Mercurial > emacs
comparison etc/TUTORIAL.nl @ 88155:d7ddb3e565de
sync with trunk
author | Henrik Enberg <henrik.enberg@telia.com> |
---|---|
date | Mon, 16 Jan 2006 00:03:54 +0000 |
parents | 23a1cea22d13 |
children |
comparison
equal
deleted
inserted
replaced
88154:8ce476d3ba36 | 88155:d7ddb3e565de |
---|---|
1 Copyright (c) 1985 Free Software Foundation, Inc; Zie de voorwaarden onderaan. | 1 Emacs-inleiding. De kopieervoorwaarden staan onderaan. |
2 Je leest nu de Emacs uitleg, zoals vertaald door Pieter Schoenmakers. | 2 |
3 | 3 De meeste Emacs-commando's gebruiken de CONTROL-toets (soms CTRL of CTL |
4 De meeste Emacs commando's gebruiken de CONTROL toets (soms CTRL of CTL | 4 genaamd) en/of de META-toets (soms genaamd EDIT of ALT). In plaats van |
5 genaamd) en/of de META toets (soms genaamd EDIT of ALT). In plaats van | |
6 steeds de volledige naam te noemen, gebruiken we de volgende afkortingen: | 5 steeds de volledige naam te noemen, gebruiken we de volgende afkortingen: |
7 | 6 |
8 C-<chr> betekent: houd de CONTROL toets ingedrukt en type de toets <chr> | 7 C-<ltr> betekent: houd de CONTROL-toets ingedrukt en tik de toets <ltr> |
9 Dus C-f wordt: houd de CONTROL toets ingedrukt en type f. | 8 Dus C-f wordt: houd de CONTROL-toets ingedrukt en tik f. |
10 M-<chr> betekent: houd de META, EDIT of ALT toets ingedrukt en type de | 9 M-<ltr> betekent: houd de META-, EDIT- of ALT-toets ingedrukt en tik |
11 toets <chr>. Als er geen toets META, EDIT of ALT is, kun je ook | 10 de toets <ltr>. Als er geen toets META, EDIT of ALT is, kun |
12 eerst de ESC toets typen, gevolgd door <chr>. We refereren aan | 11 je ook eerst de ESC-toets tikken, gevolgd door <ltr>. We |
13 de ESC toets als <ESC>. | 12 verwijzen naar de ESC-toets als <ESC>. |
14 | 13 |
15 BELANGRIJK: om Emacs te verlaten, type C-x C-c (twee tekens). | 14 BELANGRIJK: om Emacs te verlaten, tik C-x C-c (twee tekens). |
16 De tekens ">>" tegen de linker kantlijn nodigen je uit om een | 15 De tekens ">>" tegen de linkerkantlijn nodigen je uit om een bepaald |
17 bepaald commando te proberen. Bijvoorbeeld: | 16 commando te proberen. Bijvoorbeeld: |
18 <<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>> | 17 <<Blank lines inserted around following line by help-with-tutorial>> |
19 >> Type nu C-v (volgend scherm) om naar het volgende scherm te gaan. | 18 [Lege regels om didactische redenen. Hieronder gaat het verder.] |
20 (Geef nu het commando door de control toets ingedrukt te houden | 19 >> Tik nu C-v (volgend scherm) om naar het volgende scherm te gaan. |
21 terwijl je de v typt.) | 20 (Geef nu het commando door de CONTROL-toets ingedrukt te |
22 Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het | 21 houden terwijl je de v tikt.) Vanaf nu moet je dit steeds |
23 lezen van een scherm. | 22 herhalen als je klaar bent met het lezen van een scherm. |
24 | 23 |
25 Merk op dat er een tweeregelige overlap is als je van een scherm naar | 24 Merk op dat er een overlapping van twee regels is als je van een |
26 het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuiteit bij het lezen van | 25 scherm naar het volgende gaat; dat zorgt voor continuïteit bij het |
27 de tekst. | 26 lezen van de tekst. |
28 | 27 |
29 Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de | 28 Het eerste wat je moet weten, is hoe je je naar verschillende plaatsen |
30 tekst kan bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met | 29 in de tekst kan bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet |
31 C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META toets ingedrukt | 30 gaan: met C-v. Om een scherm terug te gaan, tik je M-v (houd de |
32 en type v, of type <ESC>v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt). | 31 META-toets ingedrukt en tik v, of tik <ESC> v als je geen META-, EDIT- |
33 | 32 of ALT-toets hebt). |
34 >> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v. | 33 |
34 >> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v. | |
35 | 35 |
36 | 36 |
37 * SAMENVATTING | 37 * SAMENVATTING |
38 -------------- | 38 -------------- |
39 | 39 |
40 De volgende commando's zijn handig volledige schermen te bekijken: | 40 De volgende commando's zijn handig om volledige schermen te bekijken: |
41 | 41 |
42 C-v ga een scherm vooruit | 42 C-v Ga een scherm vooruit |
43 M-v ga een scherm terug | 43 M-v Ga een scherm terug |
44 C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst | 44 C-l Maak het scherm schoon en teken alle tekst opnieuw, |
45 opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor | 45 waarbij de regel waarop de cursor staat, op het |
46 staat op het midden van het scherm terecht | 46 midden van het scherm terecht komt. (C-l is |
47 komt. (C-l is control-L, niet control-1.) | 47 CONTROL-L, niet CONTROL-1.) |
48 | 48 |
49 >> Kijk waar de cursor is en onthoud de tekst in zijn omgeving. | 49 >> Kijk waar de cursor staat, en onthoud de tekst er omheen. Tik C-l. |
50 Type C-l. | 50 Zoek de cursor en merk op dat hij nog steeds bij dezelfde tekst |
51 Zoek de cursor en merk op dat 'ie nog steeds bij dezelfde tekst staat. | 51 staat. |
52 | |
53 Als je toetsenbord PageUp- en PageDn-toetsen heeft dan kun je deze ook | |
54 gebruiken om een scherm terug dan wel vooruit te gaan, maar het werken | |
55 met C-v en M-v is efficiënter. | |
52 | 56 |
53 | 57 |
54 * BASISCOMMANDO'S CURSORBEWEGINGEN | 58 * BASISCOMMANDO'S CURSORBEWEGINGEN |
55 ---------------------------------- | 59 ---------------------------------- |
56 | 60 |
57 Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu | 61 Het is handig om je per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je je nu |
58 naar een specifieke plaats op het scherm? | 62 naar een specifieke plaats op het scherm? |
59 | 63 |
60 Er is een aantal manieren waarop je dit kan doen. De basismanier is | 64 Er is een aantal manieren waarop je dit kan doen. Je kan de |
61 m.b.v de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's | 65 pijltjestoetsen gebruiken, maar het is efficiënter om je handen in de |
62 verplaatst de cursor precies een rij of colomn in een bepaalde richting | 66 standaardhouding te laten, en de commando's C-p, C-b, C-f en C-n te |
63 op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de | 67 gebruiken. Elk van deze commando's verplaatst de cursor precies een |
64 richting waarin ze de cursor bewegen: | 68 regel of teken in een bepaalde richting op het scherm. Hier volgt een |
69 figuur met de vier commando's en de richting waarin ze de cursor | |
70 bewegen: | |
65 | 71 |
66 vorige regel, C-p | 72 vorige regel, C-p |
67 : | 73 : |
68 : | 74 : |
69 achteruit, C-b .... huidige cursorpositie .... vooruit, C-f | 75 achteruit, C-b .... huidige cursorpositie .... vooruit, C-f |
70 : | 76 : |
71 : | 77 : |
72 volgende regel, C-n | 78 volgende regel, C-n |
73 | 79 |
74 >> Verplaats, m.b.v. C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van | 80 >> Verplaats, met C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van de |
75 de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het | 81 figuur. Tik dan C-l om de hele figuur in het midden van het |
76 centrum te plaatsen. | 82 centrum te plaatsen. |
77 | 83 |
78 Met een beetje kennis van het engels zijn deze commando's gemakkelijk te | 84 Met een beetje kennis van het Engels zijn deze commando's gemakkelijk |
79 onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de | 85 te onthouden: de p komt van "previous" (vorige), de n van "next" |
80 B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de | 86 (volgende), de b van "backward" (achteruit) en de f van "forward" |
81 basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze CONTINUE | 87 (vooruit). Dit zijn de basiscommando's om de cursor te bewegen, dus |
82 gebruiken: Het is slim als je ze nu leert te gebruiken. | 88 je zult ze VOORTDUREND gebruiken: het is vooruitziend als je ze nu |
83 | 89 leert te gebruiken. |
84 >> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen. | 90 |
85 | 91 >> Tik een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen. |
86 >> Beweeg binnen de regel met C-f (herhaaldelijk) en terug omhoog met C-p | 92 |
87 Let op wat C-P doet als de cursor midden in een regel staan. | 93 >> Beweeg je binnen de regel met C-f (herhaaldelijk) en terug omhoog |
88 | 94 met C-p. Let op wat C-p doet als de cursor midden in een regel |
89 Elke regel eindigt met een Newline teken (het engelse `new line' betekent | 95 staat. |
90 `nieuwe regel'); dit teken scheidt elke regel van de volgende. De laatste | 96 |
91 regel in een bestand moet eigenlijk ook met een Newline eindigen (maar dat | 97 Elke regel eindigt met een Newline-teken (het Engelse "new line" |
92 is niet noodzakelijk voor Emacs ). | 98 betekent "nieuwe regel"); dit teken scheidt elke regel van de |
93 | 99 volgende. De laatste regel in een bestand zou eigenlijk ook met een |
94 >> Type een C-b terwijl de cursor aan het begin van een regel staat. | 100 Newline moeten eindigen (maar dat is niet noodzakelijk voor Emacs). |
95 De cursor zal naar het eind van de vorige regel bewegen, omdat je | 101 |
96 achteruit over het Newline teken gaat. | 102 >> Probeer C-b aan het begin van een regel. De cursor zal zich naar |
97 | 103 het eind van de vorige regel bewegen, omdat je achteruit over het |
98 Net als C-b kan ook C-f over Newline tekens heen bewegen. | 104 Newline teken gaat. |
99 | 105 |
100 >> Type nog wat C-b's zodat je door krijgt waar de cursor is. | 106 Net als C-b kan ook C-f zich over Newline-tekens heen bewegen. |
101 Type dan C-f's om terug naar het einde van de regel te bewegen. | 107 |
102 Een C-f beweegt dan naar de volgende regel. | 108 >> Tik nog een aantal keren het commando C-b, zodat je een gevoel |
103 | 109 krijgt waar de cursor is. Tik dan enkele keren C-f om de cursor |
104 Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt | 110 terug naar het einde van de regel te bewegen. Een verder C-f |
105 zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of | 111 commando beweegt de cursor dan naar de volgende regel. |
106 `schuiven' in goed nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat | 112 |
107 de cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het | 113 Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm |
108 scherm af beweegt. | 114 beweegt, zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet |
109 | 115 "scrollen", of "schuiven" in goed Nederlands. Door te scrollen zorgt |
110 >> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met | 116 Emacs ervoor dat de cursor de gewenste beweging kan maken zonder dat |
111 C-n en zie wat er gebeurt. | 117 de cursor van het scherm af beweegt. |
112 | 118 |
113 Als beweging op karakterbasis te langzaam gaat, kan je ook per woord | 119 >> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen |
114 bewegen. M-f (Meta-f) beweegt een woord vooruit en M-b een woord | 120 met C-n en zie wat er gebeurt. |
115 achteruit. | 121 |
116 | 122 Als de beweging per teken te langzaam gaat, kan je de cursor ook per |
117 >> Type een paar M-f's en M-b's. | 123 woord bewegen. M-f (META-f) beweegt de cursor een woord vooruit en |
118 | 124 M-b een woord achteruit. |
119 Als je midden in een woord staan beweegt M-f naar het eind van het | 125 |
120 woord. Als je op witruimte tussen woorden staat beweegt M-f naar het | 126 >> Tik enkele keren M-f en M-b. |
121 eind van het volgende woord. M-b beweegt analoog, de andere kant op. | 127 |
122 | 128 Als je midden in een woord staat, beweegt M-f de cursor naar het eind |
123 >> Type een paar M-f's en M-b's met tussendoor wat C-f's en C-b's zodat | 129 van het woord. Als je op een witte ruimte tussen twee woorden staat, |
124 je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een woord en | 130 beweegt M-f de cursor naar het eind van het volgende woord. Het |
125 tussen twee woorden. | 131 commando M-b beweegt de cursor analoog de andere kant op. |
126 | 132 |
127 Merk op dat er een analogie zit tussen enerzijds C-f en C-b en | 133 >> Tik enkele keren M-f en M-b en daar tussendoor een paar maal C-f en |
128 anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat Meta tekens | 134 C-b, zodat je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in |
135 een woord en tussen twee woorden. | |
136 | |
137 Merk op dat er een analogie bestaat tussen enerzijds C-f en C-b en | |
138 anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat META-tekens | |
129 gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden, | 139 gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden, |
130 zinnen, paragrafen) terwijl Control tekens te maken hebben met dingen | 140 zinnen, alinea's) terwijl CONTROL-tekens te maken hebben met dingen |
131 die los staan van wat je aan het editen bent (tekens, regels, etc). | 141 die los staan van wat je aan het bewerken bent (tekens, regels, enz.). |
132 | 142 |
133 Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen naar | 143 Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen de |
134 het begin of eind van een regel, terwijl M-a en M-e naar het begin of | 144 cursor naar het begin of eind van een regel, terwijl met M-a, |
135 eind van een zin gaan. | 145 respectievelijk M-e, de cursor naar het begin, respectievelijk het |
136 | 146 eind, van een zin gaat. |
137 >> Probeer een paar C-a's gevolgd door een paar C-e's. | 147 |
138 Probeer een paar M-a's gevolgd door een paar M-e's. | 148 >> Tik enkele keren C-a, en dan een enkele keren C-e. |
139 | 149 Tik een paar maal M-a, en dan enkele keren M-e. |
140 Zie hoe herhaalde C-a's niets doen, terwijl herhaalde M-a's steeds een | 150 |
141 zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig overeenkomen is het gedrag | 151 Bemerk hoe herhaalde C-a commando's niets doen, terwijl herhaalde M-a |
142 van allebei niet onnatuurlijk. | 152 commando's de cursor steeds een zin achteruit bewegen. Alhoewel ze |
143 | 153 niet volledig overeenkomen, is het gedrag van beide heel natuurlijk. |
144 De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder | 154 |
145 lidwoord, `point' in het engels). Anders gezegd: de cursor laat op het | 155 De plaats van de cursor in de tekst wordt "punt" genoemd (zonder |
146 scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat. | 156 lidwoord, "point" in het Engels). Anders gezegd: de cursor laat op |
147 | 157 het scherm de plek zien waar punt in de tekst staat. |
148 Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingsoperaties, | 158 |
149 inclusief die commando's die per woord of zin bewegen: | 159 Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingen, met |
150 | 160 inbegrip van de commando's die de cursor per woord of zin bewegen: |
151 C-f ga een teken vooruit | 161 |
152 C-b ga een teken achteruit | 162 C-f Ga een teken vooruit |
153 | 163 C-b Ga een teken achteruit |
154 M-f ga een woord vooruit | 164 |
155 M-b ga een woord achteruit | 165 M-f Ga een woord vooruit |
156 | 166 M-b Ga een woord achteruit |
157 C-n ga naar de volgende regel | 167 |
158 C-p ga naar de vorige regel | 168 C-n Ga naar de volgende regel |
159 | 169 C-p Ga naar de vorige regel |
160 C-a ga naar het begin van de regel | 170 |
161 C-e ga naar het eind van de regel | 171 C-a Ga naar het begin van de regel |
162 | 172 C-e Ga naar het eind van de regel |
163 M-a ga terug naar het begin van de zin | 173 |
164 M-e ga vooruit naar het eind van de zin | 174 M-a Ga terug naar het begin van de zin |
165 | 175 M-e Ga vooruit naar het eind van de zin |
166 >> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening. | 176 |
167 Deze commando's worden het frequentst gebruikt. | 177 >> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening. Deze |
168 | 178 commando's worden het vaakst gebruikt. |
169 Er zijn nog twee belangrijk cursorbewegingsoperaties: M-< | 179 |
170 (Meta kleiner-dan) beweegt naar het begin van het bestand, | 180 Er zijn nog twee belangrijke cursorbewegingen: M-< (META kleiner-dan) |
171 en M-> (Meta groter-dan) beweegt naar het eind. | 181 beweegt de cursor naar het begin van het bestand, en M-> (META |
172 | 182 groter-dan) beweegt hem naar het eind. |
173 Op de meeste toetsenborden zit de "<" boven de comma, zodat je de Shift | 183 |
174 toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het "<" | 184 Op de meeste toetsenborden zit de '<' boven de komma, zodat je de |
175 teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift gebruiken | 185 Shift-toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om |
176 om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (Meta komma) typen. | 186 het '<'-teken in te tikken. Op deze toetsenborden moet je ook de |
177 | 187 shift gebruiken om M-< in te tikken: zonder shift zou je M-, (META |
178 >> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan. | 188 komma) tikken. |
189 | |
190 >> Tik nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan. | |
179 Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen. | 191 Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen. |
180 | 192 |
181 >> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen. | 193 >> Tik nu M-> om naar het eind van het bestand te springen. |
182 Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen. | 194 Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen. |
183 | 195 |
184 Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft kan je ook die gebruiken om de | 196 Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft, kan je die ook gebruiken om |
185 cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p op zijn | 197 de cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p te |
186 minst te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle | 198 leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle toetsenborden, |
187 toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken | 199 ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken dat wanneer |
188 dat, wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in omgaan met Emacs, | 200 je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in de omgang met Emacs, het |
189 het gebruik van deze CTRL tekens sneller is dan de pijltjestoetsen (omdat | 201 gebruik van de CONTROL-tekens sneller is dan werken met de |
190 je handen in de typehouding kunnen blijven). Ten derde, als je eenmaal | 202 pijltjestoetsen (omdat je handen in de normale tikpositie kunnen |
191 gewend bent aan deze commando's met CTRL tekens, kan je makkelijk andere | 203 blijven). Ten derde, als je eenmaal gewend bent aan deze commando's |
192 geavanceerde cursorbewegingscommandos leren. | 204 met CONTROL-tekens, kan je makkelijk andere gevorderde |
193 | 205 cursorbewegingscommando's leren. |
194 De meeste Emacs commando's accepteren een numeriek argument. Voor de | 206 |
207 De meeste Emacs-commando's accepteren een numeriek argument. Voor de | |
195 meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando | 208 meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando |
196 herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan door voor het | 209 herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan met C-u en |
197 commando, C-u gevolgd door de cijfers van het getal te typen. Als je | 210 vervolgens de cijfers van het getal, vóór het commando. Als je |
198 toetsenbord een META (of EDIT of ALT) toets heeft, is er ook een andere | 211 toetsenbord een META- (of EDIT- of ALT-) toets heeft, is er ook een |
199 manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl je de META toets | 212 andere manier om het getal aan te geven: tik de cijfers terwijl je de |
200 ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te leren omdat die werkt | 213 META toets ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te leren |
201 op elk willekeurig toetsenbord. | 214 omdat die beschikbaar is op elke terminal. |
202 | 215 |
203 Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren. | 216 Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren. |
204 | 217 |
205 >> Probeer eens om met C-n of C-p en een numeriek argument de cursor | 218 >> Probeer eens om met C-n of C-p en een numeriek argument de cursor |
206 met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin | 219 met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin te |
207 te bewegen. | 220 bewegen. |
208 | 221 |
209 Voor de meeste commando's is het numerieke argument het aantal keren dat | 222 Voor de meeste commando's is het numerieke argument het aantal keren |
210 het commando herhaald moet worden. Voor sommige commando's betekent het | 223 dat het commando herhaald moet worden. Voor sommige commando's |
211 echter iets anders, en C-v en M-v vallen hier ook onder. Met een numeriek | 224 betekent het echter iets anders. Verschillende commando's (die je |
212 argument verschuiven deze commando's de tekst het aangegeven aantal regels | 225 totnogtoe niet geleerd hebt) gebruiken het als een vlag -- de |
213 in plaats van (bijna) een heel scherm. Bijvoorbeeld, C-u 4 C-v verschuift | 226 aanwezigheid van een prefix-argument, ongeacht zijn waarde, maakt dat |
214 de tekst 4 regels. | 227 het commando iets anders doet. |
228 | |
229 C-v en M-v vormen een andere uitzondering. Met een numeriek argument | |
230 verschuiven deze commando's de tekst het aangegeven aantal regels in | |
231 plaats van (bijna) een heel scherm. Bijvoorbeeld, C-u 4 C-v | |
232 verschuift de tekst 4 regels. | |
215 | 233 |
216 >> Probeer nu C-u 8 C-v. | 234 >> Probeer nu C-u 8 C-v. |
217 | 235 |
218 Als het goed is is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je het weer | 236 Daarmee zou je tekst 8 regels opgeschoven moeten zijn. Als je terug |
219 terug omlaag wil scrollen kan je een argument aan M-v geven. | 237 omlaag wil scrollen, kan je M-v een argument geven. |
220 | 238 |
221 Als je een windowing systeem gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een | 239 Als je een scherm met vensters gebruikt, zoals X Windows of |
222 lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze | 240 MS-Windows, zou je een grote rechthoek moeten zien aan de linkerkant |
223 rechthoek heet een scrollbar (misschien is `verschuifbalk' een goede | 241 van het Emacs-venster. Deze rechthoek heet een schuifbalk |
224 vertaling). Je kan de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te | 242 ("scrollbar"). Je kan de tekst scrollen door met de muis in de |
225 klikken. | 243 schuifbalk te klikken. |
226 | 244 |
227 >> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de | 245 >> Klik met de middelste muisknop bovenaan het heldere gebied in de |
228 scrollbar. Dit zou de tekst moeten scrollen naar een positie die | 246 schuifbalk. Dit zou de tekst moeten verschuiven naar een positie |
229 afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt. | 247 die afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt. |
230 | 248 |
231 >> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt | 249 >> Beweeg de muis op en neer terwijl je de middelste muisknop |
232 houdt. Je zal zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt. | 250 ingedrukt houdt. Je zal zien dat de tekst met de muis mee heen en |
251 weer scrollt. | |
233 | 252 |
234 | 253 |
235 * ALS EMACS HANGT | 254 * ALS EMACS HANGT |
236 ----------------- | 255 ----------------- |
237 | 256 |
238 Als Emacs niet meer op commando's reageert kan je haar veilig onderbreken | 257 Als Emacs niet meer op commando's reageert, kan je het veilig |
239 door C-g te typen. Je kan C-g gebruiken om een commando te stoppen als | 258 onderbreken door C-g te tikken. Je kan C-g gebruiken om een commando |
240 het te lang duurt om uit te voeren. | 259 te stoppen als het te lang duurt om uit te voeren. |
241 | 260 |
242 Je kan C-g ook gebruiken om een numeriek argument weg te gooien of | 261 Je kan C-g ook gebruiken om een numeriek argument te verwijderen of om |
243 om het begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten. | 262 het begin van een commando dat je niet wilt afmaken, te verwijderen. |
244 | 263 |
245 >> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en | 264 >> Tik nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, |
246 type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar | 265 en tik dan C-g. Tik vervolgens C-f. Het zou de cursor maar één |
247 een positie verplaatst, omdat het argument weggegooid hebt met C-g. | 266 positie mogen verplaatsen, omdat je het argument verwijderd hebt |
248 | 267 met C-g. |
249 Als je per ongeluk een <ESC> typt kan je daarvan komen met een C-g. | 268 |
250 | 269 Als je per ongeluk een <ESC> tikt, kan je dat ongedaan maken met het |
251 | 270 commando C-g. |
252 * ONMOGELIJKE COMMANDO'S | 271 |
253 ------------------------ | 272 |
254 | 273 * UITGESCHAKELDE COMMANDO'S |
255 Sommige Emacs commando's zijn onmogelijk gemaakt zodat beginnende | 274 --------------------------- |
275 | |
276 Sommige Emacs-commando's zijn uitgeschakeld zodat beginnende | |
256 gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren. | 277 gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren. |
257 | 278 |
258 Als je een van de onmogelijke commando's intypt laat Emacs uitleg zien | 279 Als je een van de uitgeschakelde commando's intikt, laat Emacs uitleg |
259 over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk uit | 280 zien over het commando dat je gegeven hebt, en vraagt of je het |
260 wilt voeren. | 281 werkelijk wil uitvoeren. |
261 | 282 |
262 Wanneer je het commando echt wilt uitvoeren, type dan Spatie (de | 283 Wanneer je het commando echt wil uitvoeren, tik dan <SPC> (de |
263 spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaliter wil je het commando niet | 284 spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaal wil je het commando |
264 uitvoeren en beantwoord je de vraag met "n" (van `no' of `nee'). | 285 niet uitvoeren en beantwoord je de vraag met "n" (van "no" of "nee"). |
265 | 286 |
266 >> Type C-x C-l (een onmogelijk commando), | 287 >> Tik C-x C-l (een uitgeschakeld commando), en tik dan n als antwoord |
267 en type dan n als antwoord op de vraag. | 288 op de vraag. |
268 | 289 |
269 | 290 |
270 * VENSTERS | 291 * VENSTERS |
271 ---------- | 292 ---------- |
272 | 293 |
273 Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst. | 294 Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen |
274 We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kan gaan. Op | 295 tekst. We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kan |
275 dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt | 296 gaan. Op dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra |
276 komen en terug kan keren naar simpelweg editen met 1 venster. Het is | 297 vensters af kunt komen en terug kan keren naar het werken met één |
277 eenvoudig: | 298 venster. Het is eenvoudig: |
278 | 299 |
279 C-x 1 een enkel venster (i.e. gooi alle andere vensters weg) | 300 C-x 1 Een enkel venster (dat wil zeggen: verwijder alle |
280 | 301 andere vensters). |
281 Het commando is Control-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het | 302 |
282 venster waar de cursor in staat tot het hele scherm. Alle andere vensters | 303 Het commando is CONTROL-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot |
283 worden weggegooid. | 304 het venster waar de cursor in staat tot het hele scherm. Alle andere |
284 | 305 vensters worden verwijderd. |
285 >> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l. | 306 |
286 >> Type nu Control-h k Control-f. | 307 >> Zet de cursor op deze regel en tik C-u 0 C-l. |
287 Zie hoe dit venster kleiner wordt, terwijl een nieuw venster verschijnt | 308 >> Tik nu C-h k C-f. |
288 om de documentatie van het Control-f commando te laten zien. | 309 Zie hoe dit venster kleiner is geworden, terwijl een nieuw venster |
289 | 310 verschijnt om de documentatie van het C-f commando te laten zien. |
290 >> Type nu C-x 1 en zie het documentatievenster verdwijnen. | 311 |
312 >> Tik nu C-x 1 en zie het documentatievenster verdwijnen. | |
313 | |
314 Dit commando is anders dan de commando's die je tot nu toe geleerd | |
315 hebt aangezien het uit twee tekens bestaat. Het begint met het teken | |
316 CONTROL-x. Er zijn een heleboel commando's die met CONTROL-x | |
317 beginnen. Veel van die commando's hebben te maken met vensters, | |
318 bestanden, buffers, en gelijkaardige dingen. Dergelijke commando's | |
319 bestaan uit twee, drie of vier tekens. | |
291 | 320 |
292 | 321 |
293 * TOEVOEGEN EN WEGHALEN | 322 * TOEVOEGEN EN WEGHALEN |
294 ----------------------- | 323 ----------------------- |
295 | 324 |
296 Als je tekst toe wilt voegen type je die eenvoudigweg in. Tekens die je | 325 Als je tekst toe wil voegen, tik je die eenvoudigweg in. Tekens die |
297 kan zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst | 326 je kan zien, zoals A, 7, * en dergelijke, worden door Emacs als tekst |
298 ge-interpreteerd en meteen aan de tekst toegevoegd. Type <Return> (de | 327 geïnterpreteerd en meteen aan de tekst toegevoegd. Tik <Return> (de |
299 `volgende regel' toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe | 328 "volgende regel"-toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe |
300 regel te beginnen. | 329 regel te beginnen. |
301 | 330 |
302 Je kan het laatste teken dat je intypte weghalen door <Delete> te typen. | 331 Je kan het laatste teken dat je hebt ingetikt weghalen door <Delback> |
303 <Delete> is een toets op het toetsenbord, die misschien ook wel "Del" | 332 te tikken. <Delback> is een toets op het toetsenbord -- dezelfde |
304 heet. In sommige gevallen dient de "Backspace" toets als <Delete>, maar | 333 toets die je normaal gesproken gebruikt, buiten Emacs, om het laatst |
305 niet altijd! | 334 ingetikte teken te wissen. Het is meestal een grote toets, een paar |
306 | 335 rijen boven de <Return>-toets, waar "Delete", "Del" of "Backspace" op |
307 In het algemeen haalt <Delete> het teken dat juist voor de cursorpositie | 336 staat. |
308 staat weg. | 337 |
309 | 338 Als er op die grote toets "Backspace" staat, dan is dat degene die je |
310 >> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar | 339 gebruikt voor <Delback>. Er kan op een andere plaats ook nog een |
311 keer op <Delete> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit | 340 andere toets zijn waarop "Delete" staat, maar dat is niet <Delback>. |
312 bestand verandert; je zal niets veranderen aan de originele versie van | 341 |
313 deze uitleg. Je zit slechts je eigen copie te wijzigen. | 342 In het algemeen haalt <Delback> het teken weg dat juist voor de |
314 | 343 cursorpositie staat. |
315 Als een regel tekst te lang wordt om op een regel op het scherm te laten | 344 |
316 zien dan gaat de regel verder op een volgende schermregel. Een backslash | 345 >> Probeer dit nu: tik een paar letters en haal ze weer weg door een |
317 ("\") in de rechtermarge laat dan zien dat de regel op de volgende | 346 paar keer op <Delback> te drukken. Maak je niet druk over het feit |
347 dat dit bestand verandert; je zal niets veranderen aan de originele | |
348 versie van deze inleiding. Je zit slechts je eigen kopie te | |
349 wijzigen. | |
350 | |
351 Als een regel tekst te lang wordt om helemaal op het scherm getoond te | |
352 worden, dan gaat hij verder op de volgende schermregel. Een backslash | |
353 ("\") in de rechtermarge (of, als je een scherm met vensters gebruikt, | |
354 een kleine gebogen pijl) laat dan zien dat de regel op de volgende | |
318 schermregel verder gaat. | 355 schermregel verder gaat. |
319 | 356 |
320 >> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf | 357 >> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf |
321 toevoegen. Je zal zien dat er een vervolgregel verschijnt. | 358 toevoegen. Je zal zien dat er een vervolgregel verschijnt. |
322 | 359 |
323 >> Type weer wat <Delete>s om zoveel tekens weg te halen tot de regel weer | 360 >> Tik weer enkele keren <Delback> om zoveel tekens weg te halen tot |
324 op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen. | 361 de regel weer op een schermregel past. De vervolgregel zal |
325 | 362 verdwijnen. |
326 Je kan een Newline weggooien als elk ander teken. Als je een Newline | 363 |
327 weggooit voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een | 364 Je kan een Newline zoals elk ander teken verwijderen. Als je een |
328 enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op | 365 Newline verwijdert, voeg je de twee regels waar de Newline tussen |
329 een schermregel past zal ze getoond worden met een vervolgregel. | 366 staat samen tot een enkele regel. Als de regel die het resultaat is |
330 | 367 van deze operatie niet op een schermregel past, zal hij getoond worden |
331 >> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delete>. Dit | 368 met een vervolgregel. |
332 voegt de huidige en vorige regel samen. | 369 |
333 | 370 >> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en tik <Delback>. |
334 >> Type <Return> om de Newline die je net weggooide weer toe te voegen. | 371 Dit voegt de huidige en vorige regel samen. |
335 | 372 |
336 Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs commando's het aantal keren dat | 373 >> Tik <Return> om de Newline die je net verwijderd hebt weer toe te |
337 het herhaald moet worden op kan geven. Dit geldt ook voor gewone tekens. | 374 voegen. |
338 Als je een gewoon teken herhaalt wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd. | 375 |
339 | 376 Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs-commando's het aantal keren |
340 >> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen. | 377 op kan geven, dat ze herhaald moeten worden. Dit geldt ook voor |
341 | 378 gewone tekens. Als je een gewoon teken herhaalt, wordt dat teken |
342 Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te | 379 herhaaldelijk toegevoegd. |
343 corrigeren. Je kan tekst ook per woord of regel weggooien. Hier volgt | 380 |
344 een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen: | 381 >> Probeer dat nu: tik C-u 8 * om ******** toe te voegen. |
345 | 382 |
346 <Delete> haal het teken weg dat voor de cursor staat | 383 Je hebt nu de eenvoudigste manier geleerd om iets in Emacs te tikken |
347 C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat | 384 en fouten te verbeteren. Je kan tekst ook per woord of regel |
348 | 385 verwijderen. Hier volgt een samenvatting van de commando's om tekst |
349 M-<Delete> gooi het woord weg dat voor de cursor staat | 386 te verwijderen: |
350 M-d gooi het woord weg dat achter de cursor staat | 387 |
351 | 388 <Delback> Haal het teken weg dat voor de cursor staat |
352 C-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de regel | 389 C-d Haal het teken weg dat achter de cursor staat |
353 M-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de zin | 390 |
354 | 391 M-<Delback> Verwijder het woord dat voor de cursor staat |
355 Merk op dat <Delete> en C-d met M-<Delete> en M-d de analogie die begon | 392 M-d Verwijder het woord dat achter de cursor staat |
356 met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat | 393 |
357 <Delete> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op | 394 C-k Verwijder alles van de cursor tot het eind van de regel |
358 C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen. | 395 M-k Verwijder alles van de cursor tot het eind van de zin |
359 | 396 |
360 Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt bewaart Emacs de tekst | 397 Merk op dat <Delback> en C-d, met M-<Delback> en M-d de analogie |
361 die je weggooit zodat je haar weer terug kan halen. Weggegooide tekst | 398 verder trekken, die begon met C-f en M-f (waarbij we voor het gemak |
362 terughalen heet "yanken". Je kan weggegooide tekst terugbrengen op de | 399 even vergeten dat <Delback> niet echt een CONTROL-teken is). C-k en |
363 plaats waar je haar hebt weggegooid of op een andere plaats in de tekst. | 400 M-k lijken enigzins op C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen. |
364 Je kan ook meerdere keren yanken om er meedere copi-en van te maken. Het | 401 |
365 yank-commando is C-y. | 402 Je kunt ook op één uniforme manier een willekeurig deel van de tekst |
366 | 403 verwijderen. Beweeg daartoe naar één kant van het gedeelte dat je |
367 Merk op dat er een verschil is tussen het weghalen en weggooien van iets: | 404 wilt verwijderen en tik C-@ of C-<SPC>. (<SPC> is de spatiebalk.) |
368 iets dat je hebt weggooid kan je terugbrengen, maar iets dat je hebt | 405 Beweeg daarna naar de andere kant en tik C-w. Dat verwijdert alle |
369 weggehaald niet. (In het engels is het verschil tussen `killing' en | 406 tekst tussen de twee posities. |
370 `deleting' duidelijker dan tussen de nederlandse vertaling `weggooien' en | 407 |
371 `weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan | 408 >> Beweeg de cursor naar de J aan het begin van de vorige alinea. |
372 een enkel teken, Newline of spatie verwijderen deze tekst bewaren zodat ze | 409 >> Tik C-<SPC>. Emacs toont nu de mededeling "Mark set" ("Markering |
373 geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een | 410 geplaatst") onderaan het scherm. |
374 enkel teken weghalen. | 411 >> Plaats de cursor op de n van "kant" op de tweede regel van de |
375 | 412 alinea. |
376 >> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leef is. | 413 >> Tik C-w. Dit zal de tekst vanaf de J tot vlak voor de n |
377 Type C-k om de tekst op die regl weg te gooien. | 414 verwijderen. |
378 >> Type C-k een tweede keer. Nu gooit dit commando het Newline teken | 415 |
379 weggooit. | 416 Er is een verschil tussen iets weghalen en iets verwijderen: iets dat |
380 | 417 je hebt verwijderd, kan je terugbrengen, maar iets dat je hebt |
381 Merk op hoe een enkele C-k de inhoud van een regel weggooit, een tweede | 418 weggehaald niet. (In het Engels is het verschil tussen "killing" en |
382 C-k de regel zelf zodat alle volgende regels een regel omhoog komen. Het | 419 "deleting" duidelijker dan tussen de Nederlandse vertalingen |
383 numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven aantal regels zal | 420 "verwijderen" en "weghalen".) Verwijderde tekst terughalen heet |
384 worden weggegooid, inclusief de inhoud. Dit is meer dan simpelweg | 421 "yanken". In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan |
385 herhaling: C-u 2 C-k gooit twee regels weg, terwijl tweemaal C-k typen dat | 422 een enkel teken, Newline of spatie verwijderen, deze tekst bewaren |
386 niet doet. | 423 zodat hij geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's |
387 | 424 die slechts een enkel teken weghalen. |
388 Om de laatst weggegooide tekst terug te halen naar de plaats waar de | 425 |
389 cursor nu op staat (te yanken), type C-y. | 426 >> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leeg is. |
390 | 427 Tik C-k om de tekst op die regel te verwijderen. |
391 >> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken. | 428 >> Tik C-k een tweede keer. Nu verwijdert dit commando het |
429 Newline-teken. | |
430 | |
431 Merk op hoe een enkel C-k commando de inhoud van een regel verwijdert, | |
432 een tweede C-k commando de regel zelf zodat alle volgende regels een | |
433 regel omhoog komen. Het numerieke argument is voor C-k bijzonder: het | |
434 aangegeven aantal regels zal worden verwijderd, inclusief de inhoud. | |
435 Dit is meer dan simpelweg herhaling: C-u 2 C-k verwijdert twee regels, | |
436 terwijl tweemaal C-k tikken dat niet doet. | |
437 | |
438 Om de laatst verwijderde tekst terug te halen naar de plaats waar de | |
439 cursor nu op staat (te yanken), tik C-y. | |
440 | |
441 >> Probeer het nu: tik C-y om de tekst te yanken. | |
392 | 442 |
393 Het is alsof je met C-y iets uit de prullenbak haalt wat je net had | 443 Het is alsof je met C-y iets uit de prullenbak haalt wat je net had |
394 weggegooid. Merk op dat verschillende C-k's achter elkaar alle regels | 444 verwijderd. Merk op dat verschillende C-k's achter elkaar alle regels |
395 die weggegooid worden bij elkaar bewaart zodat een enkele C-y die regels | 445 die verwijderd worden, bij elkaar bewaart zodat een enkele C-y die |
396 in een keer terugbrengt. | 446 regels in een keer terugbrengt. |
397 | 447 |
398 >> Probeer het nu: type C-k een paar keer. | 448 >> Probeer het nu: tik C-k een paar keer. |
399 | 449 |
400 Om de weggegooide tekst terug te halen: | 450 Om de verwijderde tekst terug te halen: |
401 | 451 |
402 >> Type C-y. Beweeg de cursor wat regels naar beneden en type weer C-y. | 452 >> Tik C-y. Beweeg de cursor enkele regels naar beneden en tik weer |
403 Je ziet nu hoe je tekst kan copieren. | 453 C-y. Je ziet nu hoe je tekst kan kopiëren. |
404 | 454 |
405 Wat nu te doen als je wat tekst terug wilt brengen, maar je hebt intussen | 455 Wat moet je doen als je wat tekst terug wilt brengen, maar je intussen |
406 al iets anders weggegooid? C-y zou datgene terugbrengen wat je het | 456 al iets anders verwijderd hebt? C-y zou datgene terugbrengen wat je |
407 recentst hebt weggegooid. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren | 457 het recentst hebt verwijderd. Gelukkig is de voorgaande tekst niet |
408 gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt | 458 verloren gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y |
409 om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst | 459 hebt getikt om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt |
410 met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om | 460 M-y die tekst met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt |
411 tekst terug te halen die je steeds langer geleden hebt weggegooid. Als je | 461 M-y herhalen om tekst terug te halen die je al langer geleden hebt |
412 de tekst te pakken hebt die je zocht hoe je niets te doen om die daar te | 462 weggegooid. Als je de tekst te pakken hebt die je zocht, hoef je |
413 houden. Je kan gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst met rust | 463 niets te doen om die daar te houden. Je kan gewoon verder werken en |
414 laten. | 464 de teruggehaalde tekst met rust laten. |
415 | 465 |
416 Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de recentst | 466 Als je M-y vaak genoeg tikt kom je terug waar je begon, bij de laatst |
417 weggegooide tekst. | 467 verwijderde tekst. |
418 | 468 |
419 >> Gooi een regel weg, beweeg de cursor wat, en gooi nog een regel weg. | 469 >> Verwijder een regel, beweeg de cursor wat, en verwijder nog een |
420 Type C-y om de tweede regel die je weggooide terug te halen. | 470 regel. Tik C-y om de tweede regel die je verwijderde, terug te |
421 Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel | 471 halen. Tik nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste |
422 die je weggooide. | 472 regel die je verwijderde. Tik nog enkele keren M-y en zie wat er |
423 Type nog wat M-y's en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de | 473 langs komt. Herhaal dit tot de tweede regel weer langs komt, en |
424 tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer. | 474 dan nog een paar keer. Je kan ook experimenteren met positieve en |
425 Je kan ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan | 475 negatieve argumenten bij M-y. |
426 M-y. | |
427 | 476 |
428 | 477 |
429 * HERSTELLEN | 478 * HERSTELLEN |
430 ------------ | 479 ------------ |
431 | 480 |
432 Als je de tekst veranderd hebt en je daar toch niet tevreden mee bent, | 481 Als je de tekst veranderd hebt en je daar toch niet tevreden mee bent, |
433 dan kan je de verandering ongedaan maken met het herstel commando, C-x u. | 482 dan kan je de verandering ongedaan maken met het herstelcommando, C-x |
434 | 483 u. |
435 Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van | 484 |
436 een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds | 485 Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn |
437 eerdere commando's hersteld. | 486 van een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te tikken, worden |
438 | 487 steeds eerdere commando's hersteld. |
439 Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen, | 488 |
440 zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg | 489 Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet |
441 de ingetypte letter aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd | 490 wijzigen, zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's |
442 in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder C-x u's hoeft te | 491 die simpelweg het ingetikte teken aan de tekst toevoegen, worden |
443 type om het toevoegen van teksts te herstellen. | 492 meestal gegroepeerd in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je |
444 | 493 minder vaak het commando C-x u hoeft te tikken om teksttoevoegingen te |
445 >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou ze weer moeten verschijnen. | 494 herstellen. |
446 | 495 |
447 C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat | 496 >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou hij weer moeten |
448 op, maar is makkelijker om een paar keer achter elkaar te typen. Een | 497 verschijnen. |
449 nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan niet | 498 |
450 triviaal is. Dat is ook de reden het alternatief, C-x u. Op sommige | 499 C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde |
451 terminals kan je C-_ typen door te doen alsof je C-/ typt. | 500 resultaat op, maar is makkelijker om een paar keer achter elkaar te |
452 | 501 tikken. Een nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het |
453 Een numeriek argument aan C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan. | 502 intikken ervan niet gebruiksvriendelijk is. Dat is ook de reden voor |
503 het alternatief, C-x u. Op sommige terminals kan je C-_ tikken door | |
504 "/" te tikken terwijl je de CONTROL-toets ingedrukt houdt. | |
505 | |
506 Een numeriek argument bij C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen | |
507 aan. | |
454 | 508 |
455 | 509 |
456 * BESTANDEN | 510 * BESTANDEN |
457 ----------- | 511 ----------- |
458 | 512 |
459 Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de | 513 Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan, moet je de |
460 tekst in een bestand bewaren (`to save a file' in het engels). Als je | 514 tekst in een bestand stoppen ("to save a file" in het Engels). Als je |
461 dat niet doet ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je uit | 515 dat niet doet, ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je |
462 Emacs gaat. Je kan een bestand veranderen door het bestand `bezoeken'. | 516 Emacs verlaat. Je kan een bestand veranderen door het bestand te |
463 (Ook wel `vinden'; `finding' of `visiting' in het engels.) | 517 "bezoeken". (Ook wel "vinden"; "finding" of "visiting" in het |
464 | 518 Engels.) |
465 Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand | 519 |
466 in Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het | 520 Een bestand bezoeken betekent dat je de inhoud van dat bestand in |
467 veranderen bent. Echter, deze veranderingen zijn slechts tijdelijk | 521 Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het |
468 zolang je het bestand niet bewaart. Op deze manier kan je nooit per | 522 veranderen bent. Deze veranderingen zijn echter slechts tijdelijk |
523 zolang je het bestand niet opslaat. Op deze manier kan je nooit per | |
469 ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs | 524 ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs |
470 als je het bestand bewaart, zorgt Emacs ervoor dat het originele | 525 als je het bestand opslaat, zorgt Emacs ervoor dat het originele |
471 bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het | 526 bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het |
472 geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo'n goed plan | 527 geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo goed waren. |
473 waren. | 528 |
474 | 529 Bij de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en eindigt |
475 In de buurt van de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en | 530 met streepjes, met aan het begin "-1:-- TUTORIAL.nl" of iets |
476 eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets | 531 dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het |
477 dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand | 532 bestand zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je |
478 zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand | 533 een bestand dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen kopie van de |
479 dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen copie van de nederlandstalige | 534 Nederlandstalige Emacs-inleiding ("tutorial" in het Engels). Als je |
480 Emacs uitleg (`tutorial' in het engels). Als je in Emacs een bestand | 535 in Emacs een bestand bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd |
481 bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats. | 536 op deze plaats. |
482 | 537 |
483 De commando's om een bestand te bezoek of te bewaren zijn anders dan de | 538 Iets bijzonders aan het commando om een bestand te bezoeken, is dat je |
484 commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee | 539 aan moet geven welk bestand je wil. Dit heet dat het commando "een |
485 tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een | 540 argument van de gebruiker vraagt"; in dit geval de naam van het |
486 heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's | 541 bestand. Nadat je het commando |
487 hebben te maken met bestanden, buffers, en daaraan gerelateerde zaken. | 542 |
488 Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens. | 543 C-x C-f Bezoek bestand (met de f van "find file"). |
489 | 544 |
490 Nog iets bijzonders aan het commando om een bestand te bezoeken is dat | 545 hebt getikt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je |
491 je aan moet geven welk bestand je wilt. Dit heet dat het commando "een | 546 intikt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die |
492 argument van de gebruiker vraagt"; in dit geval de naam van het bestand. | 547 regel voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet hij de minibuffer. |
493 Nadat je het commando | 548 Je kan gewone Emacs commando's gebruiken om de bestandsnaam te |
494 | 549 veranderen. |
495 C-x C-f bezoek bestand (met de f van `find file') | 550 |
496 | 551 Tijdens het invoeren van de bestandsnaam (of om het even welke invoer |
497 hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je | 552 in de minibuffer) kan je het commando afbreken met C-g. |
498 intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel | 553 |
499 voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kan de | 554 >> Tik C-x C-f gevolgd door C-g. Dit commando breekt de minibuffer af |
500 gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen. | 555 en ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte. |
501 | 556 Het resultaat is dat je geen bestand bezoekt. |
502 Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat | 557 |
503 voor minibuffer invoer) kan je het commando afbreken met C-g. | 558 Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, tik dan <Return> om het |
504 | 559 commando af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk |
505 >> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit breekt de minibuffer af en | 560 en haalt het bestand op dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f |
506 ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte. | 561 commando daarmee klaar is, verdwijnt de minibuffer. |
507 Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt. | 562 |
508 | 563 Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en |
509 Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het | 564 kan je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, tik |
510 af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en bezoekt | 565 dan het commando |
511 het bestand dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando klaar is, | 566 |
512 verdwijnt de minibuffer. | 567 C-x C-s Sla bestand op (met de s van "save file"). |
513 | 568 |
514 Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kan | 569 Dit commando slaat de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand |
515 je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het | 570 op. De eerste keer dat je dit doet, slaat Emacs het originele bestand |
516 commando | 571 onder een andere naam op, zodat het niet verloren gaat. De nieuwe |
517 | 572 naam bestaat uit de oude bestandsnaam gevolgd door een "~". |
518 C-x C-s bewaar bestand (met de s van `save file') | 573 |
519 | 574 Als Emacs het bestand heeft opgeslagen, laat het de naam van het |
520 Dit bewaart de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand. De eerste | 575 bestand zien. Het is een goede gewoonte een bestand regelmatig op te |
521 keer dat je dit doet bewaart Emacs het originele bestand onder een andere | 576 slaan zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of |
522 naam zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de oude | 577 crasht. |
523 naam gevolgd door een "~". | 578 |
524 | 579 >> Tik C-x C-s, om je kopie van deze inleiding op te slaan. Als het |
525 Als Emacs klaar is het bestand te bewaren laat ze de naam van het bestand | 580 goed is verschijnt "Wrote ...TUTORIAL.nl" op de onderste |
526 zien. Het is een goede gewoonte een bestand redelijk vaak te bewaren | 581 schermregel. |
527 zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht. | 582 |
528 | 583 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x |
529 >> Type C-x C-s, om je copie van deze uitleg te bewaren. Als het goed is | 584 C-s tikt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van |
530 verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel. | 585 de machine waarop je werkt die te maken heeft met "flow control". Met |
531 | 586 C-s stopt de "flow" en komt niets meer van wat je tikt bij Emacs |
532 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s | 587 terecht. Om deze situatie te herstellen, tik C-q. Lees daarna het |
533 typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de | 588 hoofdstuk "Spontaneous Entry to Incremental Search" in het |
534 machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s | 589 Emacs-handboek over hoe je moet omgaan met deze situatie. |
535 stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om | 590 |
536 deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry | 591 Je kan een bestaand bestand bezoeken om het te bekijken of het te |
537 to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan | 592 wijzigen. Je kan ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit |
538 met deze situatie. | 593 is de manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het |
539 | 594 bestand, dat eerst leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de |
540 Je kan een bestaand bestand bezoeken, om het te bekijken of het te | 595 tekst opslaat, wordt het bestand werkelijk gecreëerd, met de tekst als |
541 wijzigen. Je kan ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is | 596 inhoud. Vanaf dat moment ben je dus bezig met een bestaand bestand. |
542 de manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat | |
543 initieel leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst bewaart | |
544 wordt het bestand werkelijk gecreeerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat | |
545 moment ben je dus bezig met een bestaand bestand. | |
546 | 597 |
547 | 598 |
548 * BUFFERS | 599 * BUFFERS |
549 --------- | 600 --------- |
550 | 601 |
551 Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand | 602 Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f, blijft het eerste |
552 gewoon in Emacs. Je kan naar dat bestand terug door het gewoon nog een | 603 bestand gewoon in Emacs. Je kan naar dat bestand terug door het |
553 keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kan je een behoorlijk aantal | 604 gewoon nog een keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kan je |
554 bestanden in Emacs krijgen. | 605 een behoorlijk aantal bestanden in Emacs krijgen. |
555 | 606 |
556 >> Cre-eer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo | 607 >> Creëer een bestand dat "foo" heet door te tikken: C-x C-f foo |
557 <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe, wijzig haar, en bewaar "foo" | 608 <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe, wijzig hem, en sla "foo" op |
558 door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om | 609 door C-x C-s te tikken. Tik hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om |
559 weer hier, in de uitleg, terug te komen. | 610 weer hier, in de inleiding, terug te komen. |
560 | 611 |
561 Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer" | 612 Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een |
562 genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer | 613 "buffer" genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een |
563 gemaakt. Om een lijst van de huidige buffers te zien, type | 614 nieuwe buffer gemaakt. Om een lijst van de huidige buffers te zien, |
564 | 615 tik |
565 C-x C-b laat de bufferlijst zien | 616 |
617 C-x C-b Laat de bufferlijst zien | |
566 | 618 |
567 >> Probeer C-x C-b nu. | 619 >> Probeer C-x C-b nu. |
568 | 620 |
569 Zie dat elke buffer een naam heeft en mogelijk ook een bestandsnaam; dit | 621 Bemerk dat elke buffer een naam heeft en mogelijk ook een |
570 is de naam van het bestand waarmee de buffer overeenkomt. Sommige buffers | 622 bestandsnaam; dit is de naam van het bestand waarmee de buffer |
571 hebben niets met een bestand te maken. Bijvoorbeeld, de buffer die | 623 overeenkomt. ALLE tekst die je in een Emacs venster ziet is altijd |
572 "*Buffer List*" heet heeft geen bestand. Die buffer is de buffer die de | 624 onderdeel van een of andere buffer. |
573 lijst bevat die door C-x C-b gemaakt wordt. ALLE tekst die je in een | 625 |
574 Emacs venster ziet is altijd onderdeel van een of andere buffer. | 626 >> Tik C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen. |
575 | 627 |
576 >> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen. | 628 Wanneer je met meerdere buffers werkt, dan is op elk moment slechts |
629 één van die buffers "actueel". De actuele buffer is degene die je aan | |
630 het bewerken bent. Als je een andere buffer wilt bewerken, dan moet | |
631 je daarnaar "omschakelen". Als je wilt omschakelen naar een buffer | |
632 die overeenkomt met een bestand, dan kun je dit doen door dat bestand | |
633 opnieuw te bezoeken met C-x C-f. Er is ook een makkelijkere manier: | |
634 gebruik het commando C-x b. Dit commando vraagt je naar de naam van | |
635 de buffer. | |
636 | |
637 >> Tik C-x b foo <Return> om terug te gaan naar de buffer "foo" die de | |
638 tekst van het bestand "foo" bevat. Tik vervolgens C-x b TUTORIAL | |
639 <Return> om terug te komen naar deze Emacs-inleiding. | |
640 | |
641 Meestal is de naam van de buffer gelijk aan de naam van het bestand | |
642 (minus de naam van de directory). Dit klopt echter niet altijd. De | |
643 lijst met buffers die je maakt met C-x C-b laat je altijd de naam van | |
644 elke buffer zien. | |
645 | |
646 ALLE tekst die je ziet in een venster van Emacs is altijd onderdeel | |
647 van een of andere buffer. Sommige buffers komen niet overeen met een | |
648 bestand. De buffer genaamd "*Buffer List*" heeft bijvoorbeeld geen | |
649 bijbehorend bestand. Deze buffer bevat de lijst met buffers die je | |
650 gemaakt hebt met C-x C-b. Ook de buffer "*Messages*" heeft geen | |
651 geassocieerd bestand; deze buffer bevat de mededelingen die Emacs je | |
652 op de onderste regel toonde. | |
653 | |
654 >> Tik C-x b *Messages* <Return> om de buffer met mededelingen te | |
655 bekijken. Tik daarna weer C-x b TUTORIAL <Return> om terug te | |
656 keren naar deze buffer met de Emacs-inleiding | |
577 | 657 |
578 Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand | 658 Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand |
579 bezoekt dan wordt het eerste bestand niet bewaard. De wijzigingen blijven | 659 bezoekt, wordt het eerste bestand niet opgeslagen. De wijzigingen |
580 in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het cre-eren of | 660 blijven in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het creëren |
581 modificeren van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de | 661 of veranderen van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect |
582 eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige | 662 op de eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een |
583 manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend | 663 eenvoudige manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou |
584 zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te | 664 erg vervelend zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f |
585 kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we | 665 om het dan te kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we het commando: |
586 | 666 |
587 C-x s bewaar een paar buffers | 667 C-x s Sla een paar buffers op |
588 | 668 |
589 C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet | 669 C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet |
590 opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren. | 670 opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren. |
591 | 671 |
592 >> Voeg een wat tekst toe en type C-x s. | 672 >> Voeg wat tekst toe en tik C-x s. |
593 Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren. | 673 Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren. |
594 Bewantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van | 674 Beantwoord deze vraag positief door een "y" in te tikken (de y van |
595 "yes", engels voor "ja"). | 675 "yes", Engels voor "ja"). |
596 | 676 |
597 | 677 |
598 * UITGEBREIDE COMMANDO'S | 678 * UITGEBREIDE COMMANDO'S |
599 ------------------------ | 679 ------------------------ |
600 | 680 |
601 Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het | 681 Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het |
602 toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de | 682 toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de |
603 control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X | 683 CONTROL- of META-toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met |
604 commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt in | 684 het X commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando |
605 twee smaken: | 685 komt voor in twee smaken: |
606 | 686 |
607 C-x teken eXtensie; wordt gevolgd door een teken | 687 C-x Tekenuitbreiding. Gevolgd door een teken. |
608 M-x genaamd commando eXtensie; wordt gevolgd door een naam. | 688 M-x Commando-naam-uitbreiding. Wordt gevolgd door een naam. |
609 | 689 |
610 Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt | 690 Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder |
611 dan de commando's die tot nu toe uitgelegd zijn. Je hebt al twee van deze | 691 gebruikt dan de commando's die je tot nu toe al geleerd hebt. Je hebt |
612 commando's gezien: C-x C-f om een bestand te bezoeken, en C-x C-s om het | 692 al enkele van deze commando's gezien: C-x C-f om een bestand te |
613 te bewaren. Een ander voorbeeld is het commando om Emacs te verlaten: dit | 693 bezoeken en C-x C-s om het te bewaren, bijvoorbeeld. Een ander |
614 is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen | 694 voorbeeld is het commando om Emacs te verlaten: dit is C-x C-c. (Maak |
615 die niet bewaard zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt | 695 je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen die niet |
616 bewaren voordat Emacs daadwerkelijk eindigt.) | 696 opgeslagen zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt bewaren |
617 | 697 voordat Emacs helemaal eindigt.) |
618 C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer | 698 |
619 terug kan keren in dezelfde Emacs sessie. | 699 C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna |
620 | 700 weer terug kan keren in dezelfde Emacs-sessie. |
621 Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer | 701 |
622 terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kan je | 702 Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt |
623 Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs". | 703 weer terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste |
624 | 704 shells kan je Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met |
625 Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten | 705 "%emacs". |
626 cre-eert C-z een subshell onder Emacs om je zo in de gelegenheid te | 706 |
627 stellen andere programma's uit te voeren en daarna weer in Emacs terug te | 707 Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te |
628 keren; Emacs wordt dus niet werkelijk verlaten. In dit geval is het | 708 zetten, creëert C-z een subshell onder Emacs om je zo in de |
629 shellcommando "exit" de normale manier om de subshell te verlaten en in | 709 gelegenheid te stellen andere programma's uit te voeren en daarna weer |
630 Emacs terug te keren. | 710 in Emacs terug te keren; Emacs wordt dus niet werkelijk verlaten. In |
631 | 711 dit geval is het shellcommando "exit" de normale manier om de subshell |
632 Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is | 712 te verlaten en in Emacs terug te keren. |
633 ook het juiste commando om Emacs te be-eindigen wanneer Emacs opgestart | 713 |
634 was door een mail programma of iets dergelijks, aangezien die misschien | 714 Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het |
635 niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het | 715 is ook het juiste commando om Emacs te beëindigen wanneer Emacs |
636 echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten, | 716 opgestart was door een mail-programma of iets dergelijks, aangezien |
637 behalve als je uit wilt loggen natuurlijk. | 717 die misschien niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal |
638 | 718 gezien is het echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs |
639 Er bestaan vele C-x commando's. Hier is een lijst van degene die je nu al | 719 te verlaten, behalve als je uit wilt loggen natuurlijk. |
640 kent: | 720 |
641 | 721 Er bestaan vele C-x commando's. Hier is een lijst van degene die je |
642 C-x C-f bezoek bestand | 722 nu al kent: |
643 C-x C-s bewaar bestand | 723 |
644 C-x C-b laat bufferlijst zien | 724 C-x C-f Bezoek bestand |
645 C-x C-c verlaat Emacs | 725 C-x C-s Sla bestand op |
646 C-x u herstel | 726 C-x s Sla een paar buffers op |
647 | 727 C-x C-b Laat bufferlijst zien |
648 Genaamde uitgebreide commando's worden nog minder vaak gebruikt, of worden | 728 C-x b Schakel naar een buffer |
649 alleen onder bepaalde omstandigheden gebruikt. Een voorbeeld is het | 729 C-x C-c Verlaat Emacs |
650 commando replace-string, dat in de hele tekst een string vervangt door een | 730 C-x 1 Een enkel venster |
651 andere string (`to replace' betekent `vervangen'). Als je M-x typt echoot | 731 C-x u Herstel |
652 Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van het commando | 732 |
653 intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon "repl s<TAB>" typt | 733 Commando-naam-bevelen worden nog minder vaak gebruikt, of alleen onder |
654 maakt Emacs de naam zelf af. Be-eindig het commando met <Return>. | 734 bepaalde omstandigheden. Een voorbeeld is het commando |
735 replace-string, dat in de hele tekst een string vervangt door een | |
736 andere string ("to replace" betekent "vervangen"). Als je M-x tikt, | |
737 toont Emacs onderaan het scherm "M-x" en moet je de naam van het | |
738 commando intikken, in dit geval "replace-string". Als je gewoon | |
739 "repl s<TAB>" tikt maakt Emacs de naam zelf af. Beëindig het commando | |
740 met <Return>. | |
655 | 741 |
656 Het replace-string commando heeft twee argumenten nodig: de string die | 742 Het replace-string commando heeft twee argumenten nodig: de string die |
657 vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden. | 743 vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden. |
658 Je sluit elk argument af met <Return>. | 744 Je sluit elk argument af met <Return>. |
659 | 745 |
660 >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze. | 746 >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze regel. |
661 Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>. | 747 Tik dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>. |
662 | 748 |
663 Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elk voorkomen van | 749 Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elk voorkomen |
664 het woord g-e-w-i-j-z-i-g-d vervangen door "veranderd"; beginnend op | 750 van het woord g-e-w-i-j-z-i-g-d vervangen door "veranderd"; te |
665 de plek waar de cursor staat. | 751 beginnen op de plek waar de cursor staat. |
666 | 752 |
667 | 753 |
668 * AUTOMATISCH BEWAREN | 754 * AUTOMATISCH BEWAREN |
669 --------------------- | 755 --------------------- |
670 | 756 |
671 Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet bewaard hebt, zouden | 757 Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet opgeslagen hebt, |
672 de veranderinge verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of | 758 zouden de veranderingen verloren kunnen gaan als het systeem zou |
673 herstarten. Om je hiertegen te beschermen bewaart Emacs om de zoveel tijd | 759 hangen of herstarten. Om je hiertegen te beschermen, slaat Emacs |
674 de veranderde tekst automatisch. De naam van het bestand waarin de tekst | 760 regelmatig de veranderde tekst automatisch op. De naam van het |
675 automatisch bewaard wordt begint en eindigt met een #. Bijvoorbeeld, als | 761 bestand waarin de tekst automatisch wordt opgeslagen begint en eindigt |
676 je het bestand "hello.c" aan het bewerken bent dan wordt de tekst | 762 met een #. Bijvoorbeeld, als je het bestand "hello.c" aan het |
677 automatisch bewaard in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra je het | 763 bewerken bent, wordt de tekst automatisch opgeslagen in een bestand |
678 bestand werkelijk bewaart, wordt het automatisch bewaarde bestand weer | 764 dat "#hello.c#" heet. Zodra je het bestand werkelijk opslaat, wordt |
679 weggegooid. | 765 het automatisch opgeslagen bestand verwijderd. |
680 | 766 |
681 Als de computer crasht kan je de automatisch bewaarde tekst terugkrijgen | 767 Als de computer crasht, kan je de automatisch opgeslagen tekst |
682 door de file normal te bezoeken (de originele file, niet de automatisch | 768 terugkrijgen door het bestand gewoon te bezoeken (het originele |
683 bewaarde), gevolgd door M-x recover file<Return>. Als Emacs vraagt om | 769 bestand, niet het automatisch opgeslagen), gevolgd door M-x |
684 bevestiging, antwoord dan yes<Return> en de automatisch bewaarde | 770 recover-file<Return>. Als Emacs vraagt om bevestiging, antwoord dan |
685 informatie wordt teruggehaald. | 771 met yes<Return> en de automatisch opgeslagen informatie wordt |
686 | 772 teruggehaald. |
687 | 773 |
688 * ECHO GEBIED | 774 |
775 * ECHO-GEBIED | |
689 ------------- | 776 ------------- |
690 | 777 |
691 Als je een commando langzaam intypt echoot Emacs de tekens aan de | 778 Als je een commando langzaam intikt, toont Emacs de tekens aan de |
692 onderkant van het scherm, in een deel dat het "echo gebied" genoemd wordt. | 779 onderkant van het scherm in een deel dat het "echo-gebied" genoemd |
693 Dit gebied bevat de onderste regel van het scherm. | 780 wordt. Dit gebied omvat de onderste regel van het scherm. |
694 | 781 |
695 | 782 |
696 * MODE-REGEL | 783 * MODUS-REGEL |
697 ------------ | 784 ------------- |
698 | 785 |
699 De regel direct boven het echo gebied heet de "mode-regel". De mode-regel | 786 De regel direct boven het echo gebied heet de "modusregel". De |
700 zier er ongeveer zo uit: | 787 modusregel ziet er ongeveer zo uit: |
701 | 788 |
702 --**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------ | 789 -1:** TUTORIAL.nl 62% L763 (Fundamental)----------------------- |
703 | 790 |
704 Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die | 791 Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die je |
705 je aan het bewerken bent. | 792 aan het bewerken bent. |
706 | 793 |
707 Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand | 794 Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het |
708 dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN | 795 bestand dat je bezoekt. NN% geeft je huidige positie in de tekst aan: |
709 procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf | 796 NN procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het |
710 het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--. | 797 bestand vanaf het begin op het scherm staat, staat er "Top" in plaats |
711 Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van | 798 van " 0%". Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er |
712 `bottom', `onderkant' in het nederlands). Als de tekst zo klein is dat ze | 799 "Bot" staan (van "bottom", "onderkant" in het Nederlands). Als de |
713 volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel. | 800 tekst zo klein is dat hij volledig op het scherm past staat "All" in |
714 | 801 de modus-regel. |
715 De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst gemodificeerd hebt. | 802 |
716 Direct na het bezoeken of bewaren staan er gewoon streepjes. | 803 De L gevolgd door een getal geeft het nummer van de regel waarin punt |
717 | 804 zich bevindt. |
718 In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken | 805 |
719 bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode | 806 De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst veranderd hebt. |
720 zoals nu (`fundamental' is `basis' in het nederlands). Een dergelijke | 807 Direct na het bezoeken of opslaan staan er gewoon streepjes. |
721 mode heet een hoofdmode (`major mode' in het engels). | 808 |
722 | 809 In de modusregel staat tussen haakjes in welke modus je aan het werken |
723 Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoelt voor | 810 bent. De standaardmodus is de "Fundamental" modus, die je nu gebruikt |
724 het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld | 811 ("fundamental" is "basis" in het Nederlands). Een dergelijke modus |
725 Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode | 812 heet een hoofdmodus ("major mode" in het Engels). |
726 actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu | 813 |
727 "Fundamental" staat. | 814 Emacs heeft verschillende hoofdmodi. Sommige daarvan zijn bedoeld |
728 | 815 voor het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals |
729 Elke hoofdmode zorgt ervoor dat sommige commando's zich anders gedragen. | 816 bijvoorbeeld Lisp modus, Text modus, etc. Op elk moment is er altijd |
730 Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te typen, en | 817 precies een modus actief, en de naam daarvan staat in de modusregel, |
731 aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe commentaar | 818 op de plaats waar nu "Fundamental" staat. |
732 eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het commentaar | 819 |
733 beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando, en met | 820 Elke hoofdmodus zorgt ervoor dat sommige commando's zich anders |
734 dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld | 821 gedragen. Zo bestaat er een commando om een commentaar in een |
735 M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen. | 822 programma te tikken, en aangezien elke programmeertaal een ander idee |
736 | 823 heeft over hoe commentaar eruit moet zien, moet elke hoofdmodus op een |
737 Als je nederlandse of engelse tekst wil gaan bewerken, zoals bijvoorbeeld | 824 andere manier het commentaar beginnen. Elke hoofdmodus is de naam van |
738 dit bestand, kan je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een | 825 een uitgebreid commando, en met dat commando schakel je om naar die |
739 gewone taal te bewerken: | 826 hoofdmodus. Zo is bijvoorbeeld M-x fundamental-mode het commando om |
740 | 827 naar de basismodus om te schakelen. |
741 >> Type M-x text-mode<Return>. | 828 |
829 Als je Nederlandse of Engelse tekst wil gaan bewerken, zoals | |
830 bijvoorbeeld dit bestand, kan je beter "Text mode" gebruiken, de modus | |
831 om tekst in een gewone taal te bewerken: | |
832 | |
833 >> Tik M-x text-mode<Return>. | |
742 | 834 |
743 Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor | 835 Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor |
744 grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kan merken is | 836 grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kan merken, |
745 bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrophes als onderdeel van een woord | 837 is bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrofs als onderdeel van een |
746 beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de | 838 woord beschouwen. In de vorige modus (Fundamental) behandelen M-f en |
747 apostrophe als ruimte tussen twee woorden. | 839 M-b de apostrof als ruimte tussen twee woorden. |
748 | 840 |
749 Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben. | 841 Het is gebruikelijk dat hoofdmodi dergelijke subtiele verschillen |
750 De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode. | 842 hebben. De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke |
751 | 843 hoofdmodus. |
752 Met het commando C-h m kan je de documentatie over de huidige hoofdmode | 844 |
753 lezen. | 845 Met het commando C-h m kan je de documentatie over de huidige |
754 | 846 hoofdmodus lezen. |
755 >> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant | 847 |
756 van het scherm te krijgen. | 848 >> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de |
757 >> Type C-h m om te zien hoe Text mode verschilt van Fundamental mode. | 849 bovenkant van het scherm te krijgen. |
758 >> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen. | 850 >> Tik C-h m om te zien hoe de tekstmodus verschilt van de basismodus. |
759 | 851 >> Tik C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen. |
760 Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn | 852 |
761 geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine modificaties | 853 Hoofdmodi heten zo omdat er ook bijmodi zijn. Bijmodi zijn geen |
762 daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van | 854 alternatieven voor hoofdmodi; het zijn slechts kleine aanpassingen |
763 andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kan dus nul, een, | 855 daarvan. Elke bijmodus kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van |
764 of willekeurig veel minor modes gebruiken. | 856 andere bijmodi en onafhankelijk van de hoofdmodus. Het is dus |
765 | 857 mogelijk geen bijmodi, één bijmodus of een willekeurige combinatie van |
766 Een nuttige bijmode voor het bewerken van tekst in een natuurlijke taal, | 858 bijmodi te gebruiken. |
767 zoals nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch | 859 |
768 uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat breekt Emacs automatisch een regel | 860 Een nuttige bijmodus voor het bewerken van tekst in een natuurlijke |
769 tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden. | 861 taal, zoals het Nederlands, is Auto Fill modus ("auto fill" betekent |
770 | 862 automatisch uitvullen). Wanneer deze modus aanstaat, breekt Emacs |
771 Je kan Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze | 863 automatisch een regel tussen twee woorden af als de regel te lang |
772 mode al aanstaat, kan je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. | 864 wordt. |
773 Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat zet dit | 865 |
774 commando de mode uit. Het commando zet de mode steeds aan en uit zet (`to | 866 Je kan Auto Fill modus aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als |
775 toggle' in het engels). | 867 deze modus al aanstaat, kan je hem uitzetten met M-x |
776 | 868 auto-fill-mode<Return>. Als de modus uitstaat, zet dit commando de |
777 >> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een | 869 modus aan; als ze aanstaat, zet dit commando de modus uit. We zeggen |
778 regel zodat je kan zien dat de regel in twee-en gesplitst wordt. Er | 870 dat het commando de modus "schakelt" ("to toggle" in het Engels). |
779 moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode | 871 |
780 alleen op spaties de regel breekt. | 872 >> Tik nu M-x auto-fill-mode<Return>. Tik nu vele malen "asdf " op |
781 | 873 een regel zodat je kan zien dat de regel in tweeën gesplitst wordt. |
782 De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kan je veranderen | 874 Er moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill |
783 met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument | 875 modus de regel alleen op spaties breekt. |
784 dat de gewenste kantlijn is. | 876 |
785 | 877 De rechterkantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kan je |
786 >> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f). | 878 veranderen met het C-x f commando. Dit commando accepteert een |
787 Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens. | 879 numeriek argument om de gewenste kantlijn te verkrijgen. |
788 Zet de kantlijn nu terug op 70, weer met C-x f. | 880 |
789 | 881 >> Tik C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f). |
790 Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode | 882 Tik wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens. |
791 de regel niet opnieuw. | 883 Zet de kantlijn nu terug op 70, dus met met C-u 70 C-x f. |
792 Om een paragraaf opnieuw te vullen, type M-q (Meta-q) terwijl de | 884 |
793 cursor in de paragraaf staat. | 885 Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill modus de |
794 | 886 regel niet opnieuw. |
795 >> Plaats de cursor in de voorgaande paragraaf en type M-q. | 887 Om een alinea opnieuw te vullen, tik M-q (META-q) terwijl de cursor in |
888 de alinea staat. | |
889 | |
890 >> Plaats de cursor in de voorgaande alinea en tik M-q. | |
796 | 891 |
797 | 892 |
798 * ZOEKEN | 893 * ZOEKEN |
799 -------- | 894 -------- |
800 | 895 |
801 Emacs kan strings zoeken (een string is een rij tekens), zowel volgend op | 896 Emacs kan tekenreeksen ("strings") zoeken, zowel volgend op de |
802 de cursorpositie, als eraan voorafgaand. Het zoeken van een string | 897 cursorpositie, als eraan voorafgaand. Het zoeken naar een string |
803 verplaatst de cursor naar de volgende plaats waar de gezochte string | 898 verplaatst de cursor naar de volgende plaats waar de gezochte string |
804 voorkomt. | 899 voorkomt. |
805 | 900 |
806 Het zoekcommando van Emacs is anders dan de zoekcommando's van de meeste | 901 Het zoekcommando van Emacs is anders dan de zoekcommando's van de |
807 tekstverwerkers; het zoekt incrementeel. Dit betekent dat het zoeken | 902 meeste tekstverwerkers; het zoekt incrementeel. Dit betekent dat het |
808 gebeurt tijdens het intypen van de gezochte string. | 903 zoeken gebeurt tijdens het intikken van de gezochte string. |
809 | 904 |
810 Het commando om vooruit zoeken te starten is C-s (met de `s' van `to | 905 Het commando om het voorwaarts zoeken te starten is C-s (met de "s" |
811 search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van | 906 van "to search", zoeken); C-r start het achterwaarts zoeken (met de |
812 `reverse' of achteruit). WACHT nog even met ze te proberen. | 907 "r" van "reverse" of achteruit). MAAR WACHT! Probeer ze nu nog niet. |
813 | 908 |
814 Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit | 909 Als je C-s tikt verschijnt de string "I-search" in het echo-gebied. |
815 betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele | 910 Dit betekent dat Emacs bezig is met een "incremental search" |
816 zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> be-eindigt | 911 (incrementele zoekopdracht) en wacht op het intikken van de |
817 het zoeken. | 912 zoekstring. <Return> beëindigt het zoeken. |
818 | 913 |
819 >> Type nu C-s om het zoeken te start. Type nu, LANGZAAM, een letter per | 914 >> Tik nu C-s om het zoeken te starten. Tik nu, LANGZAAM, één letter |
820 keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kan | 915 per keer, het woord "cursor", met een pauze na elke letter zodat je |
821 zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord | 916 kan zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het |
822 `cursor' gezocht. | 917 woord "cursor" gezocht. |
823 >> Type nogmaals C-s, om naar het volgende voorkomen van `cursor' te | 918 >> Tik nogmaals C-s, om naar het volgende voorkomen van het woord |
824 zoeken. | 919 "cursor" te zoeken. |
825 >> Type nu viermaal <Delete> en let op de cursorbewegingen. | 920 >> Tik nu viermaal <Delback> en let op de cursorbewegingen. |
826 >> Type <RET> om het zoeken te be-eindigen. | 921 >> Tik <Return> om het zoeken te beëindigen. |
827 | 922 |
828 Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar | 923 Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs |
829 de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt | 924 naar de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe |
830 hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er | 925 getikt hebt. Om naar de volgende plek te gaan, tik je C-s nog een |
831 geen volgende plek is piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht faalt | 926 keer. Als er geen volgende plek is gevonden, biept Emacs en vertelt |
832 (`failing' in het engels); met C-g kan je het zoeken afbreken. | 927 je dat de zoekopdracht niets gevonden heeft ("failing" in het Engels). |
833 | 928 C-g zou het zoeken ook afbreken. |
834 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s | 929 |
835 typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de | 930 OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-s |
836 machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s | 931 tikt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de |
837 stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om | 932 machine waarop je werkt die te maken heeft met "flow control". Met |
838 deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry | 933 C-s stopt de "flow" en komt niets meer van wat je tikt bij Emacs |
839 to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan | 934 terecht. Om deze situatie te herstellen, tik C-q. Lees daarna het |
840 met deze situatie. | 935 hoofdstuk "Spontaneous Entry to Incremental Search" in het |
841 | 936 Emacs-handboek over hoe je moet omgaan met deze situatie. |
842 Als je tijdens incrementeel zoeken <Delete> typt, zal je zien dat het | 937 |
843 laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt en dat het | 938 Als je tijdens incrementeel zoeken <Delback> tikt, zal je zien dat het |
844 zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint | 939 laatste teken dat je aan de zoekstring toegevoegd hebt, weggehaald |
845 met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar het eerste voorkomen van een | 940 wordt en dat het zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je |
846 "c". Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar het eerste | 941 bijvoorbeeld begint met zoeken en je tikt een "c", dan ga je naar de |
847 voorkomen van de string "cu". Als je nu <Delete> typt, dan wordt de "u" | 942 plaats waar de "c" het eerst voorkomt. Tik je vervolgens een "u", dan |
848 van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de plaats waar | 943 gaat de cursor naar de plaats waar de string "cu" het eerst voorkomt. |
849 hij stond voordat je de "u" intypte, i.e. het eerste voorkomen van de "c". | 944 Als je nu <Delback> tikt, dan wordt de "u" van de zoekstring |
850 | 945 afgehaald, en gaat de cursor terug naar de plaats waar hij stond |
851 Als je tijdens een zoekoperatie een control- of meta-teken intypt dan | 946 voordat je de "u" intikte, namelijk daar waar "c" het eerst voorkwam. |
852 wordt het zoeken be-eindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk | 947 |
853 tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r. | 948 Als je tijdens een zoekoperatie een CONTROL- of META-teken intikt, dan |
854 | 949 wordt het zoeken beëindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk |
855 Met C-s begin je te zoeken naar het eerste voorkomen van de zoekstring NA | 950 tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en |
856 de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in de tekst | 951 C-r. |
857 moet voorkomen, gebruik dan C-r i.p.v. C-s. Alles wat we nu weten over | 952 |
858 C-s geldt ook voor C-r, alleen de zoekrichting is omgedraaid. | 953 Met C-s begin je te zoeken naar de plaats waar de zoekstring voor het |
954 eerst voorkomt NA de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken | |
955 dat eerder in de tekst moet voorkomen, gebruik dan C-r in plaats van | |
956 C-s. Alles wat we nu weten over C-s geldt ook voor C-r, alleen is de | |
957 zoekrichting omgedraaid. | |
859 | 958 |
860 | 959 |
861 * MEERDERE VENSTERS | 960 * MEERDERE VENSTERS |
862 ------------------- | 961 ------------------- |
863 | 962 |
864 Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het | 963 Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op |
865 scherm kan laten zien. | 964 het scherm kan laten zien. |
866 | 965 |
867 >> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l. | 966 >> Zet de cursor op deze regel en tik C-u 0 C-l. |
868 | 967 |
869 >> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen. | 968 >> Tik C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen. |
870 Beide vensters laten deze uitleg zien; de cursor blijft in het | 969 Beide vensters laten deze inleiding zien; de cursor blijft in het |
871 bovenste venster. | 970 bovenste venster. |
872 | 971 |
873 >> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven. | 972 >> Tik C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven. |
874 (Als je geen Meta toets hebt, type dan ESC C-v.) | 973 (Als je geen META-toets hebt, tik dan <ESC> C-v.) |
875 | 974 |
876 >> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het nederlands) | 975 >> Tik C-x o (met de o van "other"; "ander" in het Nederlands) om de |
877 om de cursor naar het andere venster te verplaatsen. | 976 cursor naar het andere venster te verplaatsen. |
878 | 977 |
879 >> Verschuif de tekst in het onderste venster, m.b.v. C-v en M-v. | 978 >> Verschuif de tekst in het onderste venster, met C-v en M-v. |
880 Zorg ervoor dat je deze uitleg in het bovenste venster leest. | 979 Zorg ervoor dat je deze inleiding in het bovenste venster leest. |
881 | 980 |
882 >> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster | 981 >> Tik weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster te zetten. |
883 te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar | 982 De cursor staat weer precies op de plaats waar hij stond toen je |
884 hij stond toen je het venster verliet. | 983 het venster verliet. |
885 | 984 |
886 Je kan C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk | 985 Je kan C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. |
887 venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar | 986 Elk venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd enkel |
888 in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster | 987 zichtbaar in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking |
889 waar de cursor in staat. Dit venster is het `geselecteerde venster' | 988 op het venster waarin de cursor staat. Dit venster is het |
890 (`selected window' in het engels). | 989 "geselecteerde venster" ("selected window" in het Engels). |
891 | 990 |
892 Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken bent in | 991 Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken |
893 het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt. | 992 bent in het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie |
894 Je kan de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent, | 993 gebruikt. Je kan de cursor dan altijd in het venster houden waarin je |
895 terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt. | 994 bezig bent, terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster |
896 | 995 loopt. |
897 C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte META | 996 |
898 toets hebt kan je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te | 997 C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte |
899 houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je de CTRL | 998 META-toets hebt kan je C-M-v intikken door zowel CONTROL als META |
900 en META indrukt; het gaat erom welke ingedrukt zijn terwijl je typt. | 999 ingedrukt te houden terwijl je v tikt. Het maakt niet uit in welke |
901 | 1000 volgorde je CONTROL en META indrukt; het gaat erom welke toetsen |
902 Als je geen echte META toets hebt kan je ESC gebruiken; de volgorde maakt | 1001 ingedrukt zijn terwijl je tikt. |
903 dan wel uit. Je moet dan ESC typen, gevolgd door CTRL-v; CTRL-ESC v zal | 1002 |
904 niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is, terwijl CTRL en META | 1003 Als je geen echte META-toets hebt kan je <ESC> gebruiken; de volgorde |
905 dat niet zijn. | 1004 is dan wel belangrijk. Je moet dan eerst <ESC> tikken, gevolgd door |
906 | 1005 CONTROL-v; CONTROL-<ESC> v zal niet werken. Dit komt doordat <ESC> |
907 >> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten | 1006 zelf een teken is, terwijl CONTROL en META dat niet zijn. |
908 verdwijnen. | 1007 |
909 | 1008 >> Tik C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te |
910 (Als je C-x 1 typt in het onderste venster laat je het bovenste | 1009 laten verdwijnen. |
911 verdwijnen. C-x 1 betekent zoveel als `ik wil maar 1 venster, | 1010 |
912 en wel dat venster waar de cursor nu in staat.') | 1011 (Als je C-x 1 tikt in het onderste venster laat je het bovenste |
913 | 1012 verdwijnen. C-x 1 betekent zoveel als "ik wil maar 1 venster, en wel |
914 Hier is nog een manier om twee venster te krijgen die elk een andere tekst | 1013 dat venster waar de cursor nu in staat.") |
915 laten zien: | 1014 |
916 | 1015 Je hoeft niet dezelfde buffer in beide vensters te hebben. Wanneer je |
917 >> Type C-x 4 C-f gevolgd door de naam van een van je bestanden, gevolgd | 1016 C-x C-f gebruikt om een bestand in één van de vensters te bezoeken, |
918 door <Return>. Het opgegeven bestand zal in het onderste venster | 1017 zal het andere venster niet veranderen. Je kunt de vensters |
919 verschijnen, en de cursor zal in dat venster staan. | 1018 onafhankelijk van elkaar gebruiken om bestanden te bezoeken. |
920 | 1019 |
921 >> Type C-x o om terug naar het bovenste venster te gaan, en C-x 1 om | 1020 Hier is nog een manier om twee venster te krijgen die elk een andere |
1021 tekst laten zien: | |
1022 | |
1023 >> Tik C-x 4 C-f gevolgd door de naam van een van je bestanden, | |
1024 gevolgd door <Return>. Het opgegeven bestand zal in het onderste | |
1025 venster verschijnen, en de cursor zal in dat venster staan. | |
1026 | |
1027 >> Tik C-x o om terug naar het bovenste venster te gaan, en C-x 1 om | |
922 het onderste venster te laten verdwijnen. | 1028 het onderste venster te laten verdwijnen. |
923 | 1029 |
924 | 1030 |
925 * RECURSIEVE BEWERKINGSNIVEAUS | 1031 * RECURSIEVE BEWERKINGSNIVEAUS |
926 ------------------------------ | 1032 ------------------------------ |
927 | 1033 |
928 Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (engels: | 1034 Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht |
929 `recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de rechte | 1035 (Engels: "recursive editing level"). Dit is te zien in de modusregel |
930 haken om de haakjes die om naam van de hoofdmode staan. Dan staat er | 1036 aan de vierkante haken die om de haakjes van de naam van de hoofdmodus |
931 bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental). | 1037 staan. Dan staat er bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van |
932 | 1038 (Fundamental). |
933 Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is | 1039 |
934 een generiek `ontsnappingscommando'. Je kan het ook gebruiken om extra | 1040 Tik <ESC> <ESC> <ESC> Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. |
935 vensters weg te gooien of om uit de minibuffer te komen. | 1041 Dit is een algemeen "ontsnappingscommando". Je kan het ook gebruiken |
936 | 1042 om extra vensters te verwijderen of om uit de minibuffer te komen. |
937 >> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC | 1043 |
1044 >> Tik M-x om in een minibuffer te komen, en tik dan <ESC> <ESC> <ESC> | |
938 om er weer uit te komen. | 1045 om er weer uit te komen. |
939 | 1046 |
940 C-g is niet bruikbaar om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. De | 1047 C-g is niet bruikbaar om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. |
941 reden hiervoor is dat C-g gebruikt wordt om commando's af te breken BINNEN | 1048 De reden hiervoor is dat C-g gebruikt wordt om commando's af te breken |
942 het recursieve bewerkingsniveau. | 1049 BINNEN het recursieve bewerkingsniveau. |
943 | 1050 |
944 | 1051 |
945 * MEER INFORMATIE | 1052 * MEER INFORMATIE |
946 ----------------- | 1053 ----------------- |
947 | 1054 |
948 We hebben geprobeerd je met deze uitleg precies genoeg informatie te geven | 1055 We hebben geprobeerd je met deze inleiding precies genoeg informatie |
949 om met Emacs te beginnen. De mogelijkheden van Emacs zijn zo legio dat | 1056 te leveren om met Emacs te beginnen werken. De mogelijkheden van |
950 het onmogelijk is nu alles uit te leggen. Emacs heeft zoveel nuttige | 1057 Emacs zijn zo groot dat het onmogelijk is nu alles uit te leggen. Het |
951 mogelijkheden dat je er meer over zou kunnen willen leren. Emacs heeft | 1058 kan zijn dat je meer over Emacs wil leren omdat het zoveel nuttige |
952 commando's om documentatie te laten zien over Emacs commando's. Deze | 1059 mogelijkheden heeft. Emacs heeft commando's om documentatie te laten |
953 `helpcommando's' beginnen allemaal met C-h: `het Hulpteken'. | 1060 zien over Emacs commando's. Deze "helpcommando's" beginnen allemaal |
954 | 1061 met C-h: "het Hulpteken". |
955 Om hulp te krijgen, type C-h, gevolgd door een teken om aan te duiden | 1062 |
956 welke hulp je wilt. Als je het echt niet meer weet, type C-h ? en Emacs | 1063 Om hulp te krijgen tik je C-h, gevolgd door een teken om aan te duiden |
957 vertelt welke hulp het allemaal te bieden heeft. Als je C-h hebt getypt | 1064 welke hulp je wilt. Als je het echt niet meer weet, tik C-h ? en |
958 maar van gedachten veranderd bent, type je gewoon C-g om het af te breken. | 1065 Emacs vertelt welke hulp het allemaal te bieden heeft. Als je C-h |
959 | 1066 hebt getikt maar van gedachten veranderd bent, tik je gewoon C-g om |
960 (Op sommige computers is de betekenis van C-h veranderd. Dat is een | 1067 het af te breken. |
961 slecht plan, zeker als die verandering op alle gebruikers invloed heeft, | 1068 |
962 en is dus een geldige reden om je beklag te doen bij de systeembeheerder | 1069 (In sommige installaties wordt de betekenis van C-h veranderd. Dat is |
963 of helpdesk. Als C-h intussen niet een bericht onderaan het scherm laat | 1070 geen goed idee, zeker als die verandering op alle gebruikers invloed |
964 zien over mogelijke hulp, probeer dan de F1 toets (functietoets 1) of | 1071 heeft, en is een geldige reden om je beklag te doen bij de |
965 gebruik M-x help RET.) | 1072 systeembeheerder of de helpdesk. Als C-h intussen niet een bericht |
966 | 1073 onderaan het scherm laat zien over mogelijke hulp, probeer dan de F1 |
967 De eenvoudigste hulp is C-h c. Type C-h, het teken `c' en een teken of | 1074 toets (functietoets 1) of gebruik M-x help <Return>.) |
1075 | |
1076 De eenvoudigste hulp is C-h c. Tik C-h, het teken "c" en een teken of | |
968 uitgebreid commando, en Emacs laat een zeer korte beschrijving van het | 1077 uitgebreid commando, en Emacs laat een zeer korte beschrijving van het |
969 commando zien. | 1078 commando zien. |
970 | 1079 |
971 >> Type C-h c Control-p. | 1080 >> Tik C-h c C-p. |
972 De beschrijving die getoond wordt zou zoiets moeten zijn als | 1081 |
1082 De beschrijving die getoond wordt, zou zoiets moeten zijn als: | |
973 | 1083 |
974 C-p runs the command previous-line | 1084 C-p runs the command previous-line |
975 | 1085 |
976 (nederlands: C-p voert het commando previous-line uit.) | 1086 (Nederlands: C-p voert het commando previous-line uit.) |
977 | 1087 |
978 Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral | 1088 Dit commando vertelt je "de naam van de functie". Functies worden |
979 gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te | 1089 vooral gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de |
980 passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de | 1090 gebruiker aan te passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan |
981 functie doet, zijn ze ook geschikt als erg korte documentatie; genoeg om | 1091 te geven wat de functie doet, zijn ze ook geschikt als heel korte |
982 je te herinneren aan wat de commando's die je al geleerd hebt betekenen. | 1092 documentatie; genoeg om je te herinneren aan wat de commando's die je |
983 | 1093 al geleerd hebt betekenen. |
984 Uitgebreide commando's zoals C-x C-s en (als je geen META, EDIT or ALT | 1094 |
985 toets hebt) <ESC> v kunnen ook getypt worden na C-h c. | 1095 Uitgebreide commando's zoals C-x C-s en (als je geen META-, EDIT- of |
986 | 1096 ALT-toets hebt) <ESC> v kunnen ook getikt worden na C-h c. |
987 Om meer informatie over een commando te krijgen, type C-h k in plaats van | 1097 |
988 C-h c. | 1098 Om meer informatie over een commando te krijgen, tik C-h k in plaats |
989 | 1099 van C-h c. |
990 >> Type C-h k Control-p. | 1100 |
991 | 1101 >> Tik C-h k C-p. |
992 Dit laat de documentatie van de functie zien, inclusief de naam van de | 1102 |
993 functies, in een apart venster. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1 | 1103 Dit laat de documentatie van de functie, inclusief de naam van de |
994 om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te | 1104 functie, in een apart venster zien. Als je klaar bent met lezen, tik |
995 doen. Je kan ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt. | 1105 C-x 1 om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet |
1106 meteen te doen. Je kan ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 | |
1107 tikt. | |
996 | 1108 |
997 Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h: | 1109 Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h: |
998 | 1110 |
999 C-h f Beschrijf een functie. Je moet de naam van de functie | 1111 C-h f Beschrijf een functie. Je moet de naam van de functie |
1000 intypen. | 1112 intikken. |
1001 | 1113 |
1002 >> Type C-h f previous-line<Return> | 1114 >> Tik C-h f previous-line<Return> |
1003 Dit laat alle informatie zien die Emacs heeft over de functie die het | 1115 Dit laat alle informatie zien die Emacs heeft over de functie die |
1004 C-p commando implementeert. | 1116 het C-p commando implementeert. |
1005 | 1117 |
1006 C-h a Commando Apropos. Type een woord in en Emacs zal een | 1118 Een vergelijkbaar commando C-h v toont de documentatie van variabelen |
1119 die je kunt instellen om het gedrag van Emacs naar wens aan te passen. | |
1120 Het commando vraagt je om de naam van een variabele. | |
1121 | |
1122 C-h a Commando Apropos. Tik een woord in en Emacs zal een | |
1007 lijst van alle commando's laten zien waarin dat woord | 1123 lijst van alle commando's laten zien waarin dat woord |
1008 voorkomt. Al deze commando's kunnen aangeroepen worden | 1124 voorkomt. Al deze commando's kunnen aangeroepen |
1009 met M-x. Bij sommige commando's staat met welke tekens | 1125 worden met M-x. Bij sommige commando's staat met |
1010 dit commando direct uitgevoerd kan worden. | 1126 welke tekens dit commando direct uitgevoerd kan |
1011 | 1127 worden. |
1012 >> Type C-h a file<Return>. | 1128 |
1013 | 1129 >> Tik C-h a file<Return>. |
1014 Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun | 1130 |
1015 naam. Je zal teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende | 1131 Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met "file" in |
1016 commandonaam zoals find-file. | 1132 hun naam. Je zal teken-commando's zien als C-x C-f naast de |
1017 | 1133 overeenkomende commandonaam zoals find-file. |
1018 >> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven. | 1134 |
1019 | 1135 >> Tik C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te |
1020 >> Type C-x 1 om het hulpvenster weg te gooien. | 1136 verschuiven. |
1137 | |
1138 >> Tik C-x 1 om het hulpvenster te verwijderen. | |
1139 | |
1140 C-h i Lees de online handleidingen (ook wel Info genoemd). | |
1141 Dit commando zet je in een speciale buffer genaamd | |
1142 "*info*" waar je online handleidingen kunt lezen van | |
1143 software die op je computer is geïnstalleerd. Tik m | |
1144 Emacs <Return> om de handleiding van Emacs te lezen. | |
1145 Als je nog nooit Info hebt gebruikt dan kun je ? | |
1146 tikken zodat Emacs je een rondleiding geeft langs de | |
1147 mogelijkheden van het Info systeem. Wanneer je klaar | |
1148 bent met deze Emacs-inleiding dan kun je de | |
1149 Emacs-Info-handleiding gebruiken als je primaire bron | |
1150 van informatie. | |
1151 | |
1152 | |
1153 * MEER MOGELIJKHEDEN | |
1154 -------------------- | |
1155 | |
1156 Je kunt meer over Emacs leren door haar handleiding te lezen. Deze is | |
1157 zowel als boek als in elektronische vorm via Info beschikbaar (gebruik | |
1158 het Help menu of tik <F10> h r). Kijk bijvoorbeeld eens naar | |
1159 "completion", hetgeen minder tikwerk oplevert, of "dired" wat het | |
1160 omgaan met bestanden vereenvoudigt. | |
1161 | |
1162 "Completion" (of "afmaken", in het Nederlands) is een manier om | |
1163 onnodig tikwerk te voorkomen. Als je bijvoorbeeld naar de | |
1164 "*Messages*" buffer wilt omschakelen, dan kun je C-x b *M<Tab> tikken | |
1165 en dan zal Emacs de rest van de buffernaam invullen voor zover dit | |
1166 mogelijk is. Completion staat beschreven in de node "Completion" in | |
1167 de Emacs-Info-handleiding. | |
1168 | |
1169 "Dired" toont je een lijst van bestanden in een directory, waarmee je | |
1170 gemakkelijk bestanden kunt bezoeken, van naam kunt veranderen, kunt | |
1171 wissen, of andere acties op uit kunt voeren. Informatie over Dired | |
1172 kun je vinden in de node "Dired" van de Emacs-Info-handleiding. | |
1021 | 1173 |
1022 | 1174 |
1023 * CONCLUSIE | 1175 * CONCLUSIE |
1024 ----------- | 1176 ----------- |
1025 | 1177 |
1026 Denk eraan dat je met C-x C-c gebruikt om Emacs te verlaten. Om tijdelijk | 1178 Denk eraan dat je met C-x C-c Emacs permanent verlaat. Om tijdelijk |
1027 een shell te krijgen en daarna weer in Emacs terug te komen, type C-x. | 1179 een shell te krijgen en daarna weer in Emacs terug te komen, tik je |
1028 | 1180 C-z. |
1029 De bedoeling van deze uitleg is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe | 1181 |
1030 Emacs gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen blijf | 1182 De bedoeling van deze inleiding is dat ze begrijpelijk is voor alle |
1031 dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Klaag erover! | 1183 nieuwe Emacs-gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent |
1032 | 1184 tegengekomen, blijf dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. |
1033 | 1185 Doe je beklag! |
1034 * COPI-EREN | 1186 |
1187 | |
1188 * KOPIËREN | |
1035 ----------- | 1189 ----------- |
1036 | 1190 |
1037 (De engelse versie van) deze uitleg is voorafgegaan door een lange reeks | 1191 (De Engelse versie van) deze inleiding is voorafgegaan door een lange |
1038 van Emacs tutorials, die begon met de uitleg die Stuart Cracraft schreef | 1192 reeks van Emacs-inleidingen, die begon met de inleiding die Stuart |
1039 voor de originele Emacs. Deze nederlandse vertaling is gemaakt door | 1193 Cracraft schreef voor de originele Emacs. Deze Nederlandse vertaling |
1040 Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2 | 1194 is gemaakt door Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis |
1041 TUTORIAL. | 1195 van de GNU Emacs 20.2 TUTORIAL, en nagezien en verbeterd door Frederik |
1042 | 1196 Fouvry en Lute Kamstra. |
1043 (Wat nu volgt is een vertaling naar het nederlands van de condities voor | 1197 |
1044 gebruik en verspreiding van deze uitleg. Deze vertaling is niet | 1198 (Wat nu volgt is een vertaling naar het Nederlands van de condities |
1045 gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de | 1199 voor gebruik en verspreiding van deze inleiding. Deze vertaling is |
1046 vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het engelse | 1200 niet gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten |
1047 origineel.) | 1201 aan de vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door |
1048 | 1202 het Engelse origineel.) |
1049 Deze versie van de uitleg valt onder copyright, net als GNU Emacs. | 1203 |
1050 Je mag deze uitleg distribu-eren onder bepaalde condities: | 1204 Deze versie van de inleiding valt onder copyright, net als GNU Emacs. |
1051 | 1205 Je mag deze inleiding verspreiden onder bepaalde voorwaarden: |
1052 Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation | 1206 |
1053 | 1207 Copyright (C) 1985, 1996, 1997, 2003, 2004, |
1054 Iedereen mag letterlijke copi-en van dit document, zoals ontvangen, | 1208 2005 Free Software Foundation, Inc. |
1055 verspreiden, op elke medium, vooropgesteld dat de copyrightmelding en | 1209 |
1056 toestemmingsmelding niet aangetast worden en dat de verspreider aan de | 1210 Iedereen mag letterlijke kopieën van dit document, zowel ontvangen |
1057 ontvanger dezelfde distributierechten verleend als aan hem verleend | 1211 als verspreiden, op elk medium, vooropgesteld dat de |
1058 door deze melding. | 1212 copyrightvermelding en de toestemmingsmelding niet veranderd worden |
1059 | 1213 en dat de verspreider aan de ontvanger dezelfde distributierechten |
1060 Toestemming wordt verleend om gemodificeerde versies van dit document, | 1214 verleent als aan hem verleend worden door deze melding. |
1061 of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande condities, | 1215 |
1062 vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als | 1216 Toestemming wordt verleend om veranderde versies van dit document, |
1063 laatste modificaties doorgevoerd heeft. | 1217 of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande voorwaarden, |
1064 | 1218 vooropgesteld dat ze ook duidelijk vermelden wie als laatste |
1065 De condities voor het copi-eren van Emacs zelf zijn complexer dan dit, | 1219 veranderingen aangebracht heeft. |
1066 maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef | 1220 |
1067 vervolgens copi-en van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien | 1221 De condities voor het kopiëren van Emacs zelf zijn ingewikkelder dan |
1068 van softwarebeschermingspolitiek (`software eigendom') door vrije software | 1222 dit, maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en |
1069 te gebruiken, schrijven en delen! | 1223 geef vervolgens kopieën van Emacs aan al je vrienden. Help bij het |
1224 uitroeien van softwarebeschermingspolitiek ("eigendom") door vrije | |
1225 software te gebruiken, te schrijven en te delen! | |
1070 | 1226 |
1071 (Engels origineel van de copyrightmelding en condities: | 1227 (Engels origineel van de copyrightmelding en condities: |
1072 | 1228 |
1073 This version of the tutorial, like GNU Emacs, is copyrighted, and | 1229 This version of the tutorial, like GNU Emacs, is copyrighted, and |
1074 comes with permission to distribute copies on certain conditions: | 1230 comes with permission to distribute copies on certain conditions: |
1075 | 1231 |
1076 Copyright (c) 1985, 1996 Free Software Foundation | 1232 Copyright (C) 1985, 1996, 1997, 2002, 2003, 2004, |
1077 | 1233 2005 Free Software Foundation, Inc. |
1078 Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim copies | 1234 |
1079 of this document as received, in any medium, provided that the | 1235 Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim |
1080 copyright notice and permission notice are preserved, | 1236 copies of this document as received, in any medium, provided that |
1081 and that the distributor grants the recipient permission | 1237 the copyright notice and permission notice are preserved, and that |
1082 for further redistribution as permitted by this notice. | 1238 the distributor grants the recipient permission for further |
1083 | 1239 redistribution as permitted by this notice. |
1084 Permission is granted to distribute modified versions | 1240 |
1085 of this document, or of portions of it, | 1241 Permission is granted to distribute modified versions of this |
1086 under the above conditions, provided also that they | 1242 document, or of portions of it, under the above conditions, |
1087 carry prominent notices stating who last altered them. | 1243 provided also that they carry prominent notices stating who last |
1244 altered them. | |
1088 | 1245 |
1089 The conditions for copying Emacs itself are more complex, but in the | 1246 The conditions for copying Emacs itself are more complex, but in the |
1090 same spirit. Please read the file COPYING and then do give copies of | 1247 same spirit. Please read the file COPYING and then do give copies of |
1091 GNU Emacs to your friends. Help stamp out software obstructionism | 1248 GNU Emacs to your friends. Help stamp out software obstructionism |
1092 ("ownership") by using, writing, and sharing free software!) | 1249 ("ownership") by using, writing, and sharing free software!) |
1250 | |
1251 ;;; Local Variables: | |
1252 ;;; coding: latin-1 | |
1253 ;;; End: | |
1254 | |
1255 ;;; arch-tag: 3399e308-e605-4125-8fbb-b2fe91ac3149 |