changeset 82695:10c6124b8cb7

Move tutorials from etc/ to etc/tutorials/
author Glenn Morris <rgm@gnu.org>
date Wed, 22 Aug 2007 07:37:07 +0000
parents 5705b831299f
children e643be429fed
files etc/TUTORIAL.pl
diffstat 1 files changed, 0 insertions(+), 1248 deletions(-) [+]
line wrap: on
line diff
--- a/etc/TUTORIAL.pl	Wed Aug 22 07:37:01 2007 +0000
+++ /dev/null	Thu Jan 01 00:00:00 1970 +0000
@@ -1,1248 +0,0 @@
-Krótki samouczek Emacsa.  Warunki kopiowania znajdują sie na końcu pliku.
-
-Polecenia Emacsa wymagają na ogół wciśnięcia klawisza CONTROL (oznaczanego
-czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT
-albo ALT). Dalej będziemy stosować następujące skróty:
-
-C-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza CONTROL przy naciskaniu
-	klawisza <znak>. Na przykład C-f będzie odpowiadało
-	naciśnięciu f przy wciśniętym klawiszu CONTROL.
-M-<znak> oznacza przytrzymanie klawisza META lub ALT przy naciskaniu
-	klawisza <znak>. Zamiast tego można nacisnąć i puścić klawisz
-	ESC, a potem nacisnąć klawisz <znak>.
-
-Uwaga: aby zakończyć sesję Emacsa, naciśnij C-x C-c (kolejno dwa znaki).
-Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczają w dalszej części tego samouczka
-ćwiczenia dla Ciebie. Na przykład:
-<<Blank lines inserted around following line by help-with-tutorial>>
-[Dodatkowe odstępy zostały zrobione w celach dydaktycznych.]
->> Teraz naciśnij C-v (następny ekran), aby przejść na następny ekran
-   samouczka (zrób to naciskając jednocześnie klawisze CONTROL i v).
-   Od tego momentu powinieneś robić to zawsze, gdy dojdziesz
-   do końca ekranu.
-
-Zwróć uwagę na to, że kilka linii się powtarza, gdy przechodzisz z
-ekranu na następny; ma to zapewnić wrażenie ciągłości podczas przesuwania
-się w obrębie pliku.
-
-Pierwszą umiejętnością, która powinieneś opanować, jest sposób
-przesuwania się z miejsca na miejsce. Wiesz już, jak przesuwać się
-o jeden ekran do przodu. Aby przesunąć się o jeden ekran do tyłu,
-wciśnij kombinację klawiszy M-v (to znaczy wciśnij i przytrzymaj
-klawisz META lub Alt i jednocześnie naciśnij v albo naciśnij kolejno
-klawisze <ESC> v, jeśli nie masz klawisza META lub Alt).
-
->> Spróbuj nacisnąć M-v, a potem C-v, by przesunąć się w przód i w tył
-   kilka razy.
-
-
-PODSUMOWANIE
-------------
-
-Następujące polecenia służą do przeglądania tekstu po jednym ekranie:
-
-	C-v Przesuń się o jeden ekran do przodu
-	M-v Przesuń się o jeden ekran do tyłu
-	C-l Wyczyść ekran i wyświetl go na nowo, umieszczając
-	tekst z okolic kursora w środku ekranu.
-	(Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.)
-
->> Znajdź kursor i zapamiętaj, jaki tekst jest w jego pobliżu.
-   Naciśnij następnie C-l.
-   Znajdź kursor jeszcze raz i zwróć uwagę, że znajduje się on
-   w pobliżu tego samego tekstu.
-
-Możesz także użyć klawiszy PageUp i PageDn, jeśli są dostępne na
-Twojej klawiaturze, do przemieszczania się między stronami, ale użycie
-C-v i M-v jest bardziej efektywne.
-
-PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM
-----------------------------
-
-Przesuwanie się z ekranu na ekran jest użyteczne, ale jak przejść do
-określonego miejsca w obrębie jednego ekranu?
-
-Można to zrobić na kilka sposobów. Najprostszym jest użycie poleceń
-C-p, C-b, C-f oraz C-n. Każde z nich przesuwa kursor o jeden wiersz
-albo kolumnę w określonym kierunku. Oto schemat, który to obrazuje:
-
-                 Poprzednia linia, C-p
-                 (ang. previous line)
-                         :
-                         :
-    Do tyłu, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f
-             (ang. back) : (ang. forward)
-                         :
-                         :
-                  Następna linia, C-n
-                   (ang. next line)
-
->> Przesuń kursor na środek tego schematu za pomocą C-n lub C-p.
-   Potem naciśnij C-l, by zobaczyć cały diagram na środku ekranu.
-
-To są podstawowe polecenia kierujące położeniem kursora, których
-będziesz używał bardzo często, warto więc je zapamiętać.
-
->> Naciśnij kilka razy C-n, by przesunąć kursor do tej linii.
-
->> Przesuń się w głąb linii za pomocą C-f, a potem do góry za pomocą
-   C-p. Zwróć uwagę na zachowanie się C-p, gdy kursor jest w środku
-   linii.
-
-Każda linia tekstu kończy się znakiem nowej linii, który oddziela ją
-od następnej. Każdy Twój plik powinien się kończyć znakiem nowej
-linii (ale Emacs tego nie wymaga).
-
->> Spróbuj nacisnąć C-b na początku linii. Powinno Cię to przenieść
-   na koniec poprzedniej linii. Dzieje się tak dlatego, że kursor
-   przechodzi wówczas nad znakiem nowej linii.
-
-C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b.
-
->> Naciśnij kilka razy C-b i obserwuj położenie kursora.
-   Naciskaj potem C-f, by wrócić na koniec linii. W końcu naciśnij
-   jeszcze raz C-f, by przejść do następnej linii.
-
-Gdy przesuwasz kursor poza dolną krawędź ekranu, tekst położony
-za krawędzią przesuwa się na ekran (ang. scrolling). Dzięki temu
-Emacs może przesunąć kursor do określonego miejsca bez umieszczania
-go poza ekranem.
-
->> Spróbuj przesunąć kursor poza dolną granicę ekranu za pomocą C-n
-   i zobacz, co się stanie.
-
-Jeśli przesuwanie się o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne,
-to spróbuj przesuwać się o słowa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o słowo
-do przodu, a M-b przesuwa go o słowo do tyłu.
-
->> Naciśnij kilka razy M-f i M-b.
-
-Gdy jesteś w środku słowa, to M-f przesuwa kursor na jego koniec.
-Jeśli natomiast jesteś w przerwie miedzy słowami, to M-f przesuwa
-kursor na koniec następnego słowa. M-b zachowuje się podobnie
-dla ruchu do tyłu.
-
->> Naciśnij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak byś
-   mógł zauważyć działanie M-f i M-b naciśniętych w różnych miejscach
-   wewnątrz i między słowami.
-
-Zauważ podobieństwo między C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo często
-kombinacje zawierające Meta (Alt) oznaczają operacje związane
-z jednostkami językowymi (słowa, zdania, akapity), podczas gdy
-kombinacje z klawiszem Control działają na jednostkach podstawowych,
-niezależnych od tego, co edytujesz (znaki, linie, itd.).
-
-Oto zależność, która stosuje się do linii i zdań: C-a i C-e przesuwają
-kursor na początek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwają go na początek
-i koniec zdania.
-
->> Naciśnij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e.
-   Powtórz to z M-a, a potem z M-e.
-
-Czy zauważyłeś, że powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne
-M-a przesuwa Cię o jedno zdanie? Chociaż nie ma tu pełnej analogii,
-wydaje się to jednak naturalne.
-
-Położenie kursora w tekście jest określane mianem "punktu".
-
-Oto podsumowanie prostych poleceń służących do przesuwania kursora,
-włącznie z operacjami dotyczącymi słów i zdań:
-
-	C-f Do przodu o jeden znak
-	C-b Do tyłu o jeden znak
-
-	M-f Do przodu o słowo
-	M-b Do tyłu o słowo
-
-	C-n Następna linia
-	C-p Poprzednia linia
-
-	C-a Początek linii
-	C-e Koniec linii
-
-	M-a Do tyłu na początek zdania
-	M-e Do przodu na koniec zdania
-
->> Przećwicz kilka razy dla wprawy wszystkie powyższe polecenia.
-   Należą one do najczęściej używanych.
-
-Dwa inne ważne polecenia przesuwające kursor to M-< (Meta lub Alt
-i znak mniejszości), które przesuwa kursor na początek całego tekstu
-i M-> (Meta lub Alt i znak większości), które przesuwa kursor na koniec
-całego tekstu.
-
-Na większości klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz więc użyć
-klawisza Shift, by nacisnąć "<", i podobnie musisz użyć klawisza Shift,
-by nacisnąć M-<. Bez Shift uzyskałbyś M-przecinek.
-
->> Naciśnij M-<, by przejść na początek samouczka, a potem kilka razy
-   użyj C-v, by powrócić do tego miejsca.
-
->> Teraz naciśnij M->, by przejść na koniec samouczka, i wróć do tego
-   miejsca za pomocą kilkakrotnego M-v.
-
-Jeśli Twoja klawiatura ma klawisze strzałek, to możesz ich użyć do
-przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczyć się się kombinacji C-b, C-f,
-C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, działają one na wszystkich
-typach terminali. Po drugie, gdy już zdobędziesz pewną praktykę w
-posługiwaniu się Emacsem, to będzie Ci szybciej nacisnąć te kombinacje
-niż klawisze strzałek (ponieważ nie wymaga to przenoszenia dłoni z
-miejsca, które zajmują podczas szybkiego pisania za pomocą 10 palców).
-Po trzecie wreszcie, gdy już wyrobisz sobie zwyczaj posługiwania się
-tymi poleceniami z klawiszem Control, to łatwo przyjdzie Ci nauczyć się
-bardziej zaawansowanych poleceń przesuwających kursor.
-
-Większość poleceń Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla większości
-poleceń oznacza on liczbę powtórzeń. Aby określić liczbę powtórzeń
-polecenia, powinieneś je poprzedzić naciśnięciem C-u a potem cyfr.
-Jeśli masz na klawiaturze klawisz META (lub EDIT albo ALT), to
-alternatywnym sposobem wprowadzenia argumentu liczbowego jest użycie
-tego klawisza i wciskanie cyfr argumentu. Radzimy jednak przyswoić
-sobie metodę z klawiszem C-u, ponieważ działa ona na wszystkich
-terminalach.
-
-Na przykład C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków.
-
->> Spróbuj użyć C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesunąć kursor
-   do jednej z linii w pobliżu tego zdania za pomocą tylko jednego
-   polecenia.
-
-Większość poleceń używa argumentu liczbowego jako liczby powtórzeń.
-Jest kilka poleceń, które używają go w inny sposób. Do takich wyjątków
-należą C-v i M-v. Jeśli poda się im argument, to przesuwają zawartość
-ekranu w górę lub w dół o podaną liczbę linii zamiast o tyleż ekranów.
-Na przykład C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie.
-
->> Spróbuj nacisnąć C-u 8 C-v.
-
-To powinno było przewinąć ekran do góry o 8 linii. Jeśli chciałbyś
-przewinąć ekran w dół, to powinieneś podać argument przed poleceniem M-v.
-
-Jeśli pracujesz w systemie z okienkowym trybem graficznym, jak X11
-lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje
-się prostokątny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku
-suwakiem. Za jego pomocą możesz przewijać tekst, używając do tego myszy.
-
->> Spróbuj nacisnąć środkowy klawisz myszy u góry podświetlonego
-   obszaru na suwaku. To powinno przewinąć tekst do miejsca
-   określonego przez wysokość, na której nacisnąłeś klawisz myszy.
-
->> Przesuń mysz do miejsca oddalonego od górnego końca suwaka o mniej
-   więcej trzy linie i naciśnij lewy klawisz myszy kilka razy.
-
-
-* GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY
-----------------------------
-
-Jeśli Emacs przestaje odpowiadać na Twoje polecenia, to możesz go
-bezpiecznie zatrzymać, przyciskając C-g. Klawisza C-g możesz też użyć do
-przerwania polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu.
-
-Możesz także użyć C-g do anulowania argumentu liczbowego albo początku
-polecenia, którego nie zamierzasz dokończyć.
-
->> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naciśnij C-g.
-   Teraz naciśnij C-f. Powinno to przesunąć kursor zaledwie o
-   jeden znak, ponieważ argument liczbowy anulowałeś za pomocą C-g.
-
-Za pomocą klawisza C-g możesz też anulować skutki omyłkowego
-wciśnięcia klawisza <ESC>.
-
-
-* ZABLOKOWANE POLECENIA
------------------------
-
-Pewne polecenia Emacsa są ,,zablokowane'' -- po to, by początkujący
-użytkownicy nie mogli ich wywołać przez przypadek.
-
-Jeśli wywołasz jedno z zablokowanych poleceń, to Emacs wypisze komunikat
-informujący o tym, co to za polecenie, i zapyta Cię, czy istotnie chcesz
-je wywołać.
-
-Jeśli naprawdę chcesz wywołać to polecenie, to odpowiedz na pytanie,
-naciskając spację. Jeśli nie chcesz wywołać zablokowanego polecenia,
-to na pytanie odpowiedz, naciskając n.
-
->> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n
-   na zadane pytanie.
-
-
-* OKNA
-------
-
-Emacs może mieć otwartych kilka okien, z których każde wyświetla
-własny tekst. Pojęcie ,,okna'', jeśli chodzi o Emacsa, nie odnosi
-się do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego
-panelu wewnątrz okienka systemowego. (Emacs może też pracować
-na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa
-nazywają się one ramkami. Opisane jest to poniżej.)
-
-Na tym etapie lepiej jest się nie zagłębiać w techniki wykorzystujące
-kilka okien. Powinieneś jedynie wiedzieć, w jaki sposób pozbyć się
-nadmiaru okien, które mogą się pojawić w wyniku wywołania Emacsowego
-systemu pomocy albo niektórych poleceń. Robi się to w prosty sposób:
-
-	C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozostałe okna).
-
-Kombinacja ta to klawisz Control-x, po którym występuje cyfra 1.
-Powiększa ona okno, w którym jest kursor tak, by wypełniło ono ekran,
-kasując zarazem pozostałe okna Emacsa.
-
->> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l.
-
-(C-l, jak pamiętasz odświeża zawartość ekranu. Jeśli temu poleceniu
-poda się argument liczbowy, to będzie to oznaczało ,,odśwież zawartość
-ekranu i umieść bieżąca linię o tyle linii od góry ekranu''. Tak więc,
-C-u 0 C-1 oznacza ,,odśwież ekran, umieszczając bieżąca linię na samej
-górze''.)
-
->> Naciśnij Control-x 2
-   Zauważ, że okno się kurczy, a jednocześnie pojawia się nowe,
-   wyświetlające ten sam tekst.
-
->> Naciśnij C-x 1, a nowe okno zniknie.
-
-
-* WSTAWIANIE I USUWANIE
------------------------
-
-Jeśli chcesz wstawić nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, które da
-się wyświetlić, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i
-natychmiast wstawia do dotychczasowego tekstu. Aby wstawić znak nowej
-linii, trzeba nacisnąć klawisz <Return> (na maszynach do pisania tak
-oznaczało się znak powrotu karetki).
-
-Ostatnio napisany znak możesz skasować, naciskając klawisz <Delback>.
-Chodzi tu o klawisz, którego normalnie używasz do skasowania ostatnio
-napisanego znaku. Na większości klawiatur wyróżnia się on wielkością,
-leży nad klawiszem <Return> i jest oznaczony napisem "Delete", "Del"
-albo "Backspace".
-
-Jeśli masz na klawiaturze klawisz oznaczony "Backspace", to właśnie on
-jest wspomnianym <Delback>. Oprócz niego może jeszcze występować
-klawisz oznaczony słowem "Delete", ale to nie on pełni rolę <Delback>.
-
-Mówiąc bardziej ogólnie, <Delback> usuwa znak bezpośrednio
-poprzedzający bieżącą pozycję kursora.
-
->> Sprawdź to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuń je, kilka razy
-   naciskając <Delback>. Nie martw się, że zmieniasz w ten sposób
-   niniejszy plik, w istocie nie zmieniasz głównego pliku samouczka.
-   Pracujesz teraz na jego kopii.
-
-Gdy linia tekstu staje się zbyt długa, by zmieścić się w jednym
-wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu następnym.
-Znak ,,backslash'' (`\') (albo - jeśli pracujesz w okienkowym
-trybie graficznym - zagięta strzałka) umieszczony na prawym marginesie
-wskazuje, że dana linia jest kontynuowana w następnym wierszu ekranu.
-
->> Wpisuj jakiś tekst tak długo, aż dojdziesz do prawego marginesu, i
-   potem nie przestawaj. Zauważysz, że pojawi się linia kontynuacji.
-
->> Użyj klawisza <Delback>, by usunąć znaki tekstu, tak by linia znowu
-   mieściła się na ekranie; linia kontynuacji zniknie.
-
-Znak nowej linii można skasować tak jak każdy inny znak. Usunięcie znaku
-nowej linii między dwiema liniami spowoduje ich połączenie. Jeśli powstała
-w wyniku tego linia tekstu jest zbyt długa, by zmieścić się na szerokość
-ekranu, to zostanie wyświetlona z linią kontynuacji.
-
->> Przesuń kursor na początek linii i naciśnij <Delback>. Bieżąca
-   linia zostanie połączona z poprzednią.
-
->> Naciśnij <Return>, by z powrotem wstawić znak nowej linii, który
-   skasowałeś.
-
-Jak już wiesz, większość poleceń Emacsa można wywołać z parametrem
-liczby powtórzeń; dotyczy to także znaków tekstu. Argument liczbowy
-powoduje wstawienie znaku odpowiadającą mu liczbę razy.
-
->> Wypróbuj to teraz -- naciśnij C-u 8 *, a uzyskasz ********.
-
-Nauczyłeś się już większej części podstawowych sposobów pisania oraz
-poprawiania błędów. W Emacsie możesz usuwać również całe słowa lub
-linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków:
-
-	<Delback> usuń znak bezpośrednio przed kursorem
-	C-d usuń znak bezpośrednio za kursorem
-
-	M-<Delback> wytnij słowo bezpośrednio przed kursorem
-	M-d wytnij słowo bezpośrednio za kursorem
-
-	C-k wytnij zawartość linii od kursora do jej końca
-	M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do końca zdania
-
-Warto zauważyć, że stosunek <Delete> i C-d do M-<Delete> i M-d
-rozszerza analogię występującą w zestawieniu C-f i M-f (<Delete> tak
-naprawdę nie jest znakiem sterującym, ale nie jest to tutaj
-istotne). C-k i M-k są podobne do C-e i M-e w tym sensie, że linie są
-odpowiednikami zdań.
-
-
-Oto metoda wycinania części tekstu. Umieść kursor na początku fragmentu,
-który chcesz wyciąć, i naciśnij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejdź
-na drugi koniec wybranego fragmentu i naciśnij C-w. To wytnie cały tekst
-zawarty między punktami początkowym i końcowym.
-
->> Przesuń kursor na literę O na początku poprzedniego paragrafu.
-
->> Naciśnij C-SPC. Emacs wyświetli "Mark set" (znacznik ustawiony)
-   na dole ekranu.
-
->> Przesuń kursor do litery o w słowie ,,kursor'' w drugim zdaniu.
-
->> Naciśnij C-w. Ta komenda wytnie cały fragment zaczynający się od O,
-   a kończący tuż przed o.
-
-Gdy usuwasz więcej niż jeden znak naraz, Emacs zachowuje usunięty
-tekst po to, by mógł go z powrotem gdzieś wstawić. Wstawianie
-usuniętego tekstu nazywa się ,,wklejaniem''. Usunięty tekst
-możesz wkleić zarówno w to samo miejsce, z którego został usunięty,
-bądź też w inne miejsca. Ten sam tekst możesz wkleić wielokrotnie,
-w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y.
-
-Zauważ różnicę między ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegającą na tym,
-że rzeczy wycięte można na nowo wklejać, usuniętych natomiast wklejać nie
-można. Na ogół polecenia Emacsa, które kasują dużo tekstu, zachowują go,
-podczas gdy polecenia, które po prostu kasują jeden znak albo puste
-linie lub odstępy, skasowanego tekstu nie zachowują.
-
->> Przesuń kursor na początek linii, która nie jest pusta. Naciśnij
-   C-k, by wyciąć tekst z tej linii.
-
->> Naciśnij C-k jeszcze raz. Zauważ, że wycina to znak nowej linii,
-   który znajduje się za ta linią.
-
-Zwróć uwagę, że pojedyncze C-k wycina zawartość linii, a powtórne C-k
-wycina samą linię, tak że pozostałe linie przesuwają się do góry. C-k
-traktuje argument liczbowy w sposób specjalny: wycina ono tyle linii,
-ile wynosi wartość argumentu, ORAZ ich zawartość. To nie jest jedynie
-powtórzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich
-znakami nowej linii; dwukrotne naciśniecie C-k nie zrobiłoby tego.
-
-By odzyskać ostatnio wycięty tekst i wstawić go w miejsce kursora,
-naciśnij C-y.
-
->> Twoja kolej. Naciśnij C-y, by z powrotem wstawić tekst.
-
-Zwróć uwagę, że jeśli naciśniesz C-k kilka razy z rzędu, to cały wycięty
-tekst zostanie zachowywany w jednym kawałku, tak że pojedyncze C-y wklei
-wszystkie linie.
-
->> Naciśnij C-k kilka razy.
-
-A by odzyskać ten wycięty tekst...
-
->> ...naciśnij C-y. Przesuń potem kursor o kilka linii w dół i
-   naciśnij C-y jeszcze raz. Widzisz, że wstawia to ten sam tekst.
-
-Co zrobić, jeśli chcesz wstawić tekst, który wcześniej wyciąłeś,
-a potem wycinasz coś innego? C-y wstawia tekst ostatnio wycięty.
-Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Możesz do niego wrócić,
-używając polecenia M-y. Naciskając C-y, wstawiasz tekst ostatnio
-wycięty, a naciskając M-y, zastępujesz ten tekst wyciętym uprzednio.
-Dalsze naciskanie M-y przywołuje coraz wcześniejsze fragmenty tekstu.
-Gdy dojdziesz do tekstu, którego szukałeś, po prostu kontynuuj edycję
-tekstu, pozostawiając wklejony tekst tam, gdzie się znajduje.
-
-Naciskając M-y wystarczająco wiele razy, dojdziesz do punktu,
-z którego wystartowałeś (czyli tekstu wyciętego ostatnio).
-
->> Wytnij jakąś linię, zmień pozycję kursora i wytnij inną. Naciśnij
-   potem C-y, by wstawić drugą z wyciętych linii. Potem naciśnij M-y
-   i linia ta zostanie zastąpiona przez tą pierwszą. Naciśnij M-y
-   jeszcze kilka razy, by zobaczyć, co się dzieje. Powtarzaj to aż
-   do ponownego pojawienia się drugiej z linii. Możesz też wypróbować,
-   co się stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim
-   albo ujemnym.
-
-
-* COFNIJ
---------
-
-Jeśli wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, że
-to była pomyłka, to możesz cofnąć zmiany, wydając polecenie ,,cofnij''
-(ang. undo), C-x u.
-
-C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; jeśli powtórzysz
-C-x u kilka razy z rzędu, to każde powtórzenie cofa kolejne polecenie.
-
-Od tej reguły są dwa wyjątki: polecenia, które nie zmieniają tekstu nie
-liczą się jako polecenia, które można wycofać (dotyczy to zarówno
-przesunięć kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do
-tekstu (np. litery) łączone są w grupy do 20. (Redukuje to liczbę
-naciśnięć C-x u, które musiałbyś wykonać, by wycofać się z niechcianych
-zmian.)
-
->> Wytnij tę linię za pomocą C-k, a potem naciśnij C-x u; linia
-   powinna się pojawić ponownie.
-
-C-_ jest innym sposobem wywołania polecenia "cofnij"; działa to
-dokładnie tak samo jak C-x u, jest jednak łatwiejsze do naciśnięcia
-kilka razy z rzędu. Wadą kombinacji C-_ jest to, że nie jest oczywiste
-w jaki sposób ją uzyskać na niektórych klawiaturach. To właśnie dlatego
-dostępna jest też kombinacja C-x u. Na niektórych terminalach możesz
-nacisnąć C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naciśnięcie /.
-
-Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u określa liczbę powtórzeń
-tego polecenia.
-
-
-* PLIKI
--------
-
-Aby edytowany przez Ciebie tekst został na trwałe zachowany, musisz
-umieścić go w pliku. Jeśli tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy
-zamknięty zostanie Emacs, za pomocą którego go edytowałeś. Aby zachować
-tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znaleźć'', i to zanim
-zaczniesz wprowadzać tekst. Czynność znajdowania pliku (ang. "file
-finding") bywa też nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file
-visiting").
-
-Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wyświetlenie jego zawartości.
-Bardzo często jest to początek edycji pliku. Jednakże zmiany, które
-wprowadzasz do pliku, nie są w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz''
-(ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, który został
-zmieniony tylko w połowie, a tego chcesz uniknąć. Gdy zachowujesz
-zmieniony plik, Emacs zostawia oryginał (pod inna nazwą) na wypadek,
-gdybyś doszedł do wniosku, że wprowadzone zmiany były błędne.
-
-Jeśli popatrzysz na dół ekranu, to zauważysz linię, która zaczyna się
-i kończy myślnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej
-części ekranu zawsze możesz znaleźć nazwę pliku, który właśnie
-odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, który
-jest Twoją własną kopią samouczka Emacsa. Obojętnie, który plik
-odwiedzisz, właśnie w tym miejscu pojawi się jego nazwa.
-
-Polecenia służące do odwiedzania i zachowywania plików różnią się
-od innych poleceń, które już poznałeś, tym, że składają się z dwóch
-znaków. Obydwa zaczynają się od znaku Control-x. Jest mnóstwo
-poleceń, które zaczynają się od tego właśnie znaku; wiele z nich
-dotyczy plików, buforów oraz rzeczy z nimi związanych. Polecenia
-te mają długość dwóch, trzech lub czterech znaków.
-
-Kolejną nowością odnośnie polecenia odwiedzania pliku jest to, że
-musisz mu podać nazwę pliku, który chcesz znaleźć. Mówimy o tym, że
-polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest
-nazwą pliku). Po wpisaniu polecenia
-
-	C-x C-f znajdź plik (ang. find a file)
-
-Emacs poprosi Cię o wpisanie nazwy pliku. Pojawia się ona w dolnej linii
-ekranu. Gdy ta linia jest używana do wprowadzania tego typu danych,
-nazywa się ją ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku
-w minibuforze możesz używać zwykłych poleceń Emacsa.
-
-Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w
-minibuforze) można anulować klawiszem C-g.
-
->> Naciśnij C-x C-f, po czym naciśnij C-g. Na skutek tego zniknie
-   minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, które
-   tego minibufora używało. W rezultacie nie odwiedzisz żadnego pliku.
-
-Gdy skończysz wpisywać nazwę pliku, naciśnij <Return>. Wówczas
-polecenie C-x C-f zabierze się do roboty i znajdzie plik, który
-wybrałeś. Z chwilą zakończenia wykonywania polecenia C-x C-f
-zniknie też minibufor.
-
-Zawartość znalezionego pliku po chwili pojawia się na ekranie
-i możesz ją edytować. Gdy chcesz zachować zmiany, by je utrwalić,
-wydaj polecenie
-
-	C-x C-s zachowaj plik (ang. save).
-
-Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to
-robisz, Emacs zmienia nazwę oryginalnego pliku, dodając na
-końcu jego nazwy znak ~. W ten sposób powstaje zapasowa kopia
-oryginalnego pliku.
-
-Gdy zachowywanie pliku się kończy, Emacs wypisuje jego nazwę u dołu
-ekranu. Pliki powinieneś zachowywać stosunkowo często, aby nie stracić
-za dużo w wypadku załamania systemu.
-
->> Naciśnij C-x C-s, by zachować dla siebie kopię samouczka. Emacs
-   powinien wypisać "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu.
-
-UWAGA: W niektórych systemach naciśnięcie C-x C-s zamraża ekran i w
-rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa
-systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. flow control),
-przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać
-kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w
-rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku
-Emacsa.
-
-Odwiedzić w celu edycji lub odczytu możesz plik istniejący już w
-systemie. Możesz też odwiedzić plik, którego jeszcze nie ma w systemie i
-właśnie w taki sposób tworzy się w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem
-C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniejącej w systemie, wówczas
-Emacs wyświetli puste miejsce, do którego będziesz mógł zacząć wpisywać
-tekst. Gdy zażądasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w
-systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu możesz uważać, że edytujesz
-plik już istniejący.
-
-
-* BUFORY
---------
-
-Jeśli za pomocą C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony
-poprzednio pozostanie w Emacsie. Możesz się na niego przełączyć,
-odwiedzając go jeszcze raz za pomocą C-x C-f. W ten sposób możesz
-mieć w Emacsie odwiedzonych jednocześnie wiele plików.
-
->> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomocą C-x C-f foo <Return>.
-   Wpisz w niego jakiś tekst i zachowaj "foo" za pomocą C-x C-s.
-   W końcu napisz C-x C-f TUTORIAL <Return>, by wrócić do samouczka.
-
-Emacs przechowuje tekst każdego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''.
-Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewnątrz Emacsa. By
-zobaczyć listę buforów, które istnieją w Twoim Emacsie, naciśnij
-
-	C-x C-b lista buforów (ang. list buffers).
-
->> Naciśnij C-x C-b.
-
-Zwróć uwagę, że każdy bufor ma własną nazwę, może też mieć skojarzoną z
-nim nazwę pliku, który odwiedza. KAŻDY tekst, który oglądasz w Emacsie,
-jest zawsze częścią jednego z buforów.
-
->> Naciśnij C-x 1 by pozbyć się listy buforów.
-
-Jeśli masz kilka buforów to tylko jeden z nich jest aktualny, ten
-który właśnie edytujesz. Jeśli chcesz edytować inny bufer musisz się
-do niego "przełączyć" (ang. switch). Jeśli chcesz przełączyć się do
-bufora, który odwiedza jakiś plik, możesz to zrobić poprzez ponowne
-odwiedzenie pliku za pomocą C-x C-f. Ale istnieje także łatwiejszy
-sposób: użyj C-x b. Używając tej komendy musisz podać nazwę bufora, do
-którego zamierzasz się przełączyć.
-
->> Naciśnij C-x b foo <Return> by wrócić do bufora "foo", który
-   przechowuje tekst pliku "foo". Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL
-   <Return> by wrócić do samouczka.
-
-Zwykle nazwa bufora odpowiada nazwie pliku (bez ścieżki), choć czasami
-zdarza się inaczej. Lista buforów, którą tworzysz za pomocą C-x C-b
-pokazuje nazwy wszystkich buforów.
-
-KAŻDY tekst, który pojawia się w oknie Emacsa jest częścią jakiegoś
-bufora.  Niektóre bufory nie odpowiadają żadnemu odwiedzanemu
-plikowi. Na przykład bufor "*Buffer List*" nie odwiedza żadnego pliku;
-zawiera on listę buforów, utworzoną w reakcji na naciśnięcie przez
-Ciebie C-x C-b. Bufor "*Messages*" także nie odwiedza żadnego pliku;
-zawiera komunikaty, które pojawiały się podczas Twojej sesji z
-Emacsem.
-
->> Naciśnij C-x b *Messages* <Return> by obejrzeć bufor zawierający
-   komunikaty. Następnie naciśnij C-x b TUTORIAL <Return> by wrócić do
-   samouczka.
-
-Jeśli zmieniasz tekst w jakimś pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to
-zawartość tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany,
-które wprowadziłeś, pozostają w Emacsie, w buforze tegoż pliku.
-Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma żadnego wpływu na
-pozostałe. Jest to bardzo przydatne, ale też oznacza, że potrzebny jest
-Ci wygodny sposób zachowywania zawartości buforów. Niewygodne na
-przykład byłoby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba było do
-niego przechodzić za pomocą C-x C-f i dopiero potem wywoływać C-x C-s.
-Dlatego istnieje polecenie:
-
-	C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers)
-
-W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla każdego z buforów, w którym
-występują nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go
-w tej chwili zachować.
-
->> Wstaw jakąś linię tekstu, a potem naciśnij C-x s.
-   Powinieneś zostać zapytany o to, czy chcesz zachować bufor
-   TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdząco, naciskając y.
-
-
-* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEŃ
-------------------------------
-
-Poleceń Emacsa jest znacznie, znacznie więcej, niż można by skojarzyć
-z klawiszami klawiatury, uwzględniając nawet kombinacje z META lub Ctrl.
-Emacs radzi sobie z tym problemem, udostępniając polecenia X (ang.
-eXtend). Istnieją dwa rodzaje tych poleceń:
-
-	C-x Rozszerzenie o znak. Następuje po nim jeden znak.
-	M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Następuje po nim
-	    pełna, niekiedy długa nazwa polecenia.
-
-Polecenia te są użyteczne, ale używa się ich nie tak często, jak tych,
-których już się nauczyłeś. Miałeś już okazję poznać dwa z nich: C-x C-f,
-służące do odwiedzania plików, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym
-przykładem może być polecenie C-x C-c, które kończy sesję Emacsa. (Nie
-martw się, że w ten sposób stracisz zmiany, które wprowadziłeś do
-tekstów; przed zamknięciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania
-każdego ze zmodyfikowanych plików.)
-
-C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwilę*, tak byś mógł
-wrócić do niej wrócić po jakimś czasie.
-
-W systemach, w których jest to możliwe, C-z zawiesza proces Emacsa;
-powoduje to powrót do powłoki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa.
-W najpopularniejszych powłokach możesz wrócić do Emacsa za pomocą
-polecenia `fg' lub `%emacs'.
-
-W systemach, w których nie ma zawieszania procesów, C-z tworzy proces
-podpowłoki (ang. "subshell"), który działa pod Emacsem i daje Ci szansę
-uruchamiania innych programów oraz powrotu do Emacsa po ich skończeniu; w
-systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyjścia z Emacsa i wówczas
-normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyjście z podpowłoki za
-pomocą polecenia "exit".
-
-Polecenia C-x C-c powinieneś używać, gdy masz zamiar się wylogować.
-Zalecane jest także wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przykład przez
-programy obsługujące pocztę elektroniczną lub innego rodzaju narzędzia,
-ponieważ mogą one nie wiedzieć, jak sobie poradzić z zawieszeniem
-Emacsa. Jednakże w zwykłych okolicznościach, jeśli nie musisz
-wylogowywać się z systemu, korzystniej jest zawiesić Emacsa za pomocą
-C-z, niż z niego wyjść.
-
-Istnieje wiele poleceń zaczynających się od C-x. Oto lista tych,
-których już się nauczyłeś:
-
-	C-x C-f odwiedź plik
-	C-x C-s zachowaj plik
-	C-x C-b wyświetl listę buforów
-	C-x C-c wyjdź z Emacsa
-	C-x u cofnij
-
-Poleceń podawanych za pomocą nazwy używa się jeszcze rzadziej lub używa
-się tylko w niektórych trybach. Przykładem może być polecenie
-replace-string, które zastępuje jeden łańcuch innym w całym tekście. Gdy
-naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ciąg polecenia, wyświetlając na
-dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powinieneś tam wpisać nazwę
-polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, że napisz
-jedynie repl s<Tab>; Emacs dokończy nazwę automatycznie. Wprowadzanie
-nazwy zakończ naciśnięciem klawisza <Return>.
-
-Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: łańcucha, który ma
-zostać zastąpiony, i łańcucha, który ma zostać wstawiony w miejsce tegoż.
-Wpisywanie każdego z tych łańcuchów trzeba zakończyć przyciśnięciem
-klawisza <Return>.
-
->> Przesuń kursor do czystej linii, dwie linie poniżej tej.
-   Naciśnij M-x repl s<Return>zmieni<Return>zmodyfikuje<Return>.
-
-   Zwróć uwagę, jak ta linia się zmieniła: zastąpiłeś słowem
-   ,,zmodyfikuje'' każde wystąpienie słowa z-m-i-e-n-i poniżej początkowej
-   pozycji kursora.
-
-
-* AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE
----------------------------
-
-Jeśli zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to możesz je stracić w
-wypadku, gdy Twój komputer przestanie działać. By Cię przed tym
-uchronić, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym
-pliku, który ma znak # na początku i na końcu swojej nazwy. Przyjmijmy
-na przykład, że Twój plik nazywa się "hello.c". Odpowiadający mu plik
-zachowywany automatycznie będzie nosił nazwę "#hello.c#". Gdy
-zachowasz plik w zwykły sposób, Emacs skasuje plik
-zachowany automatycznie.
-
-Jeśli Twój komputer przestanie działać, możesz odzyskać Twoje dane z
-pliku automatycznie zachowanego przez zwykłe odwiedzenie tego pliku,
-który edytowałeś (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie
-M-x recover file<Return>. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to
-dane zachowane automatycznie odzyskasz, jeśli odpowiesz yes<Return>.
-
-
-* OBSZAR ECHA
--------------
-
-Jeśli polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, będą one
-pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa
-(ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnią dolną linię ekranu.
-
-
-* LINIA STANU
--------------
-
-Linia, która znajduje się bezpośrednio nad obszarem echa, zwana jest
-linią trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do
-następującego:
-
---:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%----------------
-
-Linia ta podaje użyteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który
-edytujesz.
-
-Wiesz już, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik,
-który odwiedziłeś. --NN%-- informuje o bieżącej pozycji wewnątrz
-tekstu; oznacza to, że NN procent tekstu znajduje się ponad górnym
-brzegiem ekranu. Jeśli początek pliku znajduje się na początku
-ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--.
-Podobnie dla końca tekstu pojawi się tam napis --Bot-- (ang. bottom).
-Jeśli wyświetlasz tekst na tyle krótki, że mieści się w
-całości na ekranie, to linia trybu będzie zawierała napis --All--.
-
-Litera L, po której występują cyfry, także opisuje Twoją bieżącą
-pozycję: cyfry oznaczają numer linii, na której obecnie ustawiony jest
-kursor.
-
-Gwiazdki blisko początku linii trybu oznaczają, że wprowadziłeś do
-tekstu jakieś zmiany. Tuż po odwiedzeniu, a także po zachowaniu pliku
-nie będzie w tym miejscu gwiazdek, lecz myślniki.
-
-Wewnątrz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w
-którym właśnie jest Emacs. Domyślnym trybem edycji nazywa się
-podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb używanym właśnie w
-tej chwili. Jest to przykład ,,trybu głównego'' (ang. major mode).
-
-Emacs może działać w wielu trybach głównych. Zostały one zaprojektowane,
-aby ułatwić edycję napisów w rozmaitych językach programowania, takich
-jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekstów, jak tryb tekstowy. W danej
-chwili może być aktywny tylko jeden główny tryb pracy i to jego nazwa
-jest wyświetlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest
-"Fundamental".
-
-Każdy z głównych trybów edycyjnych może zmienić zachowanie niektórych
-poleceń. Na przykład w Emacsie istnieją polecenia służące do tworzenia
-komentarzy w programach. Skoro każdy język programowania sam określa,
-jak powinien wyglądać komentarz, to każdy z głównych trybów edycyjnych
-musi wstawiać komentarze w odpowiedni sposób. Trybowi edycyjnemu
-odpowiada nazwa polecenia, które możesz wykonać, by przełączyć się w ten
-tryb lub go wyłączyć. Przykładem może być M-x fundamental-mode, które
-jest poleceniem przełączającym tryb podstawowy.
-
-Jeśli zamierzasz edytować tekst w języku angielskim, taki jak na
-przykład oryginalna wersja tego samouczka, to prawdopodobnie
-powinieneś użyć trybu tekstowego (ang. text mode).
-
->> Napisz M-x text-mode<Return>.
-
-Nie musisz się martwić, bo żadne z poleceń, które do tej pory poznałeś,
-nie zmienia Emacsa w poważny sposób. Możesz jednak zauważyć, że teraz
-M-f i M-b traktują apostrofy jako części słów. Poprzednio, w trybie
-podstawowym, polecenia te traktowały apostrofy jako separatory słów.
-
-Główne tryby edycji wprowadzają zwykle subtelne zmiany, takie jak
-opisana powyżej; większość poleceń nadal robi ,,to samo'', chociaż
-być może w troszeczkę inny sposób.
-
-By zobaczyć dokumentację na temat bieżącego głównego trybu edycji,
-naciśnij C-h m.
-
->> Naciśnij C-u C-v raz lub więcej razy, tak by ta linia znalazła się
-   blisko góry ekranu.
-
->> Naciśnij C-h m, by odczytać dokumentację na temat tego, czym tryb
-   tekstowy różni się od trybu podstawowego.
-
->> Naciśnij q, by usunąć dokumentację trybu z ekranu.
-
-Główne tryby edycji nazywają się właśnie ,,głównymi'', gdyż występują
-także ,,podrzędne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrzędne tryby
-edycji nie są alternatywą dla trybów głównych, lecz jedynie ich
-niewielką modyfikacją. Każdy podrzędny tryb edycji można włączyć lub
-wyłączyć niezależnie od pozostałych trybów podrzędnych, a także
-niezależnie od trybu głównego. Możesz wiec używać jednego,
-kombinacji dowolnych, albo nie używać żadnego trybu podrzędnego.
-
-Jednym z podrzędnych trybów edycji, który jest bardzo użyteczny,
-szczególnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb
-automatycznego wypełniania (ang. auto fill mode). Jeśli jest on
-włączony, to Emacs łamie linie pomiędzy słowami automatycznie, gdy
-podczas wstawiania tekstu linia robi się za szeroka.
-
-Tryb automatycznego wstawiania włącza się na przykład poleceniem M-x
-auto-fill-mode<Return>. Powtórzenie tego polecenie powoduje wyłączenie
-trybu, ponowne powtórzenie --- jego włączenie, i tak dalej. Mówimy, że
-polecenie ,,przełącza tryb''.
-
->> Napisz M-x auto-fill-mode<Return>. Wstaw potem wiele napisów
-   ,,asdf '' tak długo, aż zobaczysz, że linia podzieli na dwie.
-   Między literami musisz wstawiać spacje, ponieważ tryb
-   automatycznego wypełniania łamie linie tylko tam, gdzie są spacje.
-
-Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale możesz to zmienić
-poleceniem C-x f. Powinieneś poleceniu podać argument liczbowy
-mówiący, w której kolumnie ma zostać ustawiony margines.
-
->> Wywołaj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f).
-   Napisz potem jakiś tekst i zauważ, że Emacs wypełnia linie do
-   długości co najwyżej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na
-   70 znaków, wywołując jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem.
-
-Jeśli zmieniasz tekst wewnątrz akapitu, to tryb automatycznego
-wypełniania sam z siebie nie wyrówna marginesu. Możesz go wyrównać
-samodzielnie, wydając polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien się
-wówczas znajdować wewnątrz akapitu).
-
->> Przesuń kursor do poprzedniego akapitu i naciśnij M-q.
-
-
-* SZUKANIE
-----------
-
-Emacs potrafi szukać łańcuchów (zwartych ciągów znaków lub słów)
-zarówno wstecz jak i do przodu. Szukanie łańcucha jest poleceniem,
-które przesuwa kursor --- do następnego miejsca, w którym dany
-łańcuch występuje.
-
-Polecenie Emacsa "search" różni się od podobnych poleceń w innych
-edytorach tym, że jest przyrostowe. Znaczy to, że szukanie odbywa
-się w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki łańcucha, który ma zostać
-znaleziony.
-
-Poleceniami rozpoczynającymi szukanie są: C-s dla szukania w przód
-oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZĘ! Nie próbuj ich w tej
-chwili.
-
-Gdy naciśniesz C-s, zauważysz, że w obszarze echa pojawi się
-tekst "I-search". Jest to informacja, że Emacs znajduje się w trybie
-"incremental search" i czeka, byś napisał tekst, który ma znaleźć.
-Naciśnięcie <Return> kończy proces szukania.
-
->> Rozpocznij teraz szukanie, naciskając C-s. POWOLI, litera po
-   literze, napisz słowo kursor, zatrzymując się po każdym znaku
-   i obserwując, gdzie zatrzymuje się kursor. Gdy naciśniesz drugie
-   r, będzie można powiedzieć, że szukałeś słowa kursor
-   jednokrotnie. Naciśnij jeszcze raz C-s, by znaleźć następne
-   wystąpienie słowa kursor. Naciśnij teraz cztery razy <Delback>
-   i zobacz, co się dzieje z kursorem. Naciśnij <Return>, by skończyć
-   szukanie.
-
-Widziałeś, co się działo? Podczas szukania przyrostowego Emacs próbuje
-przejść do miejsca wystąpienia łańcucha, który wpisałeś do tej pory,
-i podświetla go dla Twojej wygody. By znaleźć następne wystąpienie
-słowa kursor, po prostu jeszcze raz naciśnij C-s. Jeśli takiego
-wystąpienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, że szukanie
-,,skończyło się porażką''.
-
-Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni
-z innymi poleceniami.
-
-UWAGA: W niektórych systemach naciśniecie C-s zamraża ekran i w
-rezultacie Emacs nie może pokazywać tekstu. Oznacza to, że składowa
-systemu operacyjnego, zwana kontrolą przepływu (ang. "flow control"),
-przechwyciła znak C-s i nie pozwoliła mu dotrzeć do Emacsa. By odzyskać
-kontrolę nad ekranem, naciśnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w
-rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podręczniku
-Emacsa.
-
-Jeśli podczas szukania przyrostowego naciśniesz <Delback>, to zauważysz,
-że w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie łańcucha, a
-kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypuśćmy na przykład, że
-nacisnąłeś k i znalazłeś pierwsze wystąpienie tej litery. Jeśli teraz
-naciśniesz u, to kursor przesunie się tuż za najbliższe litery
-ku. Naciśnij teraz <Delback>. Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego
-łańcucha litery u, a kursor wróci do pierwszego wystąpienia litery k.
-
-Jeśli podczas szukania naciśniesz jakiś klawisz w kombinacji z META lub
-Ctrl (z nielicznymi wyjątkami --- znakami, które mają specjalne
-znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie
-przerwane.
-
-C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bieżącą pozycją
-kursora. Jeśli chcesz szukać czegoś położonego w tekście wcześniej,
-to naciśnij C-r. Wszystko, co powiedzieliśmy o poleceniu C-s, stosuje
-się też do C-r, oczywiście w odniesieniu do szukania wstecz.
-
-
-* WIELE OKIEN
--------------
-
-Jedną z użytecznych cech Emacsa jest możliwość wyświetlania więcej niż
-jednego okna na raz.
-
->> Przesuń kursor do tej linii i naciśnij C-u 0 C-l.
-
->> Naciśnij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna
-   wyświetlają ten samouczek. Kursor pozostaje w górnym oknie.
-
->> Naciśnij C-M-v by przewinąć dolne okno. (Jeśli nie masz
-   klawisza Meta lub Alt, to naciśnij ESC C-v.)
-
->> Naciśnij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesunąć kursor do
-   dolnego okna. Użyj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewinąć jego
-   zawartość. Polecenia, które masz wykonać, odczytuj z górnego okna.
-
->> Naciśnij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wrócił do górnego okna.
-   Kursor w górnym oknie nie zmienił położenia.
-
-Każde okno pamięta położenie swojego kursora, lecz w danej chwili
-tylko jedno z okien wyświetla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne
-stosują się do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane jest
-,,oknem wybranym''.
-
-Polecenie C-M-v przyda Ci się, gdy będziesz chciał edytować tekst w
-jednym oknie, a drugiego używał jako punktu odniesienia. Dzięki niemu
-kursor może zawsze znajdować się w oknie, którego zawartość edytujesz, a
-Ty możesz przesuwać drugie okno.
-
-C-M-v to przykład kombinacji, który uzyskuje się, wciskając jednocześnie
-klawisze Ctrl i Meta (Alt). Jeśli masz prawdziwy klawisz META (Alt), to
-C-M-v możesz uzyskać przytrzymując jednocześnie Ctrl oraz META (Alt) i
-naciskając v. Nie jest ważne, co zostało naciśnięte wcześniej, Ctrl czy
-META, ponieważ obydwa te klawisze działają jako modyfikatory znaczenia
-znaków.
-
-Jeśli nie masz klawisza META (Alt) i w jego zastępstwie używasz ESC, to
-kolejność naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisnąć i
-puścić ESC, po czym nacisnąć Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadziała.
-Wynika to z tego, że ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem.
-
->> Naciśnij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyć się okna dolnego.
-
-(Jeśli nacisnąłbyś C-x 1 w dolnym oknie, to górne by znikło. Możesz
-sobie to polecenie tłumaczyć jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w
-którym właśnie jestem''.)
-
-Nie musi być tak, że obydwa okna pokazują ten sam bufor. Jeśli użyjesz
-C-x C-f, by odwiedzić jakiś plik w jednym z nich, to zawartość drugiego
-się nie zmieni. Z zasady w różnych oknach możesz niezależnie wyświetlać
-różne pliki.
-
-Oto inny sposób używania dwóch okien do wyświetlania dwóch różnych
-rzeczy:
-
->> Naciśnij C-x 4 C-f i nazwę jednego z Twoich plików. Zakończ
-   wprowadzanie klawiszem <Return>. Podany plik pojawi się w dolnym
-   oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje.
-
->> Naciśnij C-x o, by wrócić do górnego okna, oraz C-x 1 by usunąć
-   dolne okno.
-
-
-* REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI
----------------------------
-
-Czasami możesz znaleźć się w czymś, co nazywa się "rekursywnym
-poziomem edycji". Możesz to rozpoznać po nawiasach kwadratowych w
-linii trybu, obejmujących nawiasy okrągłe zawierające nazwę głównego
-trybu edycji. Mógłbyś na przykład zobaczyć [(Fundamental)] zamiast
-(Fundamental).
-
-By wyjść z rekursywnego poziomu edycji, naciśnij ESC ESC ESC. Jest to
-ogólnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Możesz go użyć także,
-by pozbyć się nadmiaru okien albo wyjść z minibufora.
-
->> Naciśnij M-x by wejść do minibufora, potem naciśnij ESC ESC ESC, by
-   z niego wyjść.
-
-Aby wyjść z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy użyć C-g. Dzieje
-się tak dlatego, że klawisz C-g jest używany do anulowania poleceń i
-argumentów WEWNĄTRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji.
-
-
-SZUKANIE POMOCY
----------------
-
-W tym samouczku dostarczyliśmy tylko tyle informacji, ile jest
-niezbędne, byś mógł zacząć używać Emacsa. Emacs jest istną kopalnią
-najróżniejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisać. Będziesz
-zapewne chciał dowiedzieć się o Emacsie więcej, ponieważ posiada on
-wiele pożytecznych cech, o których na razie nic nie wiesz. Między innymi
-jest w nim zaszyte mnóstwo wewnętrznej dokumentacji. Dotrzeć do tej
-dokumentacji możesz po naciśnięciu kombinacji C-h.
-
-By uzyskać pomoc, naciśnij C-h, a potem znak, który określa jakiego
-rodzaju pomocy oczekujesz. Jeśli poczujesz się NAPRAWDĘ zagubiony, to
-napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy może Ci
-dostarczyć. Jeśli naciśniesz C-h, a potem zadecydujesz, że pomoc nie
-jest Ci jednak potrzebna, to aby anulować zapoczątkowane polecenie C-h,
-po prostu wciśnij C-g.
-
-Najprostszą pomoc możesz uzyskać naciskając C-h c. Naciśnij C-h a potem
-c, po czym kombinację klawiszy, której znaczenie chcesz poznać; Emacs
-wyświetli krótki opis polecenia odpowiadającego tej kombinacji.
-
->> Naciśnij C-h c C-p.
-
-Powinno to przywołać komunikat, o treści podobnej do
-
-	C-p runs the command previous-line
-
-W ten sposób możesz uzyskać ,,nazwę funkcji'' przypisanej kombinacji
-klawiszy. Przydaje się to podczas pisania kodu w Lispie, w którym
-zapisane są rozszerzenia Emacsa; wystarcza to także do przypomnienia
-Ci, co dane polecenie robi, jeśli widziałeś je już wcześniej, lecz
-go nie zapamiętałeś.
-
-Jako dopełnienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza też wieloznakowe
-kombinacje klawiszy, na przykład C-x C-s albo (jeśli nie masz klawisza
-META lub Alt) <ESC>v.
-
-By uzyskać więcej informacji na temat polecenia, naciśnij C-h k
-zamiast C-h c.
-
->> Naciśnij C-h k C-p.
-
-To polecenie wyświetla dokumentację na temat danej funkcji oraz jej
-nazwę w oknie Emacsa. Gdy skończysz śledzić wynik tego polecenia
-naciśnij C-x 1, by pozbyć się tekstu pomocy. Nie musisz tego robić od
-razu. Możesz wykonać pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim
-naciśniesz C-x 1.
-
-Oto kilka innych użytecznych wariantów C-h:
-
-	C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie.
-
->> Napisz C-h f previous-line<Return>. Wypisze to na ekranie całą
-   informacje, jaką Emacs ma na temat funkcji, która implementuje
-   polecenie C-p.
-
-Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentację zmiennych,
-których wartości możesz zmienić, aby dostosować Emacsa do swoich
-preferencji. Wpisz nazwę zmiennej, gdy Emacs o nią poprosi.
-
-
-	C-h a 	Apropos. Wpisz słowo, a Emacs wypisze listę
-	      	wszystkich poleceń, których nazwa zawiera to słowo.
-		Polecenia te można wywoływać za pomocą Meta-x.
-		Dla niektórych poleceń Apropos wypisze jedno- lub
-		dwuznakowe sekwencje, które wywołują te polecenia.
-
->> Napisz C-h a file<Return>.
-
-Zobaczysz listę wszystkich poleceń,
-dostępnych za pomocą M-x, które maja słowo "file" w swojej nazwie.
-Zauważysz tam także polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w,
-umieszczone obok nazw poleceń "find-file" i "write-file".
-
->> Napisz C-M-v, aby przewinąć okno pomocy. Zrób to kilka razy.
->> Napisz C-x 1, aby usunąć okno pomocy.
-
-	C-h i 	Czytanie elektronicznych podręczników (w formacie Info). To
-		polecenie przełączy Cię do specjalnego bufora o nazwie
-		*info*, gdzie będziesz mógł przeczytać podręczniki
-		dotyczące pakietów zainstalowanych w Twoim
-		systemie. Napisz m emacs <Return>, aby zapoznać się z
-		podręcznikiem Emacsa. Jeżeli nigdy wcześniej nie używałeś
-		trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci możliwości
-		tego trybu. Po tym, jak zapoznasz się z niniejszym krótkim
-		samouczkiem, w dalszej pracy dostęp do dokumentacji
-		będziesz uzyskiwał właśnie za pomocą Emacs Info.
-
-
-DODATKOWE FUNKCJE
------------------
-
-Więcej o Emacsie możesz się nauczyć czytając jego podręcznik, w formie
-książkowej lub on-line w postaci Info (użyj menu Help lub naciśnij F10
-h r). Dwie dodatkowe właściwości, które szczególnie mogą się przydać
-to dopełnianie wprowadzanych danych i dired ułatwiające zarządzanie
-plikami.
-
-Dopełnianie pozwala uniknąć niepotrzebnego wpisywania. Na przykład
-jeśli chcesz się przełączyć do bufora *Messages*, możesz nacisnąć C-x
-b *M<Tab> a Emacs dopełni dalszą część nazwy za Ciebie na tyle, na ile
-będzie w stanie ustalić na podstawie tego, co do tej pory wpisałeś. Dopełnianie
-jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej
-"Dopłnianie" (ang. Completion).
-
-Dired umożliwia Ci zrobienie wykazu plików w danym katalogu (dodatkowo
-w podkatalogach), przemieszczanie się wewnątrz tej listy, odwiedzanie
-plików, zmienianie nazw, usuwanie i inne operacje na plikach. Dired
-jest opisane w Info w podręczniku Emacsa w części zatytułowanej
-"Dired".
-
-Podręcznik dodatkowo opisuje wiele innych właściwości Emacsa.
-
-
-* KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA (akapit dodany przez autorów wersji polskiej)
------------------------------------
-
-Jeśli pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem
-prawdopodobnie łatwiej Ci będzie używać klawiszy strzałek po prawej
-stronie klawiatury. Klawisze strzałek: w lewo, w prawo, w górę i w dół
-działają zgodnie z oczekiwaniem; odpowiadają one dokładnie C-b, C-f, C-p
-i C-n, ale są łatwiejsze do zapamiętania. Możesz także używać C-lewo i
-C-prawo, by przesuwać się o słowa, oraz C-góra i C-dół, by przesuwać się
-o bloki (np. akapity, jeśli edytujesz tekst). Jeśli masz klawisze
-oznaczone Home (lub Begin) oraz End, to przeniosą Cię one na początek i,
-odpowiednio, na koniec linii, a C-Home i C-End na początek i koniec
-pliku. Jeśli na Twojej klawiaturze są klawisze PgUp i PgDn, to możesz
-ich użyć do przesuwania się o jeden ekran, tak jak M-v i C-v.
-
-Wszystkie te polecenia akceptują argument liczbowy, tak jak to
-opisano powyżej. Wpisanie argumentu możesz sobie uprościć:
-naciśnij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczbę. Na
-przykład, aby przesunąć kursor o 12 słów w prawo, naciśnij C-1 C-2
-C-prawo. Zwróć uwagę, że jest to łatwe do wpisania, ponieważ nie
-musisz puszczać klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr.
-
-
-* UŻYWANIE MENU (akapit dodany przez autorów wersji polskiej)
----------------
-
-Jeśli pracujesz na X-terminalu, to u góry okna Emacsa powinieneś zauważyć
-pasek z menu. Tego menu możesz używać, by wywoływać najczęściej
-potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na początku będziesz
-sądził, że jest to łatwiejsze niż używanie klawiatury, ponieważ nie
-musisz się na pamięć uczyć kombinacji klawiszy, które uruchamiają
-poszczególne polecenia. Gdy już jednak poznasz Emacsa, to zaczniesz
-sobie te kombinacje przyswajać --- dla wygody przy pozycjach menu
-pokazywane są odpowiadające im kombinacje klawiszy.
-
-Zwróć uwagę, że niektóre pozycje występujące w menu nie mają
-odpowiedników klawiszowych. Na przykład pozycja "Buffers" powoduje
-wyświetlenie listy wszystkich dostępnych buforów. Do każdego z nich
-możesz się przełączyć, wybierając jego nazwę, wyświetloną pod pozycją
-Buffers.
-
-
-PODSUMOWANIE
-------------
-
-Pamiętaj, że by wyjść z Emacsa na stałe, trzeba wydać polecenie C-x C-c.
-By wyjść do powłoki na chwilę tak, by jeszcze Do Emacsa wrócić, trzeba
-użyć C-z. (To nie działa pod X-Windows, ponieważ tam nie ma prawdziwego
-konceptu przejścia na chwilę do powłoki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje''
-okno Emacsa.)
-
-Ten samouczek był pisany tak, by wszyscy nowi użytkownicy mogli go
-zrozumieć. Jeśli coś pozostawił niejasnym, nie siedź cicho i nie
-obwiniaj siebie, tylko daj nam znać!
-
-
-KOPIOWANIE
-----------
-
-Niniejszy samouczek jest potomkiem w długiej linii samouczków
-Emacsa, która rozpoczyna się od tego, który został napisany przez
-Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Został on zmodyfikowany we
-wrześniu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizował go w celu uwzględnienia
-pracy pod X-Windows.
-
-Autorem pierwszego tłumaczenia na język polski był Remek Trzaska
-<remek@npac.syr.edu>, a pomagał mu Ryszard Kubiak
-<rysiek@ipipan.gda.pl>. Tamto tłumaczenie zostało uaktualnione dla
-wersji GNU Emacs 21 przez Beatę Wierzchołowską <beataw@orient.uw.edu.pl>
-z pomocą Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia <jsbien@mail.uw.edu.pl>.
-
-Ta wersja samouczka, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem
-autorskim, ale wolno ją kopiować pod następującymi warunkami:
-
-Copyright (C) 1985, 1994, 2001, 2002, 2003, 2004,
-   2005, 2006, 2007  Free Software Foundation, Inc.
-
-Zezwala się na wykonywanie lub rozpowszechnianie
-wiernych kopii tego dokumentu w otrzymanej formie, na dowolnym
-nośniku, pod warunkiem zachowania informacji o
-prawach autorskich i niniejszym zezwoleniu oraz pod
-warunkiem, że dystrybutor udzieli odbiorcy pozwolenia na
-dalsze rozpowszechnianie zgodnie z niniejszym zezwoleniem.
-
-
-Zezwala się również na rozpowszechnianie na warunkach podanych
-powyżej zmodyfikowanych wersji tego dokumentu lub jego części,
-pod warunkiem, że zostaną wyraźnie uwidocznione
-informacje o tym, kto dokonał modyfikacji jako ostatni.
-
-
-Warunki kopiowania samego Emacsa są bardziej skomplikowane, ale zgodne
-z tą ideą. Proszę, przeczytaj plik COPYING, po czym rozdaj swoim
-znajomym kopie Emacsa. Pomóż tępić obstrukcjonizm w informatyce,
-używając, tworząc i dzieląc się oprogramowaniem swobodnym.
-
-;;; Local Variables:
-;;; mode: fundamental
-;;; coding: latin-2
-;;; sentence-end-double-space: nil
-;;; End:
-
-;;; arch-tag: 6c6b7445-4cd5-44ca-a101-7f4697b92f60