Mercurial > mplayer.hg
diff DOCS/xml/pl/audio.xml @ 11127:bfef1e331186
Polish XML docs by Torinthiel <torinthiel@wp.pl> and others.
| author | diego |
|---|---|
| date | Wed, 15 Oct 2003 16:37:42 +0000 |
| parents | |
| children | 9e5ab5bd128b |
line wrap: on
line diff
--- /dev/null Thu Jan 01 00:00:00 1970 +0000 +++ b/DOCS/xml/pl/audio.xml Wed Oct 15 16:37:42 2003 +0000 @@ -0,0 +1,1160 @@ +<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2"?> +<!-- synced with 1.8 --> +<sect2 id="audio-dev"> +<title>Urządzenia wyjściowe audio</title> +<sect3 id="sync"> +<title>Synchronizacja Audio/Video</title> + + +<para> +Interfejs audio <application>MPlayera</application> nazywany jest +<emphasis>libao2</emphasis>. Obecnie zawiera następujące sterowniki: +</para> + +<informaltable> +<tgroup cols="2"> +<thead> + <row><entry>Sterownik</entry><entry>Komentarz</entry></row> +</thead> +<tbody> +<row><entry>oss</entry><entry> + sterownik OSS (ioctl, sprzętowa obsługa AC3) + </entry></row> +<row><entry>sdl</entry><entry> + sterownik SDL (obsługuje takie demony dźwięku jak: <emphasis role="bold">ESD</emphasis> + i <emphasis role="bold">ARTS</emphasis>) + </entry></row> +<row><entry>nas</entry><entry> + sterownik NAS (Network Audio System) + </entry></row> +<row><entry>alsa5</entry><entry> + rdzenny sterownik ALSA 0.5 + </entry></row> +<row><entry>alsa9</entry><entry> + rdzenny sterownik ALSA 0.9 (sprzętowa obsługa AC3) + </entry></row> +<row><entry>sun</entry><entry> + rdzenny sterownik dźwięku SUN (<filename>/dev/audio</filename>) dla użytkowników + BSD Solarisa 8 + </entry></row> +<row><entry>macosx</entry><entry> + rdzenny sterownik MacOSX + </entry></row> +<row><entry>win32</entry><entry> + rdzenny sterownik Win32 + </entry></row> +<row><entry>arts</entry><entry> + rdzenny sterownik ARTS (głównie dla użytkowników KDE) + </entry></row> +<row><entry>esd</entry><entry> + rdzenny sterownik ESD (głównie dla użytkowników GNOMEa) + </entry></row> +</tbody> +</tgroup> +</informaltable> + +<para> +Sterowniki kart dźwiękowych przeznaczone dla Linuksa, mają problemy +związane z kompatybilnością. Dzieje się tak, ponieważ <application>MPlayer</application> +korzysta z wbudowanych właściwości <emphasis>poprawnie</emphasis> napisanych +sterowników dźwięku, które prawidłowo obsługują synchronizację audio/video. +Niestety, niektórzy autorzy sterowników nie uwzględniają tej cechy, ponieważ +nie jest ona potrzebna do odtwarzania efektów dźwiękowych i plików MP3. +</para> + +<para> +Inne odtwarzacze, takie jak: <ulink url="http://avifile.sourceforge.net">aviplay</ulink> +czy <ulink url="http://xine.sourceforge.net">xine</ulink> prawdopodobnie działają +od razu z tymi sterownikami, ponieważ używają "prostych" metod synchronizacji +korzystających z wewnętrznego zegara. Testy pokazały, że ich metody nie są tak +wydajne jak <application>MPlayera</application>. +</para> + + +<para> +Używanie <application>MPlayera</application> z poprawnie napisanym sterownikiem +dźwięku, nigdy nie zaowocuje desynchronizacją A/V z powodu dźwięku, poza bardzo źle +stworzonymi plikami (sprawdź stronę man dla rozwiązań tego problemu). +</para> + +<para> +Jeśli zdarzy się tak, że posiadasz zły sterownik dźwięku, spróbuj opcji +<option>-autosync</option>, powinno to rozwiązać Twój problem. Sprawdź +strony man dla dokładniejszych informacji. +</para> + +<itemizedlist> +<title>Kilka uwag:</title> +<listitem><para> + Jeśli posiadasz sterownik OSS, spróbuj najpierw opcji <option>-ao oss</option> + (domyślna). Jeżeli zauważysz niestabilne działanie systemu, jego ciągłe + zawieszenia się lub inne dziwne zachowanie, wypróbuj <option>-ao sdl</option> + (UWAGA: potrzebujesz zainstalowanych bibliotek i plików nagłówkowych SDL). + Sterownik SDL pomaga w wielu wypadkach, a także obsługuje ESD (GNOME) i ARTS (KDE). + </para></listitem> +<listitem><para> + Jeżeli posiadasz sterowniki ALSA w wersji 0.5, wtedy prawie zawsze będziesz musiał + użyć <option>-ao alsa5</option>, ponieważ posiadają one wadliwy kod emulacji OSS i + spowoduje <emphasis role="bold">błąd <application>MPlayera</application></emphasis> + wyświetlając komunikat o podobnej treści, jak ta: + <screen> + DEMUXER: Za dużo (945 w 8390980 bajtach) pakietów video w buforze! + (DEMUXER: Too many (945 in 8390980 bytes) video packets in the buffer!)<!-- +--></screen> + </para></listitem> +<listitem><para> + Na Solarisie używaj sterownika SUN poprzez opcję <option>-ao sun</option>, + w przeciwnym wypadku ani video, ani audio nie będą działały. + </para></listitem> +<listitem><para> + Jeśli dźwięk przerywany jest krótkimi trzaskami podczas odtwarzania z CD-ROMu, + włącz odmaskowanie IRQ, wpisując np. <command>hdparm -u1 /dev/cdrom</command> + (<command>man hdparm</command>). Jest to bardzo przydatne i opisane bardziej + szczegółowo w <link linkend="drives">sekcji dotyczącej CD-ROMu</link>. + </para></listitem> +</itemizedlist> +</sect3> + +<sect3 id="experiences"> +<title>Doświadczenia związane z użytkowaniem kart dźwiękowych, zalecenia</title> +<para> +Przy stosowaniu Linuksa, zalecamy jądro z serii 2.4.x . Jądro w wersji 2.2 nie było +testowane. +</para> + +<para> +Sterowniki kart dźwiękowych używane w Linuksie są głównie dostarczane przez +wolną wersję OSS. Wypierane są one przez system +<ulink url="http://www.alsa-project.org">ALSA</ulink> +(Advanced Linux Sound Architecture) w wersji rozwojowej jądra 2.5. Jeżeli Twoja +dystrybucja nie używa ALSA, możesz ją wypróbować, jeżeli będziesz miał jakieś +kłopoty z dźwiękiem. ALSA generalnie prześciga OSS w kompatybilności, wydajności +i możliwościach. Jednak niektóre karty są obsługiwane wyłącznie przez komercyjną +wersję OSS z witryny <ulink url="http://www.opensound.com/">4Front Technologies</ulink>. +Obsługuje ona również kilka innych systemów poza Linuksem. +</para> + +<informaltable> +<tgroup cols="8"> + <colspec colname="c1"/> + <colspec colname="c2"/> + <colspec colname="c3"/> + <colspec colname="c4"/> + <colspec colname="c5"/> + <colspec colname="c6"/> + <colspec colname="c7"/> + <colspec colname="c8"/> + <spanspec spanname="driver" namest="c2" nameend="c5"/> + <spanspec spanname="ossfree" namest="c2" nameend="c2"/> + <spanspec spanname="alsa" namest="c3" nameend="c3"/> + <spanspec spanname="osspro" namest="c4" nameend="c4"/> + <spanspec spanname="others" namest="c5" nameend="c5"/> +<thead> + <row> + <entry morerows="2" valign="middle">KARTA DŹWIĘKOWA</entry> + <entry spanname="driver">STEROWNIK</entry> + <entry morerows="2" valign="middle">Max częstotliwość(kHz)</entry> + <entry morerows="2" valign="middle">Max ilość kanałów</entry> + <entry morerows="2" valign="middle">Max ilość programów + <footnote id="maxopens"> + <para>ilość aplikacji, które są w stanie używać urządzenia + <emphasis>w tym samym czasie</emphasis>.</para> + </footnote> + </entry> + </row> + + <row> + <entry spanname="ossfree">OSS/Free</entry> + <entry spanname="alsa">ALSA</entry> + <entry spanname="osspro">OSS/Pro</entry> + <entry spanname="others">inne</entry> + </row> +</thead> + +<tbody> + <row> + <entry>Zintegrowane karty VIA (686/A/B, 8233, 8235)</entry> + <entry> + <ulink url="http://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=3242&release_id=59602">via82cxxx_audio</ulink> + </entry> + <entry>snd-via82xx</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry>4-48 kHz lub wyłącznie 48 kHz, w zależności od chipsetu</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>Aureal Vortex 2</entry> + <entry>brak</entry> + <entry>brak</entry> + <entry>OK</entry> + <entry> + <ulink url="http://aureal.sourceforge.net">Sterowniki do Aureala dla Linuksa </ulink> + <ulink url="http://makacs.poliod.hu/~pontscho/aureal/au88xx-1.1.3.tar.bz2"> bufor zwiększony do 32k</ulink> + </entry> + <entry>48</entry> + <entry>4.1</entry> + <entry>5+</entry> + </row> + + <row> + <entry>SB Live!</entry> + <entry>Wyjście analogowe-OK, SP/DIF nie działa</entry> + <entry>Oba działają</entry> + <entry>Oba działają</entry> + <entry> + <ulink url="http://opensource.creative.com">Sterowniki OSS Creativu (obsługa SP/DIF)</ulink> + </entry> + <entry>192</entry> + <entry>4.0/5.1</entry> + <entry>32</entry> + </row> + + <row> + <entry>SB 128 PCI (es1371)</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>?</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry>48</entry> + <entry>stereo</entry> + <entry>2</entry> + </row> + + <row> + <entry>SB AWE 64</entry> + <entry>max 44kHz</entry> + <entry>źle brzmi na 48kHz</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry>48</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>GUS PnP</entry> + <entry>brak</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>OK</entry> + <entry></entry> + <entry>48</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>Gravis UltraSound ACE</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>Gravis UltraSound MAX</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>OK (?)</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry>48</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>ESS 688</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>OK (?)</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry>48</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>Karty C-Media (CMI8338/8738)</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>OK SP/DIF jest obsługiwane przez ALSA 0.9.x</entry> + <entry>?</entry> + <entry></entry> + <entry>44</entry> + <entry>stereo</entry> + <entry>1</entry> + </row> + + <row> + <entry>Karty Yamaha (*ymf*)</entry> + <entry>złe (?) (może <option>-ao sdl</option>)</entry> + <entry>Działa poprawnie tylko z ALSA 0.5 z włączoną emulacją OSS + <emphasis role="bold">i</emphasis> <option>-ao sdl</option> (!) (?)</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>Karty z chipami envy24 (jak Terratec EWS88MT)</entry> + <entry>?</entry> + <entry>?</entry> + <entry>OK</entry> + <entry></entry> + <entry>?</entry> + <entry></entry> + <entry></entry> + </row> + + <row> + <entry>PC Speaker lub DAC</entry> + <entry>OK</entry> + <entry>brak</entry> + <entry></entry> + <entry> + <ulink url="http://www.geocities.com/stssppnn/pcsp.html">Sterowniki do PC speakera dla Linuksa (OSS)</ulink> + </entry> + <entry>Sterownik emuluje 44.1, może więcej.</entry> + <entry>mono</entry> + <entry>1</entry> + </row> + +</tbody> +</tgroup> +</informaltable> + +<para> +Pomoc przy tworzeniu tego dokumentu jest mile widziana. Powiedz jak +<application>MPlayer</application> i Twoja karta dźwiękowa +(karty dźwiękowe) współpracują razem. +</para> +</sect3> + + +<sect3 id="af"> +<title>Filtry audio</title> +<para> + Stare wtyczki audio zostały wyparte przez nową warstwę filtrów dźwiękowych. + Mogą być one użyte do zmiany właściwości danych audio zanim dźwięk dotrze do + karty. Ich uruchamianie i wyłączanie odbywa się przeważnie automatycznie, + może to być jednak zmienione. Filtry są włączane wtedy, kiedy cechy dźwięku + różnią się od tych wymaganych przez urządzenie audio w przeciwnym wypadku + procedura ta jest omijana. Opcja <option>-af filter1,filter2,...</option> + używana jest do nadpisania automatycznych ustawień lub do zastosowania + dodatkowych. Kolejność aplikowania filtrów uzależniona jest od kolejności + w ciągu oddzielonych od siebie przecinkami wartości. +</para> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af resample,pan film.avi</screen> +uruchomi dźwięk poprzez filtr zmieniający częstotliwość próbkowania (resample filter) +a następnie poprzez filtr pan. Zauważ, że lista nie może zawierać żadnych spacji, +inaczej zostanie błędnie zinterpretowana przez program. +</para> + +<para> +Filtry często posiadają opcje, które zmieniają ich zachowanie. Są one dokładniej +opisane w sekcji poniżej. Jeżeli pominie się parametry, to filtr uruchomi się +z domyślnymi ustawieniami. Poniżej przedstawiony jest przykład jak używać +filtrów wraz z ich opcjami: +<screen>mplayer -af resample=11025,pan=1:0.5:0.5 -channels 1 -srate 11025 media.avi</screen> +ustawi częstotliwość wyjściową filtru zmieniającego próbkowanie (resample filter) +na 11025Hz i zmiksuje inne kanały do 1, używając filtru pan. +</para> + +<para> +Ogólną kontrolę nad warstwą filtrów daje opcja <option>-af-adv</option>. +Zawiera ona dwie dodatkowe opcje: +</para> + +<para> +<option>force</option> jest polem bitowym, które określa jak filtry +są stosowane i jakiej optymalizacji prędkości/dokładności używają: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>0</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów i optymalizuj względem szybkości procesora. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>1</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów i optymalizuj tak, żeby osiągnąć największą +prędkość. +<emphasis>Uwaga:</emphasis> Niektóre możliwości filtrów audio mogą nie zadziałać i +jakość dźwięku spadnie. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>2</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów i optymalizuj pod kątem jak największej +jakości. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>3</option></term> +<listitem><para> +Nie używaj automatycznego stosowania filtrów i nie optymalizuj. +<emphasis>Uwaga:</emphasis> Jeśli używasz tego ustawienia, możliwe jest +wystąpienie błędów podczas działania MPlayera i jego zakończenie. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>4</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów (tak jak dla 0), jednak użyj przetwarzania +zmiennoprzecinkowego kiedy to możliwe. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>5</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów (tak jak dla 1), jednak użyj przetwarzania +zmiennoprzecinkowego kiedy to możliwe. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>6</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów (tak jak dla 2), jednak użyj przetwarzania +zmiennoprzecinkowego kiedy to możliwe. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>7</option></term> +<listitem><para> +Użyj automatycznego stosowania filtrów (tak jak dla 3), jednak użyj przetwarzania +zmiennoprzecinkowego kiedy to możliwe. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +<option>list</option> jest aliasem dla opcji -af. +</para> + +<para> +Warstwa filtrów jest również sterowana niżej podanymi, standardowymi opcjami: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>-v</option></term> +<listitem><para> +Zwiększa poziom "gadatliwości" i sprawia, że większość filtrów drukuje dodatkowe +komunikaty. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>-channels</option></term> +<listitem><para> +Ta opcja ustawia ilość kanałów wyjściowych, których ma używać Twoja karta. +Ma ona również wpływ na ilość kanałów, które są dekodowane z +nośnika danych. Jeśli zawiera on mniej kanałów, filtr kanałów (channels filter) +zostanie automatycznie użyty (zobacz poniżej). Przekierowywanie będzie ustawione na +domyślne. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>-srate</option></term> +<listitem><para> +Opcja ta ustawia częstotliwość próbkowania, którą ma używać Twoja karta +(oczywiście karty mają swoje ograniczenia). Jeżeli poziom próbkowania Twojej +karty różni się od tego stosowanego w nośniku, zostanie włączony filtr zmieniający +próbkowanie (resample filter, zobacz poniżej), aby zniwelować różnice. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>-format</option></term> +<listitem><para> +Opcja ta ustawia format próbki pomiędzy filtrem audio a kartą dźwiękową. +Jeżeli żądany format próbki dla karty jest inny niż format zawierający się w nośniku, +zostanie zastosowany filtr formatu (format filter, zobacz poniżej), aby zniwelować +różnice. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<sect4 id="af_resample"> +<title>Zmniejszenie/Zwiększenie częstotliwości próbkowania (Up/Downsampling)</title> + +<para> +MPlayer w pełni obsługuje zmniejszanie/zwiększanie częstotliwości (up/downsampling) +poprzez filtr zmieniający częstotliwość próbkowania - <option>resample</option> filter. +Może być on użyty, jeżeli masz stałą częstotliwość na karcie, albo jeżeli nie jest +ona w stanie przerobić więcej niż 44.1kHz. Filtr jest automatycznie uruchamiany, +jeżeli jest to konieczne, ale może również zostać włączony z poziomu linii komend. +Ma trzy opcje: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>srate <8000-192000></option></term> +<listitem><para> + jest to liczba całkowita, używana do określenia wyjściowej częstotliwości + próbkowania w Hz. Przyjmuje wartości z zakresu od 8kHz do 192kHz. Jeżeli + częstotliwość wejściowa i wyjściowa są takie same albo jeżeli ten parametr + jest pominięty, filtr jest wyłączany. Wysoka częstotliwość przeważnie zwiększa + jakość dźwięku, szczególnie jeżeli filtr jest użyty wraz z innymi. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>sloppy</option></term> +<listitem><para> + jest dodatkowym parametrem binarnym, który pozwala na małą różnicę między + częstotliwością wyjściową a tą podaną przez <option>srate</option>. Opcja + ta może zostać użyta jeżeli początek odtwarzania jest bardzo wolny. Jest + standardowo uruchomiony. +</para></listitem> +</varlistentry> + + +<varlistentry> +<term><option>type <0-2></option></term> +<listitem><para> + jest dodatkową liczbą całkowitą z przedziału od <literal>0</literal> + do <literal>2</literal>, która wybiera metodę zmiany częstotliwości + próbkowania. Tutaj <literal>0</literal> przedstawia interpolację liniową + (linear interpolation), <literal>1</literal> reprezentuje metodę wielofazowego + przetwarzania banku filtrów (poly-phase filter-bank processing) oraz przetwarzanie + całkowitoliczbowe, <literal>2</literal> do zmiany częstotliwości przy użyciu + wielofazowego przetwarzania banku filtrów (poly-phase filter-bank processing) + oraz przetwarzania zmiennoprzecinkowego. Interpolacja liniowa (linear interpolation) + jest wyjątkowo szybka, jednak pogarsza jakość dźwięku szczególnie przy zwiększaniu + częstotliwości (upsampling). Najlepszą jakość daje <literal>2</literal>, + ale metoda ta potrzebuje największej mocy obliczeniowej. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para>Przykład: +<screen>mplayer -af resample=44100:0:0</screen> +ustawi częstotliwość wyjściową filtru zmieniającego częstotliwość próbkowania +(resample filter) na 44100Hz używając przy tym dokładnego skalowania częstotliwości +wyjściowej oraz interpolacji liniowej (linear interpolation). +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_channels"> +<title>Zmiana liczby kanałów</title> +<para> +Filtr kanałów (<option>channels</option> filter) może być użyty w celu dodania +lub usunięcia kanałów, można go użyć także do kopiowania lub przekierowywania kanałów. +Jest on automatycznie włączony, jeżeli wyjście warstwy audio filtrów różni się +od wejściowego lub jeżeli zażądano jego uruchomienia. Filtr wyłącza się sam, +jeżeli nie jest używany. Liczba parametrów jest dynamiczna: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>nch <1-6></option></term> +<listitem><para> + jest to liczba całkowita z zakresu od <literal>1</literal> do <literal>6</literal>, + która ustawia liczbę kanałów wyjściowych. Ta opcja jest wymagana, + w przypadku jeżeli nie zostanie podana, program wywoła błąd uruchamiania + (runtime error). +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>nr <1-6></option></term> +<listitem><para> + jest to liczba całkowita z zakresu od <literal>1</literal> do <literal>6</literal>, + która używana jest do podania liczby dróg rutowania. Ten parametr jest opcjonalny. + Jeżeli jest pominięty, stosowane jest domyślne rutowanie. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>od1:do1:od2:do2:od3:do3...</option></term> +<listitem><para> + to pary liczb pomiędzy <literal>0</literal> a <literal>5</literal>, które + określają gdzie poszczególny kanał ma być przekierowywany. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> + Jeżeli tylko opcja <option>nch</option> jest podana, użyte jest domyślne przekierowywanie, + działa ono następująco: Jeżeli ilość kanałów wyjściowych jest większa niż + wejściowych, tworzone są puste kanały (poza miksowaniem z mono do stereo, + wtedy kanał mono jest powtarzany w obu kanałach wyjściowych). Jeżeli ilość + kanałów wyjściowych jest mniejsza niż wejściowych, nadmiarowe kanały będą usuwane. +</para> + +<para> +Przykład 1: +<screen>mplayer -af channels=4:4:0:1:1:0:2:2:3:3 media.avi</screen> +zmieni ilość kanałów na 4 i ustawia 4 drogi przekierowywania, które zamieniają +kanał 1 z 0, a 2 i 3 pozostawiają bez zmian. Zauważ, że jeżeli odtwarzany +był nośnik zawierające 2 kanały, kanały 2 i 3 będą puste ale +0 i 1 ciągle zamienione. +</para> + + +<para> +Przykład 2: +<screen>mplayer -af channels=6:4:0:0:0:1:0:2:0:3 media.avi</screen> +zmieni ilość kanałów na 6 i ustawi 4 drogi przekierowywania, które skopiują +kanał 0 do 0 i 3. Kanały 4 i 5 będą puste. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_format"> +<title>Konwerter formatu próbek (sample format converter)</title> +<para> +Filtr formatu (<option>format</option> filter) przekształca różne formaty +próbek w inne. Jest automatycznie uruchamiany, kiedy jest potrzebny przez +kartę lub inny filtr dźwiękowy. +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>bps <numer></option></term> +<listitem><para> + może mieć wartość <literal>1</literal>, <literal>2</literal> lub + <literal>4</literal>, określa ilość bajtów przypadającą na próbkę. Parametr + ten jest wymagany, jeżeli nie zostanie podany, program wywoła błąd uruchamiania + (runtime error). +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>f <format></option></term> +<listitem><para> + jest ciągiem znaków, określających próbkę. Ciąg jest kombinacją: + <option>alaw</option>, <option>mulaw</option> lub + <option>imaadpcm</option>, <option>float</option> lub <option>int</option>, + <option>unsigned</option> lub <option>signed</option>, <option>le</option> lub + <option>be</option> (little lub big endian). Opcja ta jest wymagana, jeżeli + nie zostanie podana, program wywoła błąd podczas uruchamiania (runtime error). +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af format=4:float media.avi</screen> +ustawi format wyjściowy na 4 bajty danych zmiennoprzecinkowych przypadających na próbkę. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_delay"> +<title>Opóźnianie (delay)</title> +<para> +Filtr opóźniający (<option>delay</option> filter) opóźnia dźwięk zmierzający do +głośników, tak żeby strumienie dźwiękowe z różnych kanałów dotarły do nich +jednocześnie. Jest to użyteczne, jeżeli masz więcej niż 2 głośniki. Filtr +ma kilka opcji: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>d1:d2:d3...</option></term> +<listitem><para> + są liczbami rzeczywitymi, które przedstawiają opóźnienie w ms, + które powinno być zastosowane do każdego kanału. Minimalna wartość to 0ms a + maksymalna to 1000ms. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Aby obliczyć opóźnienie dla poszczególnych kanałów, wykonaj co następuje: +</para> + +<orderedlist> +<listitem><para> + Oblicz odległość od głośników do pozycji słuchacza (w metrach), to da Ci + wartości od s1 do s5 (dla systemu 5.1). Nie ma sensu brać pod uwagę + subwoofera (i tak nie usłyszysz różnicy). +</para></listitem> +<listitem><para> +Odejmij odległość od s1 do s5 od odległości maksymalnej tzn. + s[i] = max(s) - s[i]; i = 1...5 +</para></listitem> +<listitem><para> +Oblicz opóźnienia w następujący sposób + d[i] = 1000*s[i]/342; i = 1...5 +</para></listitem> +</orderedlist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af delay=10.5:10.5:0:0:7:0 media.avi</screen> +opóźni lewy i prawy przedni głośnik o 10.5ms, dwa tylnie i subwoofer o 0ms a +centralny o 7ms. +</para> + +</sect4> + +<sect4 id="af_volume"> +<title>Programowa regulacja głośności (software volume control)</title> + +<para>Programowa regulacja głośności (software volume control) jest obsługiwana +poprzez filtr głośności (<option>volume</option> filter). Używaj go ostrożnie, +gdyż może obniżyć stosunek sygnału do szumu. W większości wypadków +najlepszym rozwiązaniem jest ustawienie miksera PCM na maksymalną wartość, wyłączy to +filtr, a Ty będziesz mógł regulować głośność poprzez głośniki. Jeżeli Twoja karta +ma cyfrowy mikser PCM zamiast analogowego i zauważysz przekłamania, użyj miksera +MASTER. Jeżeli do komputera podłączony jest zewnętrzny wzmacniacz +(tak to zazwyczaj wygląda), poziom hałasu może zostać zredukowany poprzez +dostrojenie głównego poziomu głośności (master level) i pokrętła głośności, +dopóki syczenie w tle nie ustanie. Filtr ma dwie opcje: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>v <-200 - +60></option></term> +<listitem><para> + jest liczbą rzeczywistą pomiędzy <literal>-200</literal> a + <literal>+60</literal>, która przedstawia poziom głośności w dB. Domyślny + poziom to 0dB. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>c</option></term> +<listitem><para> + jest binarną wartością która włącza lub wyłącza miękkie obcinanie (soft-clipping). + Miękkie obcinanie (soft-clipping) może sprawić, że dźwięk będzie łagodniejszy, + jeżeli wysokie poziomy dźwięku są użyte. Uaktywnij tę opcję, jeżeli moc + głośników jest zbyt niska. Zwróć uwagę, że ta metoda tworzy przekłamania i + powinna zostać użyta w ostateczności. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af volume=10.1:0 media.avi</screen> +wzmocni dźwięk o 10.1dB i zastosuje metodę twardego obcinania (hard-clip), jeżeli +poziom dźwięku jest za wysoki. +</para> + +<para> +Ten filtr ma drugą właściwość: Mierzy ogólny, maksymalny poziom dźwięku i wypisuje go +po zakończeniu MPlayera. Oszacowana głośność może być użyta do ustawienia poziomu +dźwięku w MEncoderze tak, żeby maksymalny zasięg dynamiczny był możliwy do +osiągnięcia. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_equalizer"> +<title>Korektor (equalizer)</title> +<para> +Filtr korektora (<option>equalizer</option> filter) to 10 oktawowy, +graficzny korektor pasm, zaimplementowany +przy pomocy filtrów przejść 10 pasm IIR (10 IIR band pass filters). Oznacza to, +że działa bez względu na format odtwarzanego dźwięku. Środkowe +częstotliwości dla 10 pasm to: +</para> + +<informaltable> +<tgroup cols="2"> +<thead> + <row> + <entry>Numer pasma</entry><entry>Częstotliwość środkowa</entry> + </row> +</thead> +<tbody> + <row><entry>0</entry><entry>31.25 Hz</entry></row> + <row><entry>1</entry><entry>62.50 Hz</entry></row> + <row><entry>2</entry><entry>125.0 Hz</entry></row> + <row><entry>3</entry><entry>250.0 Hz</entry></row> + <row><entry>4</entry><entry>500.0 Hz</entry></row> + <row><entry>5</entry><entry>1.000 kHz</entry></row> + <row><entry>6</entry><entry>2.000 kHz</entry></row> + <row><entry>7</entry><entry>4.000 kHz</entry></row> + <row><entry>8</entry><entry>8.000 kHz</entry></row> + <row><entry>9</entry><entry>16.00 kHz</entry></row> +</tbody> +</tgroup> +</informaltable> + +<para> +Jeżeli częstotliwość próbkowania odtwarzanego dźwięku jest niższa niż środkowa +częstotliwość dla odpowiedniego pasma, to jest ono wyłączane. Znanym błędem +jest to, że właściwości dla najwyższego pasma nie są całkowicie symetryczne, +jeżeli częstotliwość próbki jest zbliżona do częstotliwości środkowej danego pasma. +Można obejść ten problem zwiększając jej częstotliwość (up-sampling), zanim ta +dotrze do filtru korektora (equalizer filter). +</para> + +<para> +Filtr ma 10 parametrów: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>g1:g2:g3...g10</option></term> +<listitem><para> +są liczbami rzeczywistymi z przedziału od <literal>-12</literal> do +<literal>+12</literal>, określającymi przyrost dB dla każdego pasma częstotliwości. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af equalizer=11:11:10:5:0:-12:0:5:12:12 media.avi</screen> +wzmocni dźwięk w wyższych i niższych zakresach częstotliwości, wyciszając go +prawie całkowicie około 1kHz. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_panning"> +<title>Filtr pan (panning filter)</title> +<para> +Użyj filtru pan (<option>pan</option> filter), żeby dowolnie miksować kanały. Najprościej +tłumacząc jest to połączenie programowej regulacji głośnością (software volume control) i +filtru kanałów (channels filter). Istnieją jego 2 podstawowe zastosowania: +</para> + +<orderedlist> +<listitem><para> +Miksowanie wielu kanałów w mniejszą ilość, stereo do mono na przykład. +</para></listitem> +<listitem><para> +Zmienianie "szerokości" centralnego głośnika w systemie przestrzennym. +</para></listitem> +</orderedlist> + +<para> +Filtr jest trudny w użyciu i będzie wymagał zastosowania żmudnej metody prób i błędów, +zanim zostanie osiągnięty oczekiwany rezultat. Liczba parametrów filtru zależy od +ilości kanałów: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>nch <1-6></option></term> +<listitem><para> +jest liczbą całkowitą z przedziału od <literal>1</literal> do <literal>6</literal> i +jest używana w celu określenia liczby kanałów wyjściowych. Opcja ta jest wymagana, +jeżeli nie zostanie podana, program wywoła błąd uruchamiania (runtime error). +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>l00:l01:l02:..l10:l11:l12:...ln0:ln1:ln2:...</option></term> +<listitem><para> +są liczbami rzeczywistymi z przedziału od <literal>0</literal> do +<literal>1</literal>. <option>l[i][j]</option> ustala ile procent kanału wejściowego j +ma być zmiksowanych do kanału wyjściowego i. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład 1: +<screen>mplayer -af pan=1:0.5:0.5 -channels 1 media.avi</screen> +zmiksuje kanały ze stereo do mono. +</para> + +<para> +Przykład 2: +<screen>mplayer -af pan=3:1:0:1:0.5:0.5 -channels 3 media.avi</screen> +da 3 kanał wyjściowy, zostawiając 0 i 1 nietkniętymi i miksując kanały 0 i 1 +do 2 kanału wyjściowego (który może być na przykład wysłany do subwoofera). +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_sub"> +<title>Subwoofer</title> +<para> +Filtr subwoofera (<option>sub</option> filter) dodaje kanał subwoofera do strumienia +audio. Dane audio użyte do stworzenia tego kanału są średnią dźwięku w 0 i 1 kanale. Dźwięk +wynikowy zostanie poddany działaniu 4-rzędowego, dolnoprzepustowego filtru Butterwortha +(4th order Butterworth filter) z domyślną częstotliwością graniczną na poziomie 60Hz i +dodany do oddzielnego kanału w strumieniu audio. +Uwaga: Wyłącz ten filtr, jeżeli odtwarzasz DVD z dźwiękiem w systemie Dolby Digital 5.1, +w przeciwnym wypadku, jego działanie zakłóci dźwięk subwoofera. Filtr ma 2 parametry: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>fc <20-300></option></term> +<listitem><para> + jest opcjonalną liczbą rzeczywistą, używaną do określenia wartości + częstotliwości granicznej w Hz. Prawidłowy zakres wynosi od 20Hz do 300Hz. Dla + uzyskania najlepszego rezultatu, spróbuj ustawić ją na jak najniższą. Wzbogaci to + doświadczenia płynące z używania dźwięku stereo i w systemie przestrzennym. Domyślną + wartością jest 60Hz. +</para></listitem> +</varlistentry> + +<varlistentry> +<term><option>ch <0-5></option></term> +<listitem><para> + jest opcjonalną liczbą całkowitą pomiędzy <literal>0</literal> a + <literal>5</literal>, która określa numer kanału, do którego ma zostać wysłany + dźwięk subwoofera. Domyślnym jest <literal>5</literal>. Zauważ, że liczbą kanałów + zwiększy się do <replaceable>ch</replaceable>, jeżeli zajdzie taka potrzeba. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af sub=100:4 -channels 5 media.avi</screen> +doda kanał subwoofera z częstotliwością graniczną równą 100Hz do 4 kanału wyjściowego. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="af_surround"> +<title>Dekoder dźwięku przestrzennego (Surround-sound decoder)</title> +<para> +Macierzowo zakodowany dźwięk przestrzenny, może być zdekodowany filtrem przestrzennym +(<option>surround</option> filter). Dolby Surround jest przykładem +formatu zakodowanego macierzowo. Wiele plików zawierających 2 kanały audio, +faktycznie zawiera dźwięk przestrzenny zakodowany w tym systemie. Aby użyć +tego filtru potrzebujesz karty z obsługą przynajmniej 4 kanałów. Filtr +posiada jedną opcję: +</para> + +<variablelist> +<varlistentry> +<term><option>d <0-1000></option></term> +<listitem><para> +jest opcjonalną liczbą rzeczywistą pomiędzy <literal>0</literal> a +<literal>1000</literal>, używaną do ustawienia opóźnienia w ms dla tylnych głośników. +Opóźnienie powinno być ustawione w następujący sposób: jeśli d1 to odległość od +pozycji słuchacza do przednich głośników a d2 to odległość od tylnych głośników, +to opóźnienie d powinno być ustawione na 15ms, jeżeli d1 <= d2 i 15 + 5*(d1-d2) +jeżeli d1 > d2. Domyślna wartość dla d to 20ms. +</para></listitem> +</varlistentry> +</variablelist> + +<para> +Przykład: +<screen>mplayer -af surround=15 -channels 4 media.avi</screen> +doda dźwięk przestrzenny dekodując z 15ms opóźnieniem dźwięk dla tylnych głośników. +</para> +</sect4> +</sect3> + +<sect3 id="audio-plugins"> +<title>Wtyczki Audio (odradzane)</title> +<note><para><emphasis role="bold">Wtyczki audio zostały wyparte przez filtry audio i +wkrótce zostaną usunięte.</emphasis></para></note> + +<para> +<application>MPlayer</application> ma obsługę wtyczek audio. Mogą one być +użyte do zmiany właściwości danych audio, zanim dźwięk dotrze do karty. Włącza +je się poprzez opcję <option>-aop</option>, która przyjmuje argumenty w postaci +<option>list=wtyczka1,wtyczka2,...</option>. Argument <option>list</option> +jest wymagany i określa, które wtyczki powinny zostać użyte i w jakiej kolejności. +Przykład: + +<screen>mplayer media.avi -aop list=resample,format</screen> + +przepuści dźwięk przez wtyczkę zmieniającą częstotliwość próbkowania +(resampling plugin) a następnie wtyczkę formatu (format plugin). +</para> + +<para> +Wtyczki również posiadają parametry, które zmieniają ich zachowanie. Opisane są +one dokładniej w sekcji poniżej. Wtyczka uruchomi się z domyślnymi wartościami, +jeżeli pominiemy jej opcje. Poniżej podany jest przykład użycia wtyczek i +ich specyficznych ustawień: + +<screen>mplayer media.avi -aop list=resample,format:fout=44100:format=0x8</screen> + +ustawi częstotliwość wyjściową dla wtyczki zmieniającej częstotliwość próbkowania +(resample plugin) na 44100 Hz i format wyjściowy wtyczki formatu (format plugin) +na AFMT_U8. +</para> + +<para> +Obecnie wtyczki audio nie mogą zostać użyte w <application>MEncoderze</application>. +</para> + + +<sect4 id="updn-sampling"> +<title>Zwiększanie/Zmniejszanie częstotliwości próbkowania (up/downsampling)</title> + +<para> +<application>MPlayer</application> w pełni obsługuje zmniejszanie/zwiększanie +częstotliwości próbkowania (up/downsampling) dźwięku. Wtyczka ta może być +użyta, jeżeli masz kartę ze stałą częstotliwością lub posiadasz kartę, która +nie jest w stanie przerobić więcej niż 44.1 kHz. Ograniczenia Twojego sprzętu +nie są automatycznie wykrywane, więc musisz wyraźnie podać częstotliwość. +Wtyczka ma jeden przełącznik: <option>fout</option>, który używany jest do +ustawiania żądanej częstotliwości wyjściowej. Domyślną wartością jest +48 kHz i podawana jest w Hz. +</para> + + +<para> +Sposób użycia: + +<screen> +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=resample:fout=<replaceable>freq</replaceable></screen> + +gdzie <literal><replaceable>freq</replaceable></literal> jest częstotliwością +w Hz, jak <literal>44100</literal>. +</para> + +<note> +<para> +Częstotliwość wyjściową nie powinna być wyższa niż wartość domyślna. +Spowoduje to odtwarzanie strumieni audio i video w zwolnionym tempie oraz +zakłócenia dźwięku. +</para> +</note> +</sect4> + + +<sect4 id="surround-decode"> +<title>Dekodowanie dźwięku przestrzennego</title> + +<para> +<application>MPlayer</application> posiada wtyczkę, która umożliwia dekodowanie +macierzowo zakodowanego dźwięku przestrzennego. Dolby Surround jest przykładem +takiego formatu. Wiele plików zawierających 2 kanały audio faktycznie zawiera +dźwięk przestrzenny zakodowany macierzowo. Aby skorzystać z tej właściwości potrzebujesz karty +z obsługą przynajmniej 4 kanałów. +</para> + +<para> +Sposób użycia: +<screen>mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=surround</screen> +</para> +</sect4> + + +<sect4 id="sample-format-conv"> +<title>Konwerter formatu próbek (sample format converter)</title> + +<para> +Jeżeli Twój sterownik do karty dźwiękowej nie obsługuje 16-bitowego typu danych ze znakiem, +ta wtyczka może być użyta do jego zmiany na format zrozumiały dla +karty. Posiada jeden parametr - <option>format</option>, który może być ustawiony +na jedną z wartości umieszczonych w <filename>libao2/afmt.h</filename>. Wtyczka +ta jest raczej rzadko potrzebna i jest przeznaczona dla zaawansowanych użytkowników. +Mniej na uwadze, że zmienia ona tylko format próbki a nie jej częstotliwość czy +ilość kanałów. +</para> + +<para> +Sposób użycia: + +<screen> +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=format:format=<replaceable>outfmt</replaceable></screen> + +gdzie <literal><replaceable>outfmt</replaceable></literal> to wymagany format +próbki. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="audio-delay"> +<title>Opóźnianie</title> +<para> +Wtyczka opóźnia dźwięk i jest przykładem tego, jak tworzyć nowe wtyczki. Nie ma +dla niej żadnego sensownego zastosowania z punktu widzenia użytkownika i wspomniałem +tylko o niej ze względu na kompletność tej dokumentacji. Nie używaj tej wtyczki, +chyba że jesteś developerem. +</para> +</sect4> + +<sect4 id="sw-volume"> +<title>Programowa regulacja głośnością (software volume control)</title> + +<para> +Wtyczka jest programowym odpowiednikiem regulacji głośnością i może +być używana na maszynach z uszkodzonym urządzeniem miksującym. Może być również +przydatna, jeżeli ktoś chce zmienić poziom wyjściowy głośności w +<application>MPlayerze</application> bez zmiany ustawień PCM w mikserze. +Ma jeden parametr - <option>volume</option>, który służy do ustawienia początkowej +głośności. Może przyjmować wartości pomiędzy 0 a 255. Wartością domyślna jest 101, +co odpowiada wzmocnieniu równemu 0dB. Używaj tej wtyczki z ostrożnością, gdyż +możesz obniżyć poziom sygnału do szumu. W większości wypadków najlepszym +rozwiązaniem jest ustawienie miksera PCM na maksymalną wartość i, zamiast wtyczką, +regulować głośność przy pomocy głośników. Jeżeli do komputera podłączony jest zewnętrzny wzmacniacz +(a zazwyczaj jest), poziom hałasu może zostać zredukowany poprzez +dostrojenie głównego poziomu głośności (master level) i pokrętła głośności, +dopóki syczenie w tle nie ustanie. +</para> + +<para> +Sposób użycia: +<screen> +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=volume:volume=<replaceable>0-255</replaceable></screen> +</para> + +<para> +Wtyczka ma również kompresor lub zdolność do miękkiego obcinania (soft-clipping). +Kompresja może być użyta, jeżeli dynamika dźwięku jest bardzo wysoki lub +jeżeli moc głośników jest zbyt niska. Bądź ostrożny, ponieważ ta +funkcja tworzy zakłócenia dźwięku i powinna być użyta w ostateczności. +</para> + +<para> +Sposób użycia: +<screen> +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=volume:softclip</screen> +</para> +</sect4> + +<sect4 id="extrastereo"> +<title>Extrastereo</title> + +<para> +Wtyczka (liniowo) zwiększa różnicę pomiędzy lewym a prawym kanałem +(jak wtyczka extrastereo w <application>XMMS</application>), co dodaje +efekt "na żywo" do odtwarzanego dźwięku. +</para> + +<para> +Sposób użycia: +<screen> +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=extrastereo +mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=extrastereo:mul=3.45<!-- +--></screen> + +Współczynnikiem (<option>mul</option>) jest liczba rzeczywista, +której wartość domyślna to 2.5. Jeżeli ustawisz go na <literal>0.0</literal>, otrzymasz +dźwięk mono (średnia obu kanałów). Jeśli na <literal>1.0</literal>, nic się nie +zmieni, a jeśli na <literal>-1.0</literal>, lewy i prawy kanał zostaną zamienione. +</para> +</sect4> + + +<sect4 id="volnorm"> +<title>Normalizator głośności (volume normalizer)</title> + +<para> +Wtyczka ustawia maksymalny poziom dźwięku, bez wywoływania zakłóceń. +</para> + +<para> +Sposób użycia: +<screen>mplayer <replaceable>media.avi</replaceable> -aop list=volnorm</screen> +</para> +</sect4> +</sect3> +</sect2>