Zwróć uwagę, że jeśli naciśniesz C-k kilka razy z rzędu, to cały wycięty | |
454 tekst zostanie zachowywany w jednym kawałku, tak że pojedyncze C-y wklei | |
455 wszystkie linie. | |
456 | |
457 >> Naciśnij C-k kilka razy. | |
458 | |
459 A by odzyskać ten wycięty tekst... | |
460 | |
461 >> ...naciśnij C-y. Przesuń potem kursor o kilka linii w dół i | |
462 naciśnij C-y jeszcze raz. Widzisz, że wstawia to ten sam tekst. | |
463 | |
464 Co zrobić, jeśli chcesz wstawić tekst, który wcześniej wyciąłeś, | |
465 a potem wycinasz coś innego? C-y wstawia tekst ostatnio wycięty. | |
466 Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Możesz do niego wrócić, | |
467 używając polecenia M-y. Naciskając C-y, wstawiasz tekst ostatnio | |
468 wycięty, a naciskając M-y, zastępujesz ten tekst wyciętym uprzednio. | |
469 Dalsze naciskanie M-y przywołuje coraz wcześniejsze fragmenty tekstu. | |
470 Gdy dojdziesz do tekstu, którego szukałeś, po prostu kontynuuj edycję | |
471 tekstu, pozostawiając wklejony tekst tam, gdzie się znajduje. | |
472 | |
473 Naciskając M-y wystarczająco wiele razy, dojdziesz do punktu, | |
474 z którego wystartowałeś (czyli tekstu wyciętego ostatnio). | |
475 | |
476 >> Wytnij jakąś linię, zmień pozycję kursora i wytnij inną. Naciśnij | |
477 potem C-y, by wstawić drugą z wyciętych linii. Potem naciśnij M-y | |
478 i linia ta zostanie zastąpiona przez tą pierwszą. Naciśnij M-y | |
479 jeszcze kilka razy, by zobaczyć, co się dzieje. Powtarzaj to aż | |
480 do ponownego pojawienia się drugiej z linii. Możesz też wypróbować, | |
481 co się stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim | |
482 albo ujemnym. | |
483 | |
484 | |
485 * COFNIJ | |
486 -------- | |
487 | |
488 Jeśli wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, że | |
489 to była pomyłka, to możesz cofnąć zmiany, wydając polecenie ,,cofnij'' | |
490 (ang. undo), C-x u. | |
491 | |
492 C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; jeśli powtórzysz | |
493 C-x u kilka razy z rzędu, to każde powtórzenie cofa kolejne polecenie. | |
494 | |
495 Od tej reguły są dwa wyjątki: polecenia, które nie zmieniają tekstu nie | |
496 liczą się jako polecenia, które można wycofać (dotyczy to zarówno | |
497 przesunięć kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do | |
498 tekstu (np. litery) łączone są w grupy do 20. (Redukuje to liczbę | |
499 naciśnięć C-x u, które musiałbyś wykonać, by wycofać się z niechcianych | |
500 zmian.) | |
501 | |
502 >> Wytnij tę linię za pomocą C-k, a potem naciśnij C-x u; linia | |
503 powinna się pojawić ponownie. | |
504 | |
505 C-_ jest innym sposobem wywołania polecenia "cofnij"; działa to | |
506 dokładnie tak samo jak C-x u, jest jednak łatwiejsze do naciśnięcia | |
507 kilka razy z rzędu. Wadą kombinacji C-_ jest to, że nie jest oczywiste | |
508 w jaki sposób ją uzyskać na niektórych klawiaturach. To właśnie dlatego | |
509 dostępna jest też kombinacja C-x u. Na niektórych terminalach możesz | |
510 nacisnąć C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naciśnięcie /. | |
511 | |
512 Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u określa liczbę powtórzeń | |
513 tego polecenia. | |
514 | |
515 | |
516 * PLIKI | |
517 ------- | |
518 | |
519 Aby edytowany przez Ciebie tekst został na trwałe zachowany, musisz | |
520 umieścić go w pliku. Jeśli tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy | |
521 zamknięty zostanie Emacs, za pomocą którego go edytowałeś. Aby zachować | |
522 tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znaleźć'', i to zanim | |
523 zaczniesz wprowadzać tekst. Czynność znajdowania pliku (ang. "file | |
524 finding") bywa też nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file | |
525 visiting"). | |
526 | |
527 Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wyświetlenie jego zawartości. | |
528 Bardzo często jest to początek edycji pliku. Jednakże zmiany, które | |
529 wprowadzasz do pliku, nie są w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz'' | |
530 (ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, który został | |
531 zmieniony tylko w połowie, a tego chcesz uniknąć. Gdy zachowujesz | |
532 zmieniony plik, Emacs zostawia oryginał (pod inna nazwą) na wypadek, | |
533 gdybyś doszedł do wniosku, że wprowadzone zmiany były błędne. | |
534 | |
535 Jeśli popatrzysz na dół ekranu, to zauważysz linię, która zaczyna się | |
536 i kończy myślnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej | |
537 części ekranu zawsze możesz znaleźć nazwę pliku, który właśnie | |
538 odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, który | |
539 jest Twoją własną kopią podręcznika Emacsa. Obojętnie, który plik | |
540 odwiedzisz, właśnie w tym miejscu pojawi się jego nazwa. | |
541 | |
542 Polecenia służące do odwiedzania i zachowywania plików różnią się | |
543 od innych poleceń, które już poznałeś, tym, że składają się z dwóch | |
544 znaków. Obydwa zaczynają się od znaku Control-x. Jest mnóstwo | |
545 poleceń, które zaczynają się od tego właśnie znaku; wiele z nich | |
546 dotyczy plików, buforów oraz rzeczy z nimi związanych. Polecenia | |
547 te mają długość dwóch, trzech lub czterech znaków. | |
548 | |
549 Kolejną nowością odnośnie polecenia odwiedzania pliku jest to, że | |
550 musisz mu podać nazwę pliku, który chcesz znaleźć. Mówimy o tym, że | |
551 polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest | |
552 nazwą pliku). Po wpisaniu polecenia | |
553 | |
554 C-x C-f znajdź plik (ang. find a file) | |
555 | |
556 Emacs poprosi Cię o wpisanie nazwy pliku. Pojawia się ona w dolnej linii | |
557 ekranu. Gdy ta linia jest używana do wprowadzania tego typu danych, | |
558 nazywa się ją ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku | |
559 w minibuforze możesz używać zwykłych poleceń Emacsa. | |
560 | |
561 Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w | |
562 minibuforze) można anulować klawiszem C-g. | |
563 | |
564 >> Naciśnij C-x C-f, po czym naciśnij C-g. Na skutek tego zniknie | |
565 minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, które | |
566 tego minibufora używało. W rezultacie nie odwiedzisz żadnego pliku. | |
567 | |
568 Gdy skończysz wpisywać nazwę pliku, naciśnij <Return>. Wówczas | |
569 polecenie C-x C-f zabierze się do roboty i znajdzie plik, który | |
570 wybrałeś. Z chwilą zakończenia wykonywania polecenia C-x C-f | |
571 zniknie też minibufor. | |
572 | |
573 Zawartość znalezionego pliku po chwili pojawia się na ekranie | |
574 i możesz ją edytować. Gdy chcesz zachować zmiany, by je utrwalić, | |
575 wydaj polecenie | |
576 | |
577 C-x C-s zachowaj plik (ang. save). | |
578 | |
579 Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to | |
580 robisz, Emacs zmienia nazwę oryginalnego pliku, dodając na | |
581 końcu jego nazwy znak ~. W ten sposób powstaje zapasowa kopia | |
582 oryginalnego pliku. | |
583 | |
584 Gdy zachowywanie pliku się kończy, Emacs wypisuje jego nazwę u dołu | |
585 ekranu. Pliki powinieneś zachowywać stosunkowo często, aby nie stracić | |
586 za dużo w wypadku załamania systemu. | |
587 | |
588 >> Naciśnij C-x C-s, by zachować dla siebie kopię podręcznika. Emacs | |
589 powinien wypisać "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. | |
590 | |
591 UWAGA: W niektórych systemach naciśnięcie C-x C-s zamraża ekran i w | |
592 rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa | |
593 systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. flow control), | |
594 przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać | |
595 kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w | |
596 rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku | |
597 Emacsa. | |
598 | |
599 Odwiedzić w celu edycji lub odczytu możesz plik istniejący już w | |
600 systemie. Możesz też odwiedzić plik, którego jeszcze nie ma w systemie i | |
601 właśnie w taki sposób tworzy się w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem | |
602 C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniejącej w systemie, wówczas | |
603 Emacs wyświetli puste miejsce, do którego będziesz mógł zacząć wpisywać | |
604 tekst. Gdy zażądasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w | |
605 systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu możesz uważać, że edytujesz | |
606 plik już istniejący. | |
607 | |
608 | |
609 * BUFORY | |
610 -------- | |
611 | |
612 Jeśli za pomocą C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony | |
613 poprzednio pozostanie w Emacsie. Możesz się na niego przełączyć, | |
614 odwiedzając go jeszcze raz za pomocą C-x C-f. W ten sposób możesz | |
615 mieć w Emacsie odwiedzonych jednocześnie wiele plików. | |
616 | |
617 >> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomocą C-x C-f foo <Return>. | |
618 Wpisz w niego jakiś tekst i zachowaj "foo" za pomocą C-x C-s. | |
619 W końcu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wrócić do podręcznika. | |
620 | |
621 Emacs przechowuje tekst każdego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''. | |
622 Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewnątrz Emacsa. By | |
623 zobaczyć listę buforów, które istnieją w Twoim Emacsie, naciśnij | |
624 | |
625 C-x C-b lista buforów (ang. list buffers). | |
626 | |
627 >> Naciśnij C-x C-b. | |
628 | |
629 Zwróć uwagę, że każdy bufor ma własną nazwę, może też mieć skojarzoną z | |
630 nim nazwę pliku, który odwiedza. Niektóre bufory nie odpowiadają żadnemu | |
631 odwiedzanemu plikowi. Na przykład bufor "*Buffer List*" nie odwiedza | |
632 żadnego pliku; zawiera on listę buforów, utworzoną w reakcji na | |
633 naciśnięcie przez Ciebie C-x C-b. KAŻDY tekst, który oglądasz w Emacsie, | |
634 jest zawsze częścią jednego z buforów. | |
635 | |
636 >> Naciśnij C-x 1 by pozbyć się listy buforów. | |
637 | |
638 Jeśli zmieniasz tekst w jakimś pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to | |
639 zawartość tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany, | |
640 które wprowadziłeś, pozostają w Emacsie, w buforze tegoż pliku. | |
641 Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma żadnego wpływu na | |
642 pozostałe. Jest to bardzo przydatne, ale też oznacza, że potrzebny jest | |
643 Ci wygodny sposób zachowywania zawartości buforów. Niewygodne na | |
644 przykład byłoby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba było do | |
645 niego przechodzić za pomocą C-x C-f i dopiero potem wywoływać C-x C-s. | |
646 Dlatego istnieje polecenie: | |
647 | |
648 C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) | |
649 | |
650 W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla każdego z buforów, w którym | |
651 występują nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go | |
652 w tej chwili zachować. | |
653 | |
654 >> Wstaw jakąś linię tekstu, a potem naciśnij C-x s. | |
655 Powinieneś zostać zapytany o to, czy chcesz zachować bufor | |
656 TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdząco, naciskając y. | |
657 | |
658 | |
659 * UŻYWANIE MENU | |
660 --------------- | 1171 --------------- |
661 | 1172 |
662 Jeśli pracujesz na X-terminalu, to u góry okna Emacsa powinieneś zauważyć | 1173 Jeśli pracujesz na X-terminalu, to u góry okna Emacsa powinieneś zauważyć |
663 pasek z menu. Tego menu możesz używać, by wywoływać najczęściej | 1174 pasek z menu. Tego menu możesz używać, by wywoływać najczęściej |
664 potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na początku będziesz | 1175 potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na początku będziesz |
673 wyświetlenie listy wszystkich dostępnych buforów. Do każdego z nich | 1184 wyświetlenie listy wszystkich dostępnych buforów. Do każdego z nich |
674 możesz się przełączyć, wybierając jego nazwę, wyświetloną pod pozycją | 1185 możesz się przełączyć, wybierając jego nazwę, wyświetloną pod pozycją |
675 Buffers. | 1186 Buffers. |
676 | 1187 |
677 | 1188 |
678 * ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEŃ | |
679 ------------------------------ | |
680 | |
681 Poleceń Emacsa jest znacznie, znacznie więcej, niż można by skojarzyć | |
682 z klawiszami klawiatury, uwzględniając nawet kombinacje z META lub Ctrl. | |
683 Emacs radzi sobie z tym problemem, udostępniając polecenia X (ang. | |
684 eXtend). Istnieją dwa rodzaje tych poleceń: | |
685 | |
686 C-x Rozszerzenie o znak. Następuje po nim jeden znak. | |
687 M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Następuje po nim | |
688 pełna, niekiedy długa nazwa polecenia. | |
689 | |
690 Polecenia te są użyteczne, ale używa się ich nie tak często, jak tych, | |
691 których już się nauczyłeś. Miałeś już okazję poznać dwa z nich: C-x C-f, | |
692 służące do odwiedzania plików, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym | |
693 przykładem może być polecenie C-x C-c, które kończy sesję Emacsa. (Nie | |
694 martw się, że w ten sposób stracisz zmiany, które wprowadziłeś do | |
695 tekstów; przed zamknięciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania | |
696 każdego ze zmodyfikowanych plików.) | |
697 | |
698 C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwilę*, tak byś mógł | |
699 wrócić do niej wrócić po jakimś czasie. | |
700 | |
701 W systemach, w których jest to możliwe, C-z zawiesza proces Emacsa; | |
702 powoduje to powrót do powłoki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. | |
703 W najpopularniejszych powłokach możesz wrócić do Emacsa za pomocą | |
704 polecenia `fg' lub `%emacs'. | |
705 | |
706 W systemach, w których nie ma zawieszania procesów, C-z tworzy proces | |
707 podpowłoki (ang. "subshell"), który działa pod Emacsem i daje Ci szansę | |
708 uruchamiania innych programów oraz powrotu do Emacsa po ich skończeniu; w | |
709 systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyjścia z Emacsa i wówczas | |
710 normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyjście z podpowłoki za | |
711 pomocą polecenia "exit". | |
712 | |
713 Polecenia C-x C-c powinieneś używać, gdy masz zamiar się wylogować. | |
714 Zalecane jest także wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przykład przez | |
715 programy obsługujące pocztę elektroniczną lub innego rodzaju narzędzia, | |
716 ponieważ mogą one nie wiedzieć, jak sobie poradzić z zawieszeniem | |
717 Emacsa. Jednakże w zwykłych okolicznościach, jeśli nie musisz | |
718 wylogowywać się z systemu, korzystniej jest zawiesić Emacsa za pomocą | |
719 C-z, niż z niego wyjść. | |
720 | |
721 Istnieje wiele poleceń zaczynających się od C-x. Oto lista tych, | |
722 których już się nauczyłeś: | |
723 | |
724 C-x C-f odwiedź plik | |
725 C-x C-s zachowaj plik | |
726 C-x C-b wyświetl listę buforów | |
727 C-x C-c wyjdź z Emacsa | |
728 C-x u cofnij | |
729 | |
730 Poleceń podawanych za pomocą nazwy używa się jeszcze rzadziej lub używa | |
731 się tylko w niektórych trybach. Przykładem może być polecenie | |
732 replace-string, które zastępuje jeden łańcuch innym w całym tekście. Gdy | |
733 naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ciąg polecenia, wyświetlając na | |
734 dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powinieneś tam wpisać nazwę | |
735 polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, że napisz | |
736 jedynie repl s<Tab>; Emacs dokończy nazwę automatycznie. Wprowadzanie | |
737 nazwy zakończ naciśnięciem klawisza <Return>. | |
738 | |
739 Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: łańcucha, który ma | |
740 zostać zastąpiony, i łańcucha, który ma zostać wstawiony w miejsce tegoż. | |
741 Wpisywanie każdego z tych łańcuchów trzeba zakończyć przyciśnięciem | |
742 klawisza <Return>. | |
743 | |
744 >> Przesuń kursor do czystej linii, dwie linie poniżej tej. | |
745 Naciśnij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>. | |
746 | |
747 Zwróć uwagę, jak ta linia się zmieniła: zastąpiłeś słowem | |
748 ,,zmodyfikuje'' każde wystąpienie słowa z-m-i-e-n-i poniżej początkowej | |
749 pozycji kursora. | |
750 | |
751 | |
752 * AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE | |
753 --------------------------- | |
754 | |
755 Jeśli zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to możesz je stracić w | |
756 wypadku, gdy Twój komputer przestanie działać. By Cię przed tym | |
757 uchronić, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym | |
758 pliku, który ma znak # na początku i na końcu swojej nazwy. Przyjmijmy | |
759 na przykład, że Twój plik nazywa się "hello.c". Odpowiadający mu plik | |
760 zachowywany automatycznie będzie nosił nazwę "#hello.c#". Gdy | |
761 zachowasz plik w zwykły sposób, Emacs skasuje plik | |
762 zachowany automatycznie. | |
763 | |
764 Jeśli Twój komputer przestanie działać, możesz odzyskać Twoje dane z | |
765 pliku automatycznie zachowanego przez zwykłe odwiedzenie tego pliku, | |
766 który edytowałeś (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie | |
767 M-x recover file<Return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to | |
768 dane zachowane automatycznie odzyskasz, jeśli odpowiesz yes<Return>. | |
769 | |
770 | |
771 * OBSZAR ECHA | |
772 ------------- | |
773 | |
774 Jeśli polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, będą one | |
775 pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa | |
776 (ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnią dolną linię ekranu. | |
777 | |
778 | |
779 * LINIA STANU | |
780 ------------- | |
781 | |
782 Linia, która znajduje się bezpośrednio nad obszarem echa, zwana jest | |
783 linią trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do | |
784 następującego: | |
785 | |
786 --:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- | |
787 | |
788 Linia ta podaje użyteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który | |
789 edytujesz. Wiesz już, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik, | |
790 który odwiedziłeś. --NN%-- informuje o bieżącej pozycji wewnątrz | |
791 tekstu; oznacza to, że NN procent tekstu znajduje się ponad górnym | |
792 brzegiem ekranu. Jeśli początek pliku znajduje się na początku | |
793 ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. | |
794 Podobnie dla końca tekstu pojawi się tam napis --Bot-- (ang. bottom). | |
795 Jeśli wyświetlasz tekst na tyle krótki, że mieści się w | |
796 całości na ekranie, to linia trybu będzie zawierała napis --All--. | |
797 | |
798 Litera L, po której występują cyfry, także opisuje Twoją bieżącą | |
799 pozycję: cyfry oznaczają numer linii, na której obecnie ustawiony jest | |
800 kursor. | |
801 | |
802 Gwiazdki blisko początku linii trybu oznaczają, że wprowadziłeś do | |
803 tekstu jakieś zmiany. Tuż po odwiedzeniu, a także po zachowaniu pliku | |
804 nie będzie w tym miejscu gwiazdek, lecz myślniki. | |
805 | |
806 Wewnątrz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w | |
807 którym właśnie jest Emacs. Domyślnym trybem edycji nazywa się | |
808 podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb używanym właśnie w | |
809 tej chwili. Jest to przykład ,,trybu głównego'' (ang. major mode). | |
810 | |
811 Emacs może działać w wielu trybach głównych. Zostały one zaprojektowane, | |
812 aby ułatwić edycję napisów w rozmaitych językach programowania, takich | |
813 jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekstów, jak tryb tekstowy. W danej | |
814 chwili może być aktywny tylko jeden główny tryb pracy i to jego nazwa | |
815 jest wyświetlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest | |
816 "Fundamental". | |
817 | |
818 Każdy z głównych trybów edycyjnych może zmienić zachowanie niektórych | |
819 poleceń. Na przykład w Emacsie istnieją polecenia służące do tworzenia | |
820 komentarzy w programach. Skoro każdy język programowania sam określa, | |
821 jak powinien wyglądać komentarz, to każdy z głównych trybów edycyjnych | |
822 musi wstawiać komentarze w odpowiedni sposób. Trybowi edycyjnemu | |
823 odpowiada nazwa polecenia, które możesz wykonać, by przełączyć się w ten | |
824 tryb lub go wyłączyć. Przykładem może być M-x fundamental-mode, które | |
825 jest poleceniem przełączającym tryb podstawowy. | |
826 | |
827 Jeśli zamierzasz edytować tekst w języku angielskim, taki jak na | |
828 przykład oryginalna wersja tego podręcznika, to prawdopodobnie | |
829 powinieneś użyć trybu tekstowego (ang. text mode). | |
830 | |
831 >> Napisz M-x text-mode<Return>. | |
832 | |
833 Nie musisz się martwić, bo żadne z poleceń, które do tej pory poznałeś, | |
834 nie zmienia Emacsa w poważny sposób. Możesz jednak zauważyć, że teraz | |
835 M-f i M-b traktują apostrofy jako części słów. Poprzednio, w trybie | |
836 podstawowym, polecenia te traktowały apostrofy jako separatory słów. | |
837 | |
838 Główne tryby edycji wprowadzają zwykle subtelne zmiany, takie jak | |
839 opisana powyżej; większość poleceń nadal robi ,,to samo'', chociaż | |
840 być może w troszeczkę inny sposób. | |
841 | |
842 By zobaczyć dokumentację na temat bieżącego głównego trybu edycji, | |
843 naciśnij C-h m. | |
844 | |
845 >> Naciśnij C-u C-v raz lub więcej razy, tak by ta linia znalazła się | |
846 blisko góry ekranu. | |
847 | |
848 >> Naciśnij C-h m, by odczytać dokumentację na temat tego, czym tryb | |
849 tekstowy różni się od trybu podstawowego. | |
850 | |
851 >> Naciśnij q, by usunąć dokumentację trybu z ekranu. | |
852 | |
853 Główne tryby edycji nazywają się właśnie ,,głównymi'', gdyż występują | |
854 także ,,podrzędne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrzędne tryby | |
855 edycji nie są alternatywą dla trybów głównych, lecz jedynie ich | |
856 niewielką modyfikacją. Każdy podrzędny tryb edycji można włączyć lub | |
857 wyłączyć niezależnie od pozostałych trybów podrzędnych, a także | |
858 niezależnie od trybu głównego. Możesz wiec używać jednego, | |
859 kombinacji dowolnych, albo nie używać żadnego trybu podrzędnego. | |
860 | |
861 Jednym z podrzędnych trybów edycji, który jest bardzo użyteczny, | |
862 szczególnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb | |
863 automatycznego wypełniania (ang. auto fill mode). Jeśli jest on | |
864 włączony, to Emacs łamie linie pomiędzy słowami automatycznie, gdy | |
865 podczas wstawiania tekstu linia robi się za szeroka. | |
866 | |
867 Tryb automatycznego wstawiania włącza się na przykład poleceniem M-x | |
868 auto-fill-mode<Return>. Powtórzenie tego polecenie powoduje wyłączenie | |
869 trybu, ponowne powtórzenie --- jego włączenie, i tak dalej. Mówimy, że | |
870 polecenie ,,przełącza tryb''. | |
871 | |
872 >> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstaw potem wiele napisów | |
873 ,,asdf '' tak długo, aż zobaczysz, że linia podzieli na dwie. | |
874 Między literami musisz wstawiać spacje, ponieważ tryb | |
875 automatycznego wypełniania łamie linie tylko tam, gdzie są spacje. | |
876 | |
877 Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale możesz to zmienić | |
878 poleceniem C-x f. Powinieneś poleceniu podać argument liczbowy | |
879 mówiący, w której kolumnie ma zostać ustawiony margines. | |
880 | |
881 >> Wywołaj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f). | |
882 Napisz potem jakiś tekst i zauważ, że Emacs wypełnia linie do | |
883 długości co najwyżej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na | |
884 70 znaków, wywołując jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem. | |
885 | |
886 Jeśli zmieniasz tekst wewnątrz akapitu, to tryb automatycznego | |
887 wypełniania sam z siebie nie wyrówna marginesu. Możesz go wyrównać | |
888 samodzielnie, wydając polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien się | |
889 wówczas znajdować wewnątrz akapitu). | |
890 | |
891 >> Przesuń kursor do poprzedniego akapitu i naciśnij M-q. | |
892 | |
893 | |
894 * SZUKANIE | |
895 ---------- | |
896 | |
897 Emacs potrafi szukać łańcuchów (zwartych ciągów znaków lub słów) | |
898 zarówno wstecz jak i do przodu. Szukanie łańcucha jest poleceniem, | |
899 które przesuwa kursor --- do następnego miejsca, w którym dany | |
900 łańcuch występuje. | |
901 | |
902 Polecenie Emacsa "search" różni się od podobnych poleceń w innych | |
903 edytorach tym, że jest przyrostowe. Znaczy to, że szukanie odbywa | |
904 się w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki łańcucha, który ma zostać | |
905 znaleziony. | |
906 | |
907 Poleceniami rozpoczynającymi szukanie są: C-s dla szukania w przód | |
908 oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZĘ! Nie próbuj ich w tej | |
909 chwili. | |
910 | |
911 Gdy naciśniesz C-s, zauważysz, że w obszarze echa pojawi się | |
912 tekst "I-search". Jest to informacja, że Emacs znajduje się w trybie | |
913 "incremental search" i czeka, byś napisał tekst, który ma znaleźć. | |
914 Naciśnięcie <Return> kończy proces szukania. | |
915 | |
916 >> Rozpocznij teraz szukanie, naciskając C-s. POWOLI, litera po | |
917 literze, napisz słowo kursor, zatrzymując się po każdym znaku | |
918 i obserwując, gdzie zatrzymuje się kursor. Gdy naciśniesz drugie | |
919 r, będzie można powiedzieć, że szukałeś słowa kursor | |
920 jednokrotnie. Naciśnij jeszcze raz C-s, by znaleźć następne | |
921 wystąpienie słowa kursor. Naciśnij teraz cztery razy <Delete> | |
922 i zobacz, co się dzieje z kursorem. Naciśnij <Return>, by skończyć | |
923 szukanie. | |
924 | |
925 Widziałeś, co się działo? Podczas szukania przyrostowego Emacs próbuje | |
926 przejść do miejsca wystąpienia łańcucha, który wpisałeś do tej pory, | |
927 i podświetla go dla Twojej wygody. By znaleźć następne wystąpienie | |
928 słowa kursor, po prostu jeszcze raz naciśnij C-s. Jeśli takiego | |
929 wystąpienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, że szukanie | |
930 ,,skończyło się porażką''. | |
931 | |
932 Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni | |
933 z innymi poleceniami. | |
934 | |
935 UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-s zamraża ekran i w | |
936 rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa | |
937 systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. "flow control"), | |
938 przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać | |
939 kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w | |
940 rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku | |
941 Emacsa. | |
942 | |
943 Jeśli podczas szukania przyrostowego naciśniesz <Delete>, to zauważysz, | |
944 że w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie łańcucha, a | |
945 kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypuśćmy na przykład, że | |
946 nacisnąłeś k i znalazłeś pierwsze wystąpienie tej litery. Jeśli teraz | |
947 naciśniesz u, to kursor przesunie się tuż za najbliższe litery | |
948 ku. Naciśnij teraz <Delete>. Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego | |
949 łańcucha litery u, a kursor wróci do pierwszego wystąpienia litery k. | |
950 | |
951 Jeśli podczas szukania naciśniesz jakiś klawisz w kombinacji z META lub | |
952 Ctrl (z nielicznymi wyjątkami --- znakami, które mają specjalne | |
953 znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie | |
954 przerwane. | |
955 | |
956 C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bieżącą pozycją | |
957 kursora. Jeśli chcesz szukać czegoś położonego w tekście wcześniej, | |
958 to naciśnij C-r. Wszystko, co powiedzieliśmy o poleceniu C-s, stosuje | |
959 się też do C-r, oczywiście w odniesieniu do szukania wstecz. | |
960 | |
961 | |
962 * WIELE OKIEN | |
963 ------------- | |
964 | |
965 Jedną z użytecznych cech Emacsa jest możliwość wyświetlania więcej niż | |
966 jednego okna na raz. | |
967 | |
968 >> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l. | |
969 | |
970 >> Naciśnij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna | |
971 wyświetlają ten podręcznik. Kursor pozostaje w górnym oknie. | |
972 | |
973 >> Naciśnij C-M-v by przewinąć dolne okno. (Jeśli nie masz | |
974 klawisza Meta lub Alt, to naciśnij ESC C-v.) | |
975 | |
976 >> Naciśnij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesunąć kursor do | |
977 dolnego okna. Użyj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewinąć jego | |
978 zawartość. Polecenia, które masz wykonać, odczytuj z górnego okna. | |
979 | |
980 >> Naciśnij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wrócił do górnego okna. | |
981 Kursor w górnym oknie nie zmienił położenia. | |
982 | |
983 Każde okno pamięta położenie swojego kursora, lecz w danej chwili | |
984 tylko jedno z okien wyświetla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne | |
985 stosują się do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane jest | |
986 ,,oknem wybranym''. | |
987 | |
988 Polecenie C-M-v przyda Ci się, gdy będziesz chciał edytować tekst w | |
989 jednym oknie, a drugiego używał jako punktu odniesienia. Dzięki niemu | |
990 kursor może zawsze znajdować się w oknie, którego zawartość edytujesz, a | |
991 Ty możesz przesuwać drugie okno. | |
992 | |
993 C-M-v to przykład kombinacji, który uzyskuje się, wciskając jednocześnie | |
994 klawisze Ctrl i Meta (Alt). Jeśli masz prawdziwy klawisz META (Alt), to | |
995 C-M-v możesz uzyskać przytrzymując jednocześnie Ctrl oraz META (Alt) i | |
996 naciskając v. Nie jest ważne, co zostało naciśnięte wcześniej, Ctrl czy | |
997 META, ponieważ obydwa te klawisze działają jako modyfikatory znaczenia | |
998 znaków. | |
999 | |
1000 Jeśli nie masz klawisza META (Alt) i w jego zastępstwie używasz ESC, to | |
1001 kolejność naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisnąć i | |
1002 puścić ESC, po czym nacisnąć Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadziała. | |
1003 Wynika to z tego, że ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. | |
1004 | |
1005 >> Naciśnij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyć się okna dolnego. | |
1006 | |
1007 (Jeśli nacisnąłbyś C-x 1 w dolnym oknie, to górne by znikło. Możesz | |
1008 sobie to polecenie tłumaczyć jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w | |
1009 którym właśnie jestem''.) | |
1010 | |
1011 Nie musi być tak, że obydwa okna pokazują ten sam bufor. Jeśli użyjesz | |
1012 C-x C-f, by odwiedzić jakiś plik w jednym z nich, to zawartość drugiego | |
1013 się nie zmieni. Z zasady w różnych oknach możesz niezależnie wyświetlać | |
1014 różne pliki. | |
1015 | |
1016 Oto inny sposób używania dwóch okien do wyświetlania dwóch różnych | |
1017 rzeczy: | |
1018 | |
1019 >> Naciśnij C-x 4 C-f i nazwę jednego z Twoich plików. Zakończ | |
1020 wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi się w dolnym | |
1021 oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje. | |
1022 | |
1023 >> Naciśnij C-x o, by wrócić do górnego okna, oraz C-x 1 by usunąć | |
1024 dolne okno. | |
1025 | |
1026 | |
1027 * REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI | |
1028 --------------------------- | |
1029 | |
1030 Czasami możesz znaleźć się w czymś, co nazywa się "rekursywnym | |
1031 poziomem edycji". Możesz to rozpoznać po nawiasach kwadratowych w | |
1032 linii trybu, obejmujących nawiasy okrągłe zawierające nazwę głównego | |
1033 trybu edycji. Mógłbyś na przykład zobaczyć [(Fundamental)] zamiast | |
1034 (Fundamental). | |
1035 | |
1036 By wyjść z rekursywnego poziomu edycji, naciśnij ESC ESC ESC. Jest to | |
1037 ogólnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Możesz go użyć także, | |
1038 by pozbyć się nadmiaru okien albo wyjść z minibufora. | |
1039 | |
1040 >> Naciśnij M-x by wejść do minibufora, potem naciśnij ESC ESC ESC, by | |
1041 z niego wyjść. | |
1042 | |
1043 Aby wyjść z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy użyć C-g. Dzieje | |
1044 się tak dlatego, że klawisz C-g jest używany do anulowania poleceń i | |
1045 argumentów WEWNĄTRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji. | |
1046 | |
1047 | |
1048 SZUKANIE POMOCY | |
1049 --------------- | |
1050 | |
1051 W tym podręczniku dostarczyliśmy tylko tyle informacji, ile jest | |
1052 niezbędne, byś mógł zacząć używać Emacsa. Emacs jest istną kopalnią | |
1053 najróżniejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisać. Będziesz | |
1054 zapewne chciał dowiedzieć się o Emacsie więcej, ponieważ posiada on | |
1055 wiele pożytecznych cech, o których na razie nic nie wiesz. Między innymi | |
1056 jest w nim zaszyte mnóstwo wewnętrznej dokumentacji. Dotrzeć do tej | |
1057 dokumentacji możesz po naciśnięciu kombinacji C-h. | |
1058 | |
1059 By uzyskać pomoc, naciśnij C-h, a potem znak, który określa jakiego | |
1060 rodzaju pomocy oczekujesz. Jeśli poczujesz się NAPRAWDĘ zagubiony, to | |
1061 napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy może Ci | |
1062 dostarczyć. Jeśli naciśniesz C-h, a potem zadecydujesz, że pomoc nie | |
1063 jest Ci jednak potrzebna, to aby anulować zapoczątkowane polecenie C-h, | |
1064 po prostu wciśnij C-g. | |
1065 | |
1066 Najprostszą pomoc możesz uzyskać naciskając C-h c. Naciśnij C-h a potem | |
1067 c, po czym kombinację klawiszy, której znaczenie chcesz poznać; Emacs | |
1068 wyświetli krótki opis polecenia odpowiadającego tej kombinacji. | |
1069 | |
1070 >> Naciśnij C-h c C-p. | |
1071 Powinno to przywołać komunikat, o treści podobnej do | |
1072 | |
1073 C-p runs the command previous-line | |
1074 | |
1075 W ten sposób możesz uzyskać ,,nazwę funkcji'' przypisanej kombinacji | |
1076 klawiszy. Przydaje się to podczas pisania kodu w Lispie, w którym | |
1077 zapisane są rozszerzenia Emacsa; wystarcza to także do przypomnienia | |
1078 Ci, co dane polecenie robi, jeśli widziałeś je już wcześniej, lecz | |
1079 go nie zapamiętałeś. | |
1080 | |
1081 Jako dopełnienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza też wieloznakowe | |
1082 kombinacje klawiszy, na przykład C-x C-s albo (jeśli nie masz klawisza | |
1083 META lub Alt) <ESC>v. | |
1084 | |
1085 | |
1086 By uzyskać więcej informacji na temat polecenia, naciśnij C-h k | |
1087 zamiast C-h c. | |
1088 | |
1089 >> Naciśnij C-h k C-p. | |
1090 | |
1091 To polecenie wyświetla dokumentację na temat danej funkcji oraz jej | |
1092 nazwę w oknie Emacsa. Gdy skończysz śledzić wynik tego polecenia | |
1093 naciśnij C-x 1, by pozbyć się tekstu pomocy. Nie musisz tego robić od | |
1094 razu. Możesz wykonać pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim | |
1095 naciśniesz C-x 1. | |
1096 | |
1097 Oto kilka innych użytecznych wariantów C-h: | |
1098 | |
1099 C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. | |
1100 | |
1101 >> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie całą | |
1102 informacje, jaką Emacs ma na temat funkcji, która implementuje | |
1103 polecenie C-p. | |
1104 | |
1105 Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentację zmiennych, | |
1106 których wartości możesz zmienić, aby dostosować Emacsa do swoich | |
1107 preferencji. Wpisz nazwę zmiennej, gdy Emacs o nią poprosi. | |
1108 | |
1109 | |
1110 C-h a Apropos. Wpisz słowo, a Emacs wypisze listę | |
1111 wszystkich poleceń, których nazwa zawiera to słowo. | |
1112 Polecenia te można wywoływać za pomocą Meta-x. | |
1113 Dla niektórych poleceń Apropos wypisze jedno- lub | |
1114 dwuznakowe sekwencje, które wywołują te polecenia. | |
1115 | |
1116 >> Napisz C-h a file<Return>. Zobaczysz listę wszystkich poleceń, | |
1117 dostępnych za pomocą M-x, które maja słowo "file" w swojej nazwie. | |
1118 Zauważysz tam także polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, | |
1119 umieszczone obok nazw poleceń "find-file" i "write-file". | |
1120 | |
1121 >> Napisz C-M-v, aby przewinąć okno pomocy. Zrób to kilka razy. | |
1122 >> Napisz C-x 1, aby usunąć okno pomocy. | |
1123 | |
1124 C-h i Czytanie elektronicznych podręczników (w formacie Info). To | |
1125 polecenie przełączy Cię do specjalnego bufora o nazwie | |
1126 *info*, gdzie będziesz mógł przeczytać podręczniki | |
1127 dotyczące pakietów zainstalowanych w Twoim | |
1128 systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapoznać się z | |
1129 podręcznikiem Emacsa. Jeżeli nigdy wcześniej nie używałeś | |
1130 trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci możliwości | |
1131 tego trybu. Po tym, jak zapoznasz się z niniejszym krótkim | |
1132 podręcznikiem, w dalszej pracy dostęp do dokumentacji | |
1133 będziesz uzyskiwał właśnie za pomocą Emacs Info. | |
1134 | |
1135 | |
1136 | |
1137 PODSUMOWANIE | 1189 PODSUMOWANIE |
1138 ------------ | 1190 ------------ |
1139 | 1191 |
1140 Pamiętaj, że by wyjść z Emacsa na stałe, trzeba wydać polecenie C-x C-c. | 1192 Pamiętaj, że by wyjść z Emacsa na stałe, trzeba wydać polecenie C-x C-c. |
1141 By wyjść do powłoki na chwilę tak, by jeszcze Do Emacsa wrócić, trzeba | 1193 By wyjść do powłoki na chwilę tak, by jeszcze Do Emacsa wrócić, trzeba |
1142 użyć C-z. (To nie działa pod X-Windows, ponieważ tam nie ma prawdziwego | 1194 użyć C-z. (To nie działa pod X-Windows, ponieważ tam nie ma prawdziwego |
1143 konceptu przejścia na chwilę do powłoki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje'' | 1195 konceptu przejścia na chwilę do powłoki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje'' |
1144 okno Emacsa.) | 1196 okno Emacsa.) |
1145 | 1197 |
1146 Ten podręcznik był pisany tak, by wszyscy nowi użytkownicy mogli go | 1198 Ten samouczek był pisany tak, by wszyscy nowi użytkownicy mogli go |
1147 zrozumieć. Jeśli coś pozostawił niejasnym, nie siedź cicho i nie | 1199 zrozumieć. Jeśli coś pozostawił niejasnym, nie siedź cicho i nie |
1148 obwiniaj siebie, tylko daj nam znać! | 1200 obwiniaj siebie, tylko daj nam znać! |
1149 | 1201 |
1150 | 1202 |
1151 KOPIOWANIE | 1203 KOPIOWANIE |
1152 ---------- | 1204 ---------- |
1153 | 1205 |
1154 Niniejszy podręcznik jest potomkiem w długiej linii podręczników | 1206 Niniejszy samouczek jest potomkiem w długiej linii samouczków |
1155 Emacsa, która rozpoczyna się od tego, który został napisany przez | 1207 Emacsa, która rozpoczyna się od tego, który został napisany przez |
1156 Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Został on zmodyfikowany we | 1208 Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Został on zmodyfikowany we |
1157 wrześniu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizował go w celu uwzględnienia | 1209 wrześniu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizował go w celu uwzględnienia |
1158 pracy pod X-Windows. | 1210 pracy pod X-Windows. |
1159 | 1211 |
1160 Autorem pierwszego tłumaczenia na język polski był Remek Trzaska | 1212 Autorem pierwszego tłumaczenia na język polski był Remek Trzaska |
1161 <remek@npac.syr.edu>, a pomagał mu Ryszard Kubiak | 1213 <remek@npac.syr.edu>, a pomagał mu Ryszard Kubiak |
1162 <rysiek@ipipan.gda.pl>. Tamto tłumaczenie zostało uaktualnione dla | 1214 <rysiek@ipipan.gda.pl>. Tamto tłumaczenie zostało uaktualnione dla |
1163 wersji GNU Emacs 21 przez Beatę Wierzchołowską <beataw@orient.uw.edu.pl> | 1215 wersji GNU Emacs 21 przez Beatę Wierzchołowską <beataw@orient.uw.edu.pl> |
1164 z pomocą Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia <jsbien@mail.uw.edu.pl>. | 1216 z pomocą Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia <jsbien@mail.uw.edu.pl>. |
1165 | 1217 |
1166 Ta wersja podręcznika, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem | 1218 Ta wersja samouczka, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem |
1167 autorskim, ale wolno ją kopiować pod następującymi warunkami: | 1219 autorskim, ale wolno ją kopiować pod następującymi warunkami: |
1168 | 1220 |
1169 Copyright (c) 1985, 1994, 2001 Free Software Foundation | 1221 Copyright (c) 1985, 1994, 2001 Free Software Foundation |
1170 | 1222 |
1171 Zezwala się na wykonywanie lub rozpowszechnianie | 1223 Zezwala się na wykonywanie lub rozpowszechnianie |
1188 używając, tworząc i dzieląc się oprogramowaniem swobodnym. | 1240 używając, tworząc i dzieląc się oprogramowaniem swobodnym. |
1189 | 1241 |
1190 | 1242 |
1191 ;;; Local Variables: | 1243 ;;; Local Variables: |
1192 ;;; mode: fundamental | 1244 ;;; mode: fundamental |
1193 ;;; coding: latin-2-unix | 1245 ;;; coding: latin-2 |
1194 ;;; End: | 1246 ;;; End: |
1195 | 1247 |
1196 | 1248 |
1197 | 1249 |
1250 |